Join the new world

Troszeczkę wyprzedził mnie kolega z Legionu Polsko-Węgierskiego ale myślę że i tutaj też coś ciekawego można się dowiedzieć 🙂

Historia, ta erepowa zaczęła się niezbyt dobrze gdyż trafiliśmy do osobnych obozów. Później coś zaczęło się "łamać" a to często nie biliśmy przeciw sobie w różnych bitwach, powstaniach. Chodziły słuchy o zakulisowych gierkach i układach - kwestia pTO Białorusi. Bicie w powstaniu na terenie Węgier przeciw Rumunii, powstanie bojówek Polsko-Węgierskich i w końcu "zryw" MPP a później NWO. I tak jesteśmy dziś w jednym sojuszu.

A teraz czas na tą prawdziwą.

Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki (węg. Lengyel, magyar – két jó barát, együtt harcol, s issza borát)

Historyczne przysłowie obecnie występujące zarówno w języku polskim jak i węgierskim, krótka rymująca się formuła mówiąca o zażyłej przyjaźni i pokrewieństwie narodu polskiego i węgierskiego.
Powstała pod koniec XIX wieku wśród bohemy artystycznej Austro-Węgier, w okresie formowania w Europie idei nacjonalistycznych. Mówi o specjalnym związku między dwoma europejskimi narodami i jest ewenementem nie mającym podobieństw w żadnych innych relacjach, tak obecnie jak i wcześniej, względem dwóch narodów.

12 marca 2007 parlament Węgier uznał dzień 23 marca Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Za było 324 posłów, nikt się nie wstrzymał, nikt nie był przeciw. Cztery dni później analogiczną uchwałę podjął przez aklamację polski Sejm.

A teraz przejdźmy do historii :

Wiek IX-X
W Roku Pańskim 896, z ostatnią falą wędrówki ludów dotarł ze wschodu i osiadł w basenie Karpat, między żywiołem słowiańskim i germańskim, lud ugrofiński, koczowniczy, nazywany Madziarami, Hunami, Węgrami. Jako jedynemu spośród wędrownych ludów tego okresu, udało się mu zakotwiczyć w Europie na zawsze, przyjąć chrześcijaństwo zachodnie i stworzyć potężne państwo. Dzieła tego, nie bez trudności, sto lat później, dokonał ostatecznie Vajk z rodu Árpádów, ochrzczony imieniem Istvána, którego wychowawcą był św. Adalbert, czyli św. Wojciech, patron Polski.

Wiek XI-XIV
Długosz, w swojej kronice, opisując starania o koronę posłów polskich i węgierskich u papieża Sylwestra, przypomina słowa papieża, gdy ten, z różnych powodów, przekazał koronę Węgrom: "(...) aby zachowali nienaruszony pokój (z Polakami) i pod żadnym pozorem i w żadnym wypadku nie pozwolili go naruszyć, w przeciwnym razie tego, który naruszy pokój, dotknie kara klątwy. (...)"

Syna Bolesława Śmiałego po jego śmierci wychowywał król węgierski Władysław i traktował go jak własnego potomka. Wkrótce po przywołaniu go znów do kraju i objęciu tronu w Polsce młodzieniec zostaje otruty.

Zjazdy w Wyszehradzie – wspólne określenie dwóch spotkań władców Polski (Kazimierza Wielkiego), Czech (Jana Luksemburczyka) i Węgier (Karola Andegaweńskiego), które odbyły się w listopadzie 1335 i latem 1338 lub 1339 roku. Odnosi się również do spotkania prezydentów Polski (Lecha Wałęsy), Czechosłowacji (Václava Havela) i premiera Węgier (Józsefa Antalla), które odbyło się w 1991. Wszystkie te spotkania odbyły się w zamku w Wyszehradie.

Celem pierwszego zjazdu z 1335 było rozstrzygnięcie przynależności państwowej Pomorza Gdańskiego i Kujaw oraz sporu między Janem Luksemburskim i Kazimierzem Łokietkowiczem o koronę polską. W sprawie Pomorza i Kujaw sąd arbitrażowy władców Czech i Węgier wydał wyrok, na mocy którego Zakon miał zatrzymać Pomorze i ziemię chełmińską, a zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską. Natomiast w sprawie sporu o koronę Jan Luksemburski, król Czech i Polski, zażądał od Kazimierza III, króla Polski (Krakowa), 20 000 kop groszy praskich. Kazimierz zaakceptował te warunki i tym samym stał się niekwestionowanym władcą Polski. Doszło również do zawarcia polsko-czesko-węgierskiego sojuszu przeciw Habsburgom.

W okresie między zjazdami Kazimierz starał się o postawienie Krzyżaków w stan oskarżenia przed sądem papieskim.

Celem drugiego zjazdu z 1338 lub 1339 było ułożenie stosunków z Czechami. Kazimierz zgodził się zrzec praw do lenn czeskich na Śląsku i Mazowszu. W zamian uzyskał deklarację, że Luksemburczyk nie będzie utrudniał doprowadzenia Krzyżaków przed sąd papieski. Na zjeździe pojawił się także mazowiecki krewniak Kazimierza, Jerzy II Trojdenowicz, książę halicko-włodzimierski. Uznał Kazimierza swym następcą w razie swej bezpotomnej śmierci. Jednak by umowa mogła wejść w życie, musiał się na nią zgodzić Karol, król Węgier. W zaistniałej sytuacji Kazimierz wyznaczył na swego następcę w razie bezpotomnej śmierci Ludwika, królewicza węgierskiego.

Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392 i Unia Polsko-Węgierska.
7 kwietnia 1340 bojarzy otruli księcia halicko-włodzimierskiego Bolesława Jerzego Trojdenowicza. W związku z tym, że był spokrewniony zarówno z Kazimierzem Wielkim, jak i książętami litewskimi przez Trojdena I czerskiego i Giedymina, obie strony rościły sobie pretensje do zwolnionego tronu księstwa. Do sporu dołączyli Węgrzy wspierający początkowo Polaków, a liczący na przejęcie tronu polskiego w przypadku braku męskiego potomka Kazimierza Wielkiego.


Teatr działań.

Ruś Halicka była terenem walk przez bardzo długi czas. Najpierw zajęli ją Litwini później część ziem odbili Polacy.
Zaraz po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 Litwini zaatakowali księstwa: włodzimierskie, bełskie i chełmskie.
Unia polsko-węgierska trwała od 17 listopada 1370 (koronacja Ludwika Węgierskiego na Wawelu) do śmierci Ludwika w 1382 roku. Była to unia personalna, ponieważ państwa posiadały wspólnego monarchę, przy zachowaniu odrębnego systemu instytucji państwowych

Król jednak nie sprawował osobiście rządów w Polsce, przekazał on rządy regencyjne swej matce, Elżbiecie Łokietkównie siostrze Kazimierza Wielkiego.
W roku 1377 Ludwik Węgierski zorganizował zwycięską wyprawę, w której zdobyto Bełz, Chełm, Horodło. Jako władcę Rusi wskutek kompromisu polsko-węgierskiego osadzono księcia opolskiego Władysława Opolczyka, jednak kraj został praktycznie opanowany przez Węgrów, którzy osadzili wszędzie swoich starostów. 10 września 1382 roku umiera Ludwik Węgierski. Następczynią tronu została jego córka Jadwiga.


Ziemie pod panowaniem Ludwika Andegaweńskiego – szczyt potęgi państwa Węgierskiego.

W 1387 Jadwiga Andegaweńska podjęła wyprawę wojenną, wskutek której praktycznie pokojowo (z wyjątkiem Halicza, który był oblegany i zdobyty przez wojska polsko-litewskie) usunięto starostów węgierskich, a całą Ruś Halicką przyłączono do Polski. Współpraca w tym przypadku Polski i Litwy była skutkiem unii w Krewie.
Niestety ale Ludwik Węgierki nie traktował Polski priorytetowo a aby udobruchać szlachtę zaczął nadawać jej przywileje co doprowadziło do wzrostu jej znaczenia w Rzeczypospolitej.

Bitwa pod Stubnem (nazywana bitwą dwóch sióstr - Jadwiga i Maria były siostrami) – bitwa stoczona w lutym 1387 koło wsi Stubno pomiędzy wojskami polskimi a węgierskimi.
Wojskami polskimi dowodziła królowa Jadwiga (Władysław Jagiełło był wtedy zajęty chrztem Litwy), a węgierskimi Maria Andegaweńska.
Zwycięstwo odniosły wojska polskie, co otworzyło Polsce drogę do opanowania Lwowa, Halicza i całej Rusi Czerwonej, zarządzanej wtedy przez starostów węgierskich.

Tak więc skutkiem całej serii wojen było zdobycie przez Polskę ziemi halickiej, a przez Litwę – ziemi wołyńskiej.


Wiek XV

Zastaw spiski – umowa zawarta 8 listopada 1412 w Zagrzebiu między królem węgierskim i niemieckim Zygmuntem Luksemburskim a królem Polski Władysławem Jagiełłą. Zastaw Lubowli, Podolińca i Gniazd oraz 13 miast spiskich stanowił zabezpieczenie zwrotu pożyczki, której Jagiełło udzielił Zygmuntowi. Pożyczona została kwota 37 000 kop groszy praskich, czyli ówcześnie około 7,5 tony czystego srebra. Pieniądze te pochodziły głównie z odszkodowań wojennych wypłaconych Polsce przez Krzyżaków. Pożyczka miała zostać zwrócona w tej samej wysokości i w tym samym miejscu, gdzie ją wypłacono – na węgierskim wówczas zamku w Niedzicy.


Zastaw spiski to te małe “kropeczki” na południe od Krakowa.

W skład zastawu weszły tereny należące wcześniej (od X wieku do połowy XIII wieku) do Polski. Skutkiem zastawu było przyłączenie tych terytoriów do Polski, najpierw na czas dopóki pożyczka nie zostanie spłacona, ale gdy Węgry kilkadziesiąt lat później (bez spłacenia pożyczki) podjęły próbę odzyskania zastawionych miast, wyrokiem sądu papieskiego, który odbył się we Wrocławiu w 1489, tereny te zostały przyznane na stałe Polsce i pozostały w jej granicach aż do 1769. Tym niemniej sejmy węgierskie nie raz jeszcze, choć dopiero od końca XVI wieku, wysuwały pod adresem kolejnych królów Węgier żądania podjęcia starań do odzyskania zastawu (w formie wykupu).

