Join the new world

България: Част I: Най-древните пластове на историята.
България : Част II: Загадъчната цивилизация.
България : Част III: Най-древната история на траките
България : Част IV: Тракийските царства
България : Част V: Римското господство



Представя: България : Част VI: Под властта на "Новият Рим"




Днешните български земи влизат в пределите на Източната Римска империя ( Византия ). Те стават арена на важни политически и културно - религиозни събития, които имат отзвук в Средиземноморието и Западна Европа.

1) Ранновизантийската епоха (IV - VII В. )
През 330г. император Константин I Велики ( 304 - 337г. )премества столицата на огромната Римска империя от "стария" Рим в трако - гръцкия град Бизантион ( Константинопол / Истанбул), наречен по - късно от българите Цариград. След разделянето на империята през 395г. българските земи остават в Източната империя ( Византия ) и играят значителна роля в нейния стопански, политически и духовен живот. Самият Константин Велики, покровителят на Христовата вяра, е роден в Найсус ( Ниш ). Императорите Маркиан ( 450 - 457г. ), Лъв I ( 457 - 474г.), Юстин I ( 518 - 527 ), Юстиниан I Велики ( 527 - 565г. ), Юстин II (565 - 578г. ), Тиберий ( 587 - 582г. ) и Фока ( 602 - 610г.) са с тракийско потекло. "Последният римлянин" - великият пълководец Аеций, победителят на Атила, е родом от Дуросторум ( Силистра ), а Велизарий, най - забележителният военоначалник от VIв., е от Германикия ( днешна Сапарева баня).

Кръст и гривна от ранновизантийското златно съкровище от Варна, V - VIв.

2) Първите християни по нашите земи
Населението в Мизия, Тракия и Македония е сред най - ранните последователи на християнството в Европа. Първите семена на вярата са посяти от апостол Павел при пътуванията му по Егейското крайбрежие, а около 65г. той стига до Никополис ад Иструм ( при с. Гърмен до гр. Гоце Делчев). Мисионерската дейност на Андрей Първозвани, брат на апостол Павел, обхваща черноморските брегове, а учениците на апостолите основават християнски общини във Филипопол/Пловдив ( св. Ермий ), Вероя/ Стара Загора (св. Карп ), Одесос/Варна (св. мъченик Амплий ).
След Миланския едикт ( 313г. ) християнството става равноправно с другите религии. Св. Никита Ремезиански ( 366 - 414г. ), самият той от тракийско потекло, полага много усилия за покръстването на гети, скити и "дивото и свирепо племе на бесите", като превежда Библията на езика на траките ( т.нар. "Библия бесика" ). Местните епископи участват в драматичните Вселенски събори през IV - Vв., а съборът в Сердика ( София ) през 343г. оставя трайни следи в религиозния живот на целия християнски свят.

3) Готите в древното ни минало

През III - Vв. значима роля в историята на нашите земи играе древногерманският народ готи, който се делял на източна и западна група - остготи и вестготи. През IIIв. те мигрират от тяхната прародина Скандинавия към Северното Черноморие. Първите им нахлувания на римска територия са в началото на IIIв., а през 250 - 251г. начело със своя крал Книва те опустошават Тракия, включително Филипопол. Връщайки се на север, при Арбитус ( Разград ) готите са пресрещнати от римската армия, но я разгромяват. В боя загиват император Деций Траян и неговият син Херений. Едва 269г. император Клавдий II "Готски" побеждава готите при Найсус ( Ниш ). Готите са под силното влияние от Византия и приемат християнството в неговата арианска форма. В района на Никополис ад Иструм още от 348г. живее голяма група готи християни, водени от епископ Вулфила.

Тока и фибули от позлатено сребро от епископския център на готите при аула на кан Омуртаг до с. Хан Омуртаг, V - VIв.

