Turan Soylu Yiğit Savaşçı Enver PAŞA
galenhilion
1880’de İstanbul’da sıradan bir memurun oğlu olarak dünyaya gelen İsmail Enver için yaşadığı dönemden bugüne kadar pek çok yorum yapılmış her yönüyle inceden inceye işlenmiştir Enver Paşa adlı eseriyle bu konuda inceleme yapan Şevket Süreyya Aydemir Enver Paşa’yı 1908-1914 arası döneme bakarak 1908’in Hürriyet Kahramanı Binbaşı Enver Bey işte bu kısa devrede Enver Paşa daha doğrusu imparatorluğun tek söz sahibi olan genç inançlı muhteris daha doğrusu hem kaderci hem de kaderini yaratan adam olarak sahnededir tanımlar.
1908’de Genç Türkler İhtilali ile yıldızı parlayan Enver’in hızlı yükselişi 1913’te Yarbayken yine aynı senenin sonlarında Albaylığa, 19 gün sonra 1 Ocak 1914’te Paşalığa yükselmesi ile başlar. Kabineye Harbiye Nazırı olarak girer; Genelkurmay Başkanlığı’ndan bir süre sonra da Başkumandan Vekilliği yetkilerini de elinde toplar. Naciye Sultanla evlenip, saraya, Padişaha damat oluşu da bu safhaya rastlar. Enver Paşa kendini zirveye ulaştıran basamakları yine kendi elleriyle döşemişti.
Enver Paşa’nın vatanseverliği ve bu topraklara olan bağlılığı gerçektir. Bunun yanısıra hayal gücünün genişliği ve gerçeklerle bu hayallerin zaman zaman birbirine karıştığı da inkar edilemez. Hayallerini süsleyen İran, Hindistan, Turan ve Kafkasya’ya hakim olmak düşünceleri o günün şartlarında gerçek temeller oturmaz. Örneğin Cemal Paşa anılarında “Hakikati söylemek gerekirse, bu birinci Kanal Seferi yaptığımız zaman hiç kimse bu Kanalın nasıl geçileceğini bilmiyordu...” der.
Halbuki Enver Paşa bu görevi, IV. Ordu Kumandanlığı’nı, Cemal Paşa’ya teklif ettiğinde, Suriye’deki asayiş sağlama ve Kanal Seferini her ikisi de inanarak imzalamışlardı. Bu sefer gerçekleştiğinde ise Kanal Türk cesaretiyle dolmuştu.
Kanal’dan önce Sarıkamış’ta yaşananlar ise tam bir felaketti. 90.000 askerden10.000’in sağ kalabildiği, özellikle de donmaktan ve açlıktan kurtulabildiği bu sefer, sonuçları açısından korkunçtu. Hayatında Alay kumandanlığı dahi yapmamış olan Enver Paşa tecrübeden ziyade gençliğinin getirdiği coşkuyla kumanda edecekti ordusunu. Amaç 1878 Berlin Antlaşması’nda kaybedilen toprakları geri almaktı ve başarılı olacağına inanıyordu.
Enver Paşa Ordu Kumandanı Hasan İzzet Paşa’nın hava şartları, soğuk, karın şiddeti gibi uyarılarına kulak asmaz ve taarruz emri verir. III. Ordunun ölüm emridir bu.
Enver Paşa Sarıkamış’ta “Hükümete” başlıklı bir vasiyet bırakır.
Hükümete
“Planım, Ruslara, hemen iki misli faik iki Kolordu ile arkalarına düşerek ricata mecbur etmek ve bu suretle XI. Kolordu ve Süvari Fırkasıyla takibolunan düşmanı karşılayıp, tamamıyla mahvetmekti. IX. Ve X. Kolordu ve Süvari Fırkasını bekliyorum. Gelir de yetişirse, düşmanı bozacağım. Fakat gelmeden düşman zayıflamış kıtaatımıza taarruz eder ve taarruzda muvaffak olursa o vakit Ordu mahvolmuş demektir.
Şimdiye kadar asker ve zabitler hiç kusursuz harbettiler. Her manevrayı yaptılar. Eğer Allah da yardım ederse, muvaffakiyet katidir. Eğer muvaffak olmazsam, son neferimle beraber öleceğim. Bu halde vasiyetim: Ben vazifemi yaptığımı sanıyorum ve öyle ölüyorum. Yaşasın dinim, vatanım, Padişahım.
Eğer geride kalanlarıma yardım etmek isterseniz, refikam Sultan Efendi hazretlerinin muhassısatı kafi değildir. Kendisinin müreffehen yaşaması için hiç olmazsa, Başkumandanlık muhassısatımın kendi muhassısatına zammı ve ebeveynimin temini refahı ile, rahmeti ilahiyeye mazhariyetim için birkaç hayır yapılmasını rica eder ve tealisine çalışmaktan başka bir maksat beslemediğim din ve milletimin tealisine dua eder, tanıyanlara selam ederim. Yaşasın Müslümanlık ve Osmanlılık ve Osmanlıların Padişahı Sultan Mehmet Han!”