Wiosną 1769 roku, oddział konfederatów barskich, dowodzony przez Józefa Bierzyńskiego podjął nieudaną próbę opanowania zamku w Starej Lubowli, będącego w posiadaniu Kazimierza Poniatowskiego. Ten poprosił wówczas Austriaków o zajęcie starostwa spiskiego.
W 1769 roku na rozkaz cesarza Józefa II Habsburga wojska austriackie, całkowicie bezprawnie, zajęły starostwo spiskie, co było wstępem do zagarnięcia w roku następnym starostw czorsztyńskiego, nowotarskiego i sądeckiego. Okupacja Spisza i Podhala trwała do 1772 roku, gdy tereny stały się oficjalnie częścią Austrii.

Bitwa pod Warną - śmierć Władysława III Wareńczyka
W roku 1396 w bitwie pod Nikopolis Turcy rozgromili wojska papieskie co dało im możliwość dalszych podbojów w Europie. Węgrzy czując się zagrożeni zwrócili się do Polski z propozycją zawarcia sojuszu. Władysław przyjmując koronę Węgier wziął na siebie obowiązek walki z Turkami. W roku 1441 sułtan Murad II wyprawił się z armią turecką na Belgrad. Wyprawa się nie udała, a cofające się wojska tureckie były atakowane przez oddziały węgierskie i pobite w serii potyczek w 1442 roku przez Jana Hunyadyego. W roku 1443 i następnym Turcy walczyli również z emirem Anatolii, Ibrahim-bejem, więc była to walka na dwóch frontach. Zmusiło to sułtana do podpisania bardzo korzystnego dla strony chrześcijańskiej traktatu pokojowego na 10 lat (pokój w Segedynie w roku 1444). Dyplomacja papieska, w osobie legata Juliana Cesariniego zdołała jednak namówić króla, aby złamał postanowienia traktatu i uderzył na Turków. Był to bowiem dobry moment, ponieważ papiestwu udało się pozyskać Wenecjan do wspólnej walki przeciw niewiernym. Zwołano więc krucjatę i wyruszono na Adrianopol.

Niestety Wenecjanie zawiedli i do decydującej bitwy doszło bez ich udziału, król dowiedziawszy się o tym chciał zawrócić swoje wojsko, lecz Turcy odcięli odwrót. 20 000 wojsk chrześcijańskich spotkało 60 tysięczną armię turecką. Walkę rozpoczęła jazda turecka, próbując oskrzydlić i rozbić prawe skrzydło chrześcijan. Przewaga wojsk osmańskich zarysowała się także w centrum. Dzięki dowództwu Hunyadyego udało się opanować kryzys. W armii sułtana nastąpiło zamieszanie, padł dowódca spahisów, Karadża-pasza. Ponad połowa wojsk polsko-węgierskich została zgładzona. Zginął również król Władysław, który nie poczekał na pomoc Hunyadyego i myśląc że nadszedł decydujący moment bitwy zaatakował tylko nadwornym hufcem. Śmierć króla Władysława pozostawiła Węgry we władaniu 4-letniego Władysława Pogrobowca. Król Władysław III został przez Bułgarów obdarowany przydomkiem Warneńczyk i jest uznawany przez nich za bohatera narodowego.

Wojna o sukcesję głogowską – toczona w latach 1476 - 1482 po bezpotomnej śmierci księcia Henryka XI ostatniego z Piastów głogowskich.
Z pretensjami do księstwa wystąpili król węgierski Maciej Korwin, król Polski Kazimierz Jagiellończyk, książę żagański Jan II król Czech Władysław II Jagiellończyk cesarz Fryderyk III i elektor brandenburski Albrecht Achilles. W wojnę zaangażowane było papiestwo oraz książęta sascy. Toczona ze zmiennym szczęściem trwała 4 lata.
W 1476 Brandenburgia zajęła księstwo głogowskie, dzięki finansowemu wsparciu króla węgierskiego Macieja Korwina. Jan II wyparł Brandenburczyków z księstwa z wyjątkiem Krosna Odrzańskiego w tym samym 1476 roku.
W okolicach wsi Dąbie i Pław 10 października 1478 stoczona została największa bitwa zakończona klęską Jana II.
Wojna zakończona została układem w Kamieńcu Ząbkowickim 16 września 1482 r. Zgodnie z traktatem Jan II otrzymał dożywotnio księstwo głogowskie bez Krosna Odrzańskiego, Lubska i Sulechowa, które przejęła Brandenburgia oraz części Głogowa, która należała do książąt cieszyńskich.
W 1488 wojska węgierskie usunęły Jana II z Głogowa i księstwo przeszło razem z całym Śląskiem w posiadanie Macieja Korwina.

Wiek XVI
Zjazd wiedeński – spotkanie trzech monarchów w Wiedniu w dniach 15-26 lipca 1515.

W spotkaniu wzięli udział:
- Zygmunt I Stary – król Polski i wielki książę Litwy,
- Władysław II Jagiellończyk – król Czech i Węgier
- Maksymilian I Habsburg – cesarz Świętego Cesarstwa Niemieckiego (dziadek Karola V).