През 375г. хуните покоряват остготите по Северното Черноморие, а вестготите се оттеглят в Мизия. Те са приети като федерати (гранично население), но злоупотребите на властта са причина за избухване на мощно въстание. Готите нахлуват в Тракия и при Адрианопол (Одрин) нанасят тежко поражение на император Валент ( 9 август 378г. ), който загива в сражението. През 391г. готите избират за свой крал Аларих, така в нашите земи се създава първото "варварско кралство" - феноменът , който определя съдбата на Европа през следващите няколко века. През 410г. Аларих нахлува в Италия. Готите не се задържат тук и създават кралство със столица Тулуза, а по-късно преместват центъра му в Исания. След смъртта на хунския владетел Атила ( 453г. ) на юг от Дунав идват остготите, като създават две "кралства" - в Тракия начело с крал Теодорих Страбон ( 471г. ) и Македония с владетел Теодорих Амал. В избухналата вражда надделява Амал, който се преселва в Мизия и превръща Нове ( Свищов ) в своя столица. През 486г. по споразумение с император Зенон остготите се преселват в Италия, където създават кралство със столица Равена.

4) Юстиниан I Велики ( 527 - 565г. )

Най-известният владетел на Източната Римска Империя ( Византия ) произзлиза от романизирана тракийска фамилия от района между Ниш и Скопие. За местонахождението на родното му село Таурезиум, превърнато от него в блестящия град Първа Юстиниана, се спори и днес. През Средновековието се налага убеждението, че това е Охрид. Мнозина историци от XVII - XIXв. приписват на Юстиниан славянски произход и името Управда. С него той присъства в календара на съвременната Българска държава.

Златна монета на Юстиниан I Велики

Наследил престола от чичо си Юстин I ( 518 - 527г.), Юстиниан ръководи империята във времето на най-яркия и възход - " Златният Век " на византийската цивилизация. Византия води успешни войни с вандали и готи, като възстановява властта си в Северна Африка, Италия и Южна Испания. Усилията за реставрация на Римската империя са съпътствани от събирането и кодификацията на римското право. Византийската култура постига най-високите си върхове, а изградената от Юстиниан църква "Света София", "осмото чудо на света", е символ на империята и на православното християнство в продължение на велове.


Ранновизантийската култура

Ранновизантийската култура по българските земи достига високо ниво на развитие. Филипопол, Сердика, Месемврия, Храклея Линкестис ( Битоля ) и други, притежават тиичните за ранновизантийските градове характеристики. При Юстиниан Велики по дунавската граница са издигнати или възстановени над сто крепости, десетки други охраняват важни проходи и пътища. Tази солидна инфраструктура оказва влияние върху градското развитие на Средновековна България.

Гоненията на християните

При гоненията на християните, особено при царуването на Диоклециан, загиват десетки мъченици, включително цели групи пострадали за вярата християни, свързани с определени градове - например Тивериуполските мъченици ( в Струмица ), доростолските мъченици ( Силистра ), от Томи ( Констанца ) , Новиодунум (Исакча), Филипопол и др.

Св. 37 Филипополски мъченици
Светите 37 Филипополски мъченици са избити на 20 август 304г. ри източната порта ( Хисар капия ) на късноантичния град. В голямата си част те са християни от местното тракийско население. Един от водещите центрове на християнството през IV - Vв. е Дуросторум/Доростол ( Силистра ), където съще се създава пантеон от мъченици: Дазий, Емилиан, Валентин и др.
Епископ Вулфила

Епископ Вулфила ( 311 - 383г.) е сред най-известните личности на своето време. В новата родина знаменитият "апостол" и "полугрък" (прозвище, използвано векове по късно за цар Симеон Велики) създава готска азбука, превежда Евангелието и части от Библията на старогерманският език на готите. Пребиваването на готите в нашите земи през IV - Vв., както и следите от готско присъствие по-късно, провокират някои изследователи, които виждат в тях "четвъртия елемент" в етногенезиса на българския народ заедно с прабългари, славяни и траки.

Първа Юстиниана

За да обезсили спора между Константинипол и Рим за Западните Балкани, Юстиниан Велики създава архиепископията Първа Юстиниана. Maкар тя да изчезва във вихъра на нашествията, самият факт на появата е важен аргумент при обосновката на самостоятелността на Охридската архиепископия. Тазси автокефална църква, пряко продължение на Преславската патриаршия, от XIв. чак до ликвидирането ( 1767г. ) неизменно е "... Първа Юстиниана ( Охрид ) и цяла България".




===============================================================================
Весник "ДУНАВСКИ ЛЕБЕД" претставува за вас:
Бугарија: Дел VI: Под власта на "Новиот Рим"



Денешните бугарски земји влегуваат во пределите на Источната Римска империја (Византија). Тие стануваат арена на важни политички и културно - верски настани, кои имаат влијание во Медитеранот и Западна Европа.