Głównymi tematami pertraktacji były:
- rozbicie sojuszu zaczepno-odpornego z lutego 1514, zawartego pomiędzy cesarzem Maksymilianem I Habsburgiem, a wielkim księciem moskiewskim Wasylem III
-walka o niezależność wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna, który od 1511 odmawiał złożenia hołdu lennego królowi Polski Zygmuntowi I Staremu
- trwająca wojna litewsko-moskiewska
-dążenia Habsburgów do sukcesji na Węgrzech i w Czechach.

Jagiellonowie panujący w bloku państw: Polski, Litwy, Węgier i Czech, zagrożeni współpracą tych trzech ośrodków politycznych postanowili odsunąć od niej Habsburgów.
Maksymilian przyrzekł uroczyście zerwać swe stosunki z Albrechtem i wielkim księciem moskiewskim Wasylem, a Zygmunt uznał pewne umowy spadkowe i małżeńskie. Na zjeździe zapadła decyzja podwójnego małżeństwa: Ludwika II Jagiellończyka, królewicza Czech i Węgier, z arcyksiężniczką Marią, wnuczką cesarza oraz ślub Anny Jagiellonki, królewny Węgier i Czech, z arcyksięciem Ferdynandem albo jego bratem Karolem V.

Władysław II zmarł w 1516, a jego syn Ludwik II w 1526 poległ w bitwie pod Mohaczem. Wtedy to Węgry Zachodnie i Czechy zostały przejęte przez Habsburgów na następne 392 lata. Turcy w wyniku wojny z Austrią uzyskali środkową część i wschodnią w postaci lenna – Siedmiogrodu w 1541 r. Całość Węgier, Austria uzyskała na podstawie pokoju z Karłowic, a potem w 1739.

Stefan Batory (węg. Báthory István, ur. 27 września 1533 w Szilágysomlyó, zm. 12 grudnia 1586 w Grodnie) – książę siedmiogrodzki od 1571, król Polski i wielki książę litewski od 1576, po ślubie (w tym samym roku) z Anną Jagiellonką, córką Zygmunta I Starego. Przez wielu historyków uważany jest za jednego z najwybitniejszych polskich królów elekcyjnych


Stefan Batory pod Pskowem - obraz Jana Matejki

Bezkrólewie, po ucieczce 19 czerwca 1574 do rodzimej Francji króla Henryka Walezego, trwało prawie półtora roku. Dopiero 12 grudnia 1575 Senat, pod naciskiem nuncjusza apostolskiego Vincenzo Lauro, obrał na kolejnego króla cesarza Maksymiliana II Habsburga. Maksymilian nie zdołał jednak nigdy oficjalnie przywdziać korony. Prymas Jakub Uchański obwołał go wprawdzie oficjalnie królem, ale do jego ceremonii koronacji w katedrze wawelskiej nigdy nie doszło. Na wieść o wyborze Maksymiliana masy szlacheckie podburzone przez Jana Zamoyskiego zażądały Piasta i wybrały na króla córkę Zygmunta I Starego, Annę Jagiellonkę (1523-1596). Z inicjatywy kasztelana bieckiego Stanisława Szafrańca przydano jej też wkrótce na małżonka księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego. 14 grudnia Batory został ogłoszony królem Polski.
Prowadził udane kampanie w Rosji a następnie w Inflantach (przywrócił je Polsce). Odciął Rosjan od dostępu do Bałtyku co znacznie utrudniło rozwój tego kraju.
Ponoć miał bardzo kapryśną żonę i nie mógł znieść jej zachowania toteż wolał spędzać czas na polach bitew 🙂

Wiek XVII

Jerzy II Rakoczy i potop szwedzki
Od 1648 roku książę Siedmiogrodu z rodu Rakoczy, lennik Turcji w Mołdawii i Wołoszczyźnie. Był protestantem wyznania ewangelicko-reformowanego.
W 1653 roku zawarł sojusz z Polską, jednak nie przyszedł jej z pomocą w trakcie najazdu szwedzkiego. Za to w 1656 roku sojusz zaproponowali mu Szwedzi w zamian za Ruś Czerwoną i tytuł wielkiego księcia Halicza. Rakoczy jednak 7 września 1656 roku zawarł traktat wieczystej przyjaźni z powstańcami Bohdana Chmielnickiego i nadal prowadził rokowania ze Szwedami. Spowodowało to wzrost pozycji Rakoczego, co z kolei zmobilizowało Habsburgów do wsparcia Jana Kazimierza, ponieważ obawiali się że Rakoczy będący lennikiem Turcji może dążyć do zjednoczenia Węgier. W związku z tym Ferdynand III podpisał 1 grudnia 1656 roku przymierze z Rzeczpospolitą.
6 grudnia 1656 roku Rakoczy podpisał ze Szwedami sojusz w Radnot na Węgrzech tzw. traktat w Radnot, na mocy którego miał się dokonać rozbiór Rzeczpospolitej.

Traktat w Radnot – zawarty w Radnot (w Siedmiogrodzie) 6 grudnia 1656 r. w czasie wojny polsko-szwedzkiej. Sygnatariusze układu zobowiązali się do wspólnego ataku na Polskę oraz do podziału ziem I Rzeczypospolitej.
- Bogusław Radziwiłł - miał dostać województwo nowogródzkie,
- Karol X Gustaw - miał dostać Prusy Królewskie, Kujawy, północne Mazowsze, Żmudź, Inflanty i Kurlandię,
- Fryderyk Wilhelm Hohenzollern - miał dostać Wielkopolskę,
- Bohdan Chmielnicki - miał dostać Ukrainę po Batoh na zachodzie i aż do Nowogrodu Siewierskiego na północy,
- Jerzy II Rakoczy - pozostałe ziemie Rzeczypospolitej m.in. z Krakowem.
Traktat nie wszedł w życie.