1) Рановизантискиот период (IV - VII век)

Крст и белeзгија од рановизантиското златно богатство во Варна, V - VIв.

Во 330г. императорот Константин I Велики (304 - 337г.) го преселил главниот град на огромната Римска империја од "стариот" Рим во тракиско - грчкиот град Византион (Константинопол / Истанбул), наречен подоцна од Бугарите - Цариград. По поделбата на империјата во 395г. бугарските земји остануваат во Источната империја (Византија) и имаат значајна улога во нејзиниот економски, политички и духовен живот. Самиот Константин Велики, покровител на Христијанската вера, е роден во Најсус (Ниш). Императорите Маркиан (450 - 457г.), Лав I (457 - 474г.), Јустин I (518 - 527), Јустинијан I Велики (527 - 565г.), Јустин II (565 - 578г.), Тибериј (587 - 582г ). и Фока (602 - 610г.) се со тракиско потекло. "Последниот римјанин" - големиот војсководец Аециј, победникот на Атила, е по потекло од Дуросторум (Силистра), а Велизариј, најизвонредниот военоначалник од Viвек е од Германија (денешна Сапарева бања).


2) Првите христијани во нашите земји

Населението во Мизија, Тракија и Македонија е меѓу - раните следбеници на христијанството во Европа. Првите семиња на верата се посеани од апостол Павле за време на патувањето околу Егејското крајбрежје, а околу 65г. тој доаѓа до Никополис ад Иструм (кај селото Герман до градот Гоце Делчев).Мисионерската дејност на Андреј Првовенчани, брат на апостол Павле, ги опфаќа бреговите на Црното Море, а учениците на апостолите основаат христијански општини во Филипопол / Пловдив (св Ермија), Верона / Стара Загора (св Карп), Одесос / Варна (Свети маченик Амплиј ).
По Миланскиот едикт (313г.) христијанството станува рамноправно со другите религии. Свети Никита Ремезиански (366 - 414г.), самиот со тракиско потекло, вложува многу напори за покрстувањето на готи, скити и "дивото и жестоко племе на бесите", како што преведува Библијата на јазикот на Тракијците (т.н. ". Библија бесика "). Локалните епископи учествуваат во драматичните Вселенски собори во IV - Vв., А соборот во Сердика (Софија) во 343г. остава трајни траги во верскиот живот на целиот христијански свет.


3) Готите во старото минато


Струја и фибули од позлатено сребро од епископски центар на Готите во аулата на хан Омуртаг до селото Хан Омуртаг, V - VIв.

Во III - Vв. значајна улога во историјата на нашите земји игра древногерманскиот народ Готи, кои се делат на источна и западна група - остроготи и визиготи. Во IIIв. тие мигрираат од нивната прататковина Скандинавија кон северните делови на Црното Море. Првата инвазија на римска територија е во почетокот на IIIв., А во 250 - 251г. на чело со својот крал Книва тие беснеат низ деловите на Тракија, вклучувајќи го и Филипопол. Враќајќи се на север, при Арбитус (Скопје) Готите се пресретнати од римската армија, но успеваат да ја уништат. Во војната загинуваат императорот Дециј Трајан и неговиот син Херениј. Во 269г. императорот Клаудиј II "Готски" ги победува Готите во Најсус (Ниш). Готите се под силно влијание од Византија и го прифаќаат христијанството во неговата аријанска форма. Во реонот на Никополис ад Иструм уште од 348г. живеела голема група Готи христијани, водени од епископот Вулф.
Во 375г. Хуните ги покоруваат Остроготите во северните делови на Црното Море, а Визиготите се повлекле во Мизија. Тие се прифатени како федерати (гранично население), но злоупотребата на власта е причина за појава на моќно востание. Готите навлегуваат во Тракија и во Адрианопол (Одрин), нанесуваат тежок пораз на императорот Валент (9 август 378г.), кој загинал во борбата. Во 391г. Готите го избираат за свој крал Аларих, така што во нашите земји се создава првото "варварско кралство" - феноменот, кој ја одредува судбината на Европа во следните неколку века. Во 410г. Аларих напаѓа во Италија. Готите не се задржуваат тука и ја создаваат Британија со главен град Тулуз, а подоцна го преместуваат центарот во Исанија. По смртта на хунскиот владетел Атила (453г.) на југ од Дунав доаѓаат Остроготите, создавајќи две "кралства" - во Тракија на чело со кралот Теодорих Страбон (471г.) и Македонија со владетел Теодорих Амалија. Во избувнатото непријателство преовладува Амалија, кој се преселил во Мизија и станува Нове (Свиштов) во својот град. Во 486г. по договор со императорот Зенон Остроготите се преселуваат во Италија, каде што ја создаваат Британија со главен град Равена.