W końcu stycznia 1657 przez Karpaty ruszyła do Polski w kierunku na Lwów armia siedmiogrodzka w sile około 25 tys. wojska, do której w Medyce dołączyło ok. 8–10 tys. Kozaków pod dowództwem Antona Żdanowicza.
Rakoczy działał w południowej Części Rzeczypospolitej. Wartość jego wojska nie była zbyt wysoka dlatego też nie wsławił się zwycięską bitwą (oprócz tych prowadzonych wspólnie ze Szwedami) a jedynie rabunkami.
Przystąpienie do wojny Danii po stronie Polski doprowadziło do odejścia Szwedów w stronę Szczecina. Rakoczy pozostał sam z niewielkim oddziałem Kozaków i zaczął wycofywać się w stronę Siedmiogrodu ścigany przez Czarnieckiego. Wyprzedzony przez Lubomirskiego (który doszczętnie złupił Siedmiogród) przegrał w dwóch bitwach i skapitulował przed Lubomirskim. Zobowiązał się do wycofania pozostałych oddziałów z ziem RP i wypłaty odszkodowań.
Wkrótce po tym został zaatakowany przez Tatarów którzy spowodowali że armia Siedmiogrodzka przestała istnieć.

Wiek XVIII-XIX

Od 1526 (przegrana bitwa z Turkami pod Mohacsem - poległ wtedy król Ludwik Jagiellończyk) roku ziemie Węgierskie były sceną dla 5 wojen z imperium osmańskim, przez ten czas doprowadzono do kilku aneksji.
Kres tureckiemu panowaniu przyniosło pokonanie imperium osmańskiego przez wojska austriackie i polskie (zapoczątkowane odsieczą Wiedeńską Jana III Sobieskiego w 1683r.).
Stopniowo, poprzez rok 1687 (stany węgierskie zaoferowały koronę Węgier w dziedziczne posiadanie Habsburgom), 1699 (pokój w Karłowicach) aż do 1718 roku (uzyskanie Banatu i Serbii oraz zachodniej Wołoszczyzny – stracone, bez Banatu, w 1739 roku) władza na Węgrzech została przejęta przez Habsburgów.

Powstanie styczniowe i listopadowe przyciągnęły ochotników z Węgier którzy walczyli po stronie polski. Nie było w tym czasie powstania na Węgrzech w którym nie uczestniczyliby Polacy i powstania w Polsce w którym nie uczestniczyliby Węgrzy.

Wiosna ludów 1848
Legiony Polskie na Węgrzech

Legiony Polskie na Węgrzech – oddziały polskie uformowane przez gen. Józefa Wysockiego na Węgrzech w latach 1848–1849, w okresie powstania węgierskiego będącego częścią wiosny ludów.
Formowane były z ochotników polskich, którzy tłumnie napływali na teren Węgier po stłumieniu Wiosny Ludów w Galicji. Liczyły blisko 3 tys. żołnierzy, walczyły do końca powstania i wyróżniły się w wielu trudnych bitwach, m.in. pod Szolnokiem, Hatvan, Tapiobicske, Vác, Isaszeg, Nagy-Szarlo. Początkowo Węgrzy byli niechętni tworzeniu polskich oddziałów, obawiając się interwencji Rosji, która jednak i tak nastąpiłaby w związku z zobowiązaniami wynikającymi ze Świętego Przymierza.

Legion Polski Wysockiego
W maju 1849 w Miszkolcu, po zjednoczeniu wszystkich oddziałów polskich, Legion Wysockiego liczył 2090 żołnierzy piechoty i 400 ułanów.
W kampanii letniej Legion Polski wchodził w skład Armii Górnych Węgier, bronił początkowo przejść z Galicji ku Nizinie Węgierskiej, a następnie walczył w odwrocie aż pod Temeszvarem, gdzie po klęsce całej armii przeszedł na terytorium tureckie.
Legion Wysockiego posiadał własny sztandar o barwach narodowych. Stopnie podoficerskie były obsadzane drogą wyborów. Oficerowie byli mianowani przez Wysockiego. Nominacje na wyższe stopnie podlegały zatwierdzeniu przez władze węgierskie.


Józef Bem

Legion Polski Bema
Odrębny legion uformował gen. Józef Bem w Siedmiogrodzie. Legion wchodził w skład wojsk, które dzięki podjęciu niespodziewanej ofensywy zimowej w ciągu czterech miesięcy wyparły Austriaków. Zyskał dzięki temu wielką popularność wśród miejscowych Węgrów, Rumunów i Sasów.
Po klęsce w bitwie pod Temeszwarem i kapitulacji Węgier 13 sierpnia 1849 ocalałe resztki Legionów Polskich, wraz z Bemem i Wysockim, znalazły schronienie w Turcji, licząc na rychły wybuch wojny turecko-rosyjskiej. Duża część legionistów, którym nie udało się przedostać do Turcji, doświadczyła bezlitosnego terroru ze strony zwycięskich Austriaków
Józef Bem jest jednym z Bohaterów narodowych na Węgrzech.

Wiek XX

I Wojna Światowa
Nazwa polskiego miasta Przemyśl pozostaje wciąż najbardziej rozpoznawalną polską nazwą geograficzną na Węgrzech, kojarząc się jednoznacznie z obroną Twierdzy Przemyśl w okresie I wojny światowej. Mieszkańcom Budapesztu Przemyśl kojarzy się przede wszystkim z pomnikiem ofiar oblężenia miasta. Obrona Przemyśla była dla Węgrów symboliczną, a zarazem najbardziej dramatyczną pod względem ilości ofiar bitwą Wielkiej Wojny.

Traktat z Trianon – 1920 r.
Traktat w Trianon – podpisany 4 czerwca 1920 w pałacu Grand Trianon w Wersalu traktat pokojowy między Węgrami a państwami Ententy: USA (które go nigdy nie ratyfikowały), Wielką Brytanią, Francją, Włochami, Rumunią, Królestwem SHS (późniejsza Jugosławia), Czechosłowacją i Polską (Podobnie jak USA nie ratyfikowały traktatu).
Państwo węgierskie powstało w miejsce Królestwa Węgier, części dualistycznej monarchii austro-węgierskiej, która rozpadła się po I wojnie światowej. Do jego utworzenia potrzebna była wspólna ofensywa wojsk czeskich, serbskich, francuskich i rumuńskich, która rozbiła w 1919 roku Węgierską Republikę Rad, Budapeszt zajęły oddziały rumuńskie. W listopadzie, za zgodą aliantów, do miasta wkroczyła organizowana w pośpiechu Armia Narodowa admirała Miklósa Horthy'ego, którego rząd był jednak tak słaby, że musiał przyjąć do wiadomości warunki postawione przez zwycięzców.
Węgry uznały niepodległość Czechosłowacji oraz Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Znaczna część obszaru Węgier została podzielona między sąsiadów:

- Rumunia uzyskała Siedmiogród, Nösnerland, Burzenland oraz części Kriszany, Marmaroszu i Banatu i kilka innych, mniejszych krain historycznych
- Czechosłowacja uzyskała Słowację i Ruś Zakarpacką
- Królestwo SHS uzyskało Chorwację, Bośnię, Wojwodinę i Baczkę oraz część Banatu
- Austria uzyskała zachodnie części komitatów Sopron, Moson i Vas, z których utworzono prowincję Burgenland
- Polska uzyskała skrawki Spisza i Orawy


Traktat z Trianon - podział

W wyniku ustaleń traktatu Węgry utraciły dostęp do morza, niemal dwie trzecie ludności (pozostało 8 z 21 milionów) oraz dwie trzecie (pozostało 93 tys. km² z 325 tys. km²) obszaru państwa. Poza granicami Węgier znalazło się 3,5 milionów Węgrów, głównie południowej Słowacji i siedmiogrodzkim Seklerlandzie oraz części Wojwodiny. Stanowiło to 1/3 tego narodu. Konsekwencje tych ustaleń z niewielkimi zmianami pozostają w mocy do dnia dzisiejszego.
Ponadto zabroniono Węgrom powszechnej służby wojskowej (liczebność armii nie mogła przy tym przekraczać 35 tys.), posiadania lotnictwa i marynarki wojennej (Węgry nie posiadały dostępu do morza), rozwoju przemysłu zbrojeniowego, budowy linii kolejowych innych niż jednotorowe. Węgry miały również wypłacić reparacje wojenne.

Wojna Polsko-Bolszewicka
Gdy po wojnie 1920 r. polski poseł w Budapeszcie był podejmowany przez węgierskiego przywódcę Miklósa Horthyego powiedział mu, że „Polacy nigdy nie zapomną Węgrom tego co zrobili dla naszej Ojczyzny w czasie wojny polsko – bolszewickiej”.

Zarówno rządy Niemiec (25 lipca), jak i Czechosłowacji (formalnie 11 sierpnia, faktycznie wcześniej) licząc na upadek Polski i korzystne stosunki z Rosją sowiecką zablokowały jakikolwiek tranzyt materiałów wojennych z Zachodu (przede wszystkim Francji) do Polski.
Czechosłowacja odmówiła również przepuszczenia przez swe terytorium oferowanego z pomocą dla Polski przez Węgry 30-tysięcznego zgrupowania kawalerii (Dla porównania w Bitwie Warszawskiej front północny wojsk polskich liczył ok. 90 000 a środkowy ok. 60 000 żołnierzy. Dodatkowo czytaliście wcześniej że armia Węgier była ograniczona do 35 tyś.) i próbowała zatrzymać w Pradze udającą się do Polski francusko-brytyjską misję wojskowo-polityczną (Maxime Weygand, Edgar Vincent D'Abernon, Maurice Hankey i.in.).

W sierpniu 1920 dokerzy niemieccy w Wolnym Mieście Gdańsku – jedynym w powstałej sytuacji połączeniu Rzeczypospolitej ze światem – odmówili rozładunku statków z pomocą dla Polski (skromnej z Francji). Port został w konsekwencji zmilitaryzowany na rozkaz dowódcy wojsk Ententy w Gdańsku gen. Richarda Hakinga (wbrew stanowisku sprzyjającego Niemcom Komisarza Ligi Narodów Reginalda Towera), a w rozładunku uczestniczyli żołnierze brytyjscy stacjonujący w Gdańsku. W Armii Czerwonej na zachodnim froncie z niemieckich robotników utworzono nawet ochotniczą brygadę strzelców.