4) Јустинијан I Велики (527 - 565г.)

Најпознатиот владетел на Источната Римска Империја (Византија) произлегол од романизираното тракиско презиме од регионот меѓу Ниш и Скопје. Локацијата на неговото родно место е селото Таурезиум (село Таор – Скопско), претворено од него во сјаен град Јустинијана Прима. Во средниот век се наметнува сознанието дека тоа е Охрид. Многумина историчари од XVII - XIXв. припишуваат дека Јустинијан е со словенско потекло.


Златна монета на Јустинијан I Велики

Го наследил престолот од чичко си Јустин I (518 - 527г.). За време на владеењето на Јустинијан империјата доживува златна доба која е наречена "Златен век" на византиската цивилизација. Византија води успешни војни со Вандалите Готите и ја воспоставува својата власт во Северна Африка, Италија и Јужна Шпанија. Напорите за реставрација на Римската империја се придружени со собирањето и кодификација на римското право. Византиската култура достигнува највисок врв, а изградена од Јустинијан е црквата "Света Софија", "осмото чудо на светот", која е симбол на империјата и на православното христијанство за време на неговото владеење.


Рановизантијската култура

Рановизантијската култура во бугарските земји достигнува високо ниво на развој. Филипопол, Сердика, Месемврија, Хераклеа Линкестис (Битола) и други, се типчни за Рановизантиски градови. За време на Јустинијан Велики во Дунавската граница се поставени или обновени повеќе од сто тврдини, а десетици други чуваат важни премини и патишта. Оваа солидна инфраструктура влијае на урбаниот развој на Средновековна Бугарија.


Прогонството на христијаните

Во прогонството на христијаните, особено при царувањето на Диоклецијан, загинуваат десетици маченици, вклучувајќи цели групи христијани, поврзани со одредени градови - на пример Тивериуполските маченици (во Струмица), доростолските маченици (Силистра), од Томи (Констанца), Новиодунум ( Исакча), Филипопол и др.


Свети 37 маченици Филипополски
Светите 37 Филипополски маченици се убиени на 20 август 304г. кај источната порта (Хисар Капија) на староантичкиот град.Во најголем дел тие се христијани од локалното тракиско население. Еден од водечките центри на христијанството во IV - Vв. е Дуросторум / Доростолско (Силистра), каде се создава пантеон од маченици: Дазиј, Емилио, Валентин и др.


Епископот Вулф

Епископот Вулф (311 - 383г.) е меѓу најпознатите личности на своето време. Во новата татковина познатиот "апостол" и "полугрк" (прекар што се користи векови подоцна за цар Симеон Велики) создава готска азбука и преведува делови од Библијата на старогерманскиот јазик на Готите. Престојот на Готите во нашите земји во IV - Vв., Како и трагите од готско присуство подоцна, провоцираат некои истражувачи,кои го гледаат во нив "четвртиот елемент" во етногенезисата на бугарскиот народ заедно со прабугарите, Словените и Тракијците.


Јустинијан Први

За да го поништи спорот меѓу Константинипол и Рим за Западен Балкан, Јустинијан Велики ја создава архиепископијата Јустинијана Прима. Maкар што таа исчезнува во виорот на војните, самиот факт на нејзината појава е важен аргумент при оправдувањето на самостојноста на Охридската архиепископија. Таа автокефална црква е директно продолжение на Преславската Патријаршија, од XIв. дури до ликвидирањето (1767г.) секогаш е "... Јустинијана Прима(Охрид) и цела Бугарија".




За вас преведе: AbnormalMKD



Очаквайте в следващият брой: Част VII: Древните българи и славяни
Очекувајте во следниот број: Дел VII: Древните Бугари и Словени





Искрено ваш,