Jedyną szansą na pomoc były transporty płynące przez mającą fatalną infrastrukturę kolejową Rumunię. Państwem, które zadbało o to, aby transporty te były możliwe były Węgry. Na początku lipca 1920 r. rząd węgierski nakazał tamtejszej fabryce amunicji Manfreda Weissa przekazanie wszystkich zapasów broni dla Polski i przez kolejne tygodnie produkować uzbrojenie tylko na potrzeby walczących Polaków.

Zgodnie z danymi upowszechnionymi przez dra Krzysztofa Ćwiklińskiego w ciągu najbardziej dramatycznych 8 miesięcy wojny Węgrzy przekazali Polakom i dostarczyli własnym wysiłkiem „48 milionów pocisków karabinowych typu Mauser, 13 milionów pocisków typu Mannlicher, trudna do określenia, poważna ilość pocisków artyleryjskich rożnych kalibrów, 30 tysięcy karabinów typu Mauser i kilka milionów części zapasowych, 440 kuchni polowych, 80 pieców polowych oraz wiele innego rodzaju sprzętu i materiałów”. Gdyby nie Węgrzy w 1920 r. do bolszewików pod Warszawą nie byłoby czym strzelać! Kontyngent żołnierzy węgierskich, o czym prawie nikt nie pamięta, uczestniczył także w samych walkach.

Okres przedwojenny
W wyniku rozbioru Czechosłowacji dokonanego po dyktacie monachijskim, w okresie od marca do września 1939 roku, jednym z państw graniczących z Polską były również Węgry, które zajęły Ruś Zakarpacką.


Od 18.III.1939 Polska i Węgry znów miały wspólną granicę.
Impreza trwała długo 🙂

II wojna światowa
Podczas II wojny światowej pomimo uczestnictwa Węgier w gronie państw Osi politycy węgierscy nie wzięli udziału w proponowanej im przez Niemców agresji na Polskę. W kwietniu 1939 roku szef węgierskiej dyplomacji Istvan Csaky w liście do posła Villaniego pisał, przewidując taką ewentualność:
nie jesteśmy skłonni brać udziału ani pośrednio, ani bezpośrednio w zbrojnej akcji przeciw Polsce. Przez «pośrednio» rozumiem tu, że odrzucimy każde żądanie, które prowadziłoby do umożliwienia transportu wojsk niemieckich pieszo, pojazdami mechanicznymi czy koleją przez węgierskie terytorium dla napaści przeciw Polsce. Jeżeli Niemcy zagrożą użyciem siły, oświadczę kategorycznie, że na oręż odpowiemy orężem.
W depeszy premiera Pala Telekiego do Adolfa Hitlera z 24 lipca 1939 roku, czytamy iż Węgry nie mogą przedsięwziąć żadnej akcji militarnej przeciw Polsce ze względów moralnych.
List ten wywołał wściekłość kanclerza Trzeciej Rzeszy.
Po upadku kampanii wrześniowej na Węgrzech znalazło schronienie 140 000 polskich uchodźców cywilnych i wojskowych, w tym wiele dzieci.

Polacy umieszczeni w obozach dla internowanych mogli je swobodnie opuszczać. Wojskowi byli w sposób zorganizowany (akcja o kryptonimie "Ewa") ewakuowani przez funkcjonujące poselstwo polskie poprzez Jugosławię i Włochy do Polskich Sił Zbrojnych we Francji, wielu uchodźców robiło to na własną rękę. Z obozów położonych w pobliżu granicy z Jugosławią (Gyékényes, Csurgó, Babócsa, Barcs i innych) do wiosny 1940 r. do Francji przez Włochy zbiegło kilkadziesiąt tysięcy Polaków w ramach ewakuacji polskich żołnierzy na Zachód – przy milczącej aprobacie władz węgierskich. Formalnie za pomoc przy ucieczce z Węgier, groziła kara. Nikt jednak groźby tej nie brał poważnie – w 1939 r., w jednej z nielicznych w ogóle wytoczonych spraw, węgierski sąd wydał wyrok uniewinniający. Wyrok posłużył w przyszłości jako wykładnia do określenia statusu uchodźców polskich na Węgrzech.

Szczególne duże zasługi w ratowaniu Polaków położył dr Jozsef Antall, kierownik sekcji ds. pomocy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Antall i Pál Domszky przygotowywali fałszywe dokumenty, dzięki którym specjalny pociąg Czerwonego Krzyża zabierał z Generalnego Gubernatorstwa na Węgry ich rodaków. Wśród nich często znajdowali się poszukiwani przez Gestapo Polacy.
W całym kraju powstało 27 szkół, gdzie uczono po polsku a matury tam zdobywane były akceptowane na węgierskich uniwersytetach. Wypłaty nauczycieli pokrywało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Węgier.

Pierwsze informacje o prześladowaniach Żydów w Generalnym Gubernatorstwie dotarły na Zachód przez Węgry.

Po wybuchu 22 czerwca 1941 wojny niemiecko-sowieckiej i podpisaniu układu polsko-sowieckiego (układ Sikorski-Majski) Polska i Węgry znalazły się w przeciwnych obozach (choć nigdy pomiędzy obu krajami nie istniał stan wojny). Po wypowiedzeniu, na żądanie Stalina Węgrom wojny przez Wielką Brytanię jesienią 1941 r sytuacja Polaków na Węgrzech znacznie się pogorszyła. Teraz władze niemieckie mogły już kategorycznie żądać rozwiązania polskich struktur emigracyjnych, w dużej mierze wymykających się spod kontroli władz węgierskich. Węgierskie Ministerstwo Wojny nakazało zatem Ministerstwu Spraw Wewnętrznych wzmożenie kontroli polskich organizacji, gdyż "nie tylko nadużywają gościnności państwa węgierskiego, ale też naruszają jego interesy polityczne". Powołano specjalny kilkuosobowy organ, którego zadaniem była kontrola napływających zza granicy środków finansowych. Jednak były to głównie działania pokazowe przed III rzeszą.

Także przed wybuchem powstania warszawskiego węgierskie jednostki stacjonujące w Warszawie, jako część sił sprzymierzonych z Niemcami, otrzymały rozkaz zakazujący im walki po stronie polskiej, gdyż zachodziło takie prawdopodobieństwo.

Powstanie węgierskie 1956
Najświeższą datą należącą do ważnych wspólnych przeżyć historycznych dla Polaków oraz Węgrów był rok 1956.
W tym roku na Węgrzech wybuchło stłumione krwawo powstanie, które inspirowane było między innymi przez wydarzenia poznańskie. Krwawe starcia robotników z wojskiem oraz milicją ludową w Poznaniu spowodowały akcje solidarności i poparcia na Węgrzech. Obywatele Budapesztu masowo wylegli na ulice. Pod węgierską i polską flagą oraz hasłem "Chodźcie z nami za Polakami" udali się pod pomnik wspólnego bohatera narodowego Polski i Węgier - Józefa Bema, gdzie odbył się wiec. Węgierska milicja otworzyła ogień do demonstrantów, co było początkiem powstania węgierskiego, krwawo stłumionego przez wojska radzieckie.
Kiedy opinia publiczna w Polsce dowiedziała się o tych wydarzeniach, natychmiast pośpieszyła z pomocą. Polacy zbierali pieniądze, lekarstwa oraz przeróżne dary - od żywności po szkło okienne. W całej Polsce organizowano powszechne zbiórki krwi, a stacje krwiodawstwa pracowały niemalże bez przerwy. Do 12 listopada w całym kraju zgłosiło się 11 196 honorowych krwiodawców, tak że wobec trudności z ich obsłużeniem uruchomiono dodatkowe punkty krwiodawstwa. W Zielonej Górze wszyscy członkowie Komitetu Wojewódzkiego PZPR przed obradami wspólnie poszli oddać krew. W całym kraju powstawały spontanicznie powoływane komitety zajmujące się działaniem na rzecz potrzebującej ludności węgierskiej.
Statystyki PCK wskazują, że samym tylko transportem lotniczym (15 samolotów) dostarczono na Węgry 44 tony medykamentów i materiałów pierwszej potrzeby. Jeszcze większe ilości leków zostały przewiezione za pomocą transportu drogowego i kolejowego. Według niektórych danych do 19 listopada 1956 roku polska pomoc materialna dla Węgrów osiągnęła równowartość 2 milionów dolarów i była znacznie większa niż udzielona przez rząd USA.

Grupa Wyszehradzka (tzw. V4), państwa grupy wyszehradzkiej – nieformalne określenie stosowane od 1991 r. w stosunku do trzech państw środkowoeuropejskich: Czechosłowacji, Polski i Węgier – Trójkąt Wyszehradzki. W późniejszym czasie, wskutek rozpadu Czechosłowacji (1 stycznia 1993 r.), członkami Trójkąta Wyszehradzkiego stały się Czechy i Słowacja, dlatego zmienił on nazwę na Grupa Wyszehradzka. Głównym celem Grupy była współpraca z Unią Europejską i NATO w kwestii przystąpienia ich do struktur tych organizacji. Jedyną instytucją Grupy jest Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki (International Visegrad Fund).

Od 2004 roku Polska i Węgry są częścią Unii Europejskiej.

Na Węgrzech znajdują się dwa pomniki upamiętniające mord na polskich oficerach z 1940r. na jednym z nich dodano także tabliczkę upamiętniającą katastrofę lotniczą pod Smoleńskiem z 2010.

22.III.2011
Wyszehradzka współpraca jest już marką światową, a silnikiem tej współpracy były zawsze Polska i Węgry - powiedział we wtorek na konferencji prasowej w Warszawie prezydent Węgier Pal Schmitt.
Schmitt mówił, że wprawdzie dzień przyjaźni polsko-węgierskiej przypada tylko jednego dnia - 23 marca, ale chciałby, aby trwał on cały rok. Jak mówił Polska i Węgry mają nie tylko wspólną przeszłość, ale także teraźniejszość i przyszłość.

Ostatni mecz naszych reprezentacji w piłce nożnej :
17.10.2007, Łódź: POLSKA-WĘGRY 0:1 (Hajnal)

Pozdrawiam sebag