Enver
“Servet namına bir şeyim yoktur. Mamafih ne varsa, Refikam Sultan Efendi hazretlerine bırakıyorum.”
Enver
Sarıkamış felaketinden sonra orduya katılıp görev almak için Sofya’dan gelen M. Kemal ile Enver arasında şu konuşma geçer :
“Biraz sonra Enver Paşa ile karşı karşıya bulunuyorduk. Enver Paşa, zayıf düşmüş, rengi solmuş bir haldeydi. Söze ben başladım :
Biraz yoruldunuz.
Yok, o kadar değil.
Ne oldu?
Çarpıştık. O kadar...
Şimdi vaziyet nedir?
Çok iyidir!..
Enver’i daha fazla üzmek istemedim. Kendi işime sözü getirdim :
Teşekkür ederim. Numarası 19 olan bir tümene beni kumandan tayin buyurmuşsunuz. Bu tümen nerdedir. Hangi kolordu ve ordunun emrinde bulunuyor?
Ha, bunun için belki Genelkurmayla görüşürseniz daha kati malumat alabilirsiniz.
Pekiyi, o halde siz daha fazla rahatsız etmeyeyim. Genelkurmayla görüşürüm...”
Enver Paşa için söylenebileceklerin başında onun duygusal ve aceleci kişiliği bulunur. Ama şu gerçeği de belirtmek gerekir:
Enver Paşa yetkili olduğu andan itibaren kimilerini de küstürerek bir çok subayı emekliye ayırmış ve orduya genç ve dinamik bir ruh getirmiştir. Gerek siyasi hesaplaşmalar nedeniyle, gerekse yeniden teşkilatlanma çalışmaları amacıyla yapılan bu işlemde yaklaşık 2000 asker ordudan ayrılmıştı. Balkan harbinden yenik çıkmış olan Ordu, tüm yetersizliklere karşın başarı ve inançla mücadele etmiştir. Osmanlı Ordusu bütün bu şartlara rağmen tam 4 yıl 10 ayrı cephede aynı güçle savaşı sürdürmüştür. Zaten bunun içindir ki yorumcular Enver Paşa’yı Büyük Kumandan olarak değil, güçlü bir Ordu teşkilatçısı olarak değerlendirirler.
1.Dünya Savaşı ardından, Almanya’nın yenilgisi ve Osmanlı’yı Sevr Antlaşması’na sürükleyen çöküşün ardından Kasım 1918’de Enver Paşa ülkeyi terk ediyordu. 1911 yılının 4 Ağustosu’na kadar yurt dışında çalışmalarını sürdürdü. Ve son gün Orta Asya’nın Pamir eteklerinde Çegan tepesinde vurularak öldürüldüğünde 42 yaşında yenik ve yalnız bir adamdı.
Ruhu ŞAD Mekanı Cennet Olsun..
Comments
v
2
V
Ruhu ŞAD Mekanı Cennet Olsun.
Osmanoğulları oluyorda Enveroğulları neden olmasın diye rahmetli Sultan Vahidettin'e karşı koyan ve Turan Devletini kurmağa kalkışıp Osmanlı -Rus savaşına neden olan bu meczup değilmiydi..?
Daha dün sarıkamışla ilgili şeyler izledi okudum uyudum. Uyanır uyanmaz bu makaleyi gördüm sana sözle hazırladım ama vaktim yok.
Şimdilik kısa yazayım sen yaz fikrini tartışırız.
Birincisi bu adamın hayalperestliği hayalperestlik olarak anlatılacak kadar basit değil. Adam şizofreni derecesinde hayal perest. Benim şahsi görüşüm hitlerin bizim versiyonumuz Enver paşa ama onun kadar da başarılı değil.
"Enver Paşa yetkili olduğu andan itibaren kimilerini de küstürerek bir çok subayı emekliye ayırmış ve orduya genç ve dinamik bir ruh getirmiştir. "
Bu kısım ise tamamen yanlış ve hayali bir cümle. Evet subayları emekliye ayırmıştır ama orduya genç dinamik ruh değil elinden çıkardığı rübleliler yerine ithal alman rütbelileri getirmiştir. Bu subaylar da tabi salak olmadıklarından kendi ülke çıkarlarını ön planda tutarak savaşmayı ihmal etmemişlerdir.
Hatta bu subaylar sarıkamışta Enver paşanın emirlerini dahi dinlememişlerdir. Liman von sanders sarıkamışa destek isteğini yerine getirmemiştir. Ordunun ne kadar kontrol dışına çıktığını düşünün artık kendi askerini bir yerden bir yere götüremeyen bir komutan olduğunu da düşünün sonra orduyu dinamik ve genç mi yapmış yoksa almanlara köle mi anlarsınız. Sadece bazı görüşleri benimseniyor diye hayatı hatlarla dolu bir insandan kahraman yapılmaz. Yapan olursa kendi davasıda hata olur balon olur.
Başladım bari bunu da ekleyeyim. Bir kaç yerde Enver paşa ve sarıkamış için bir hatadan dolayı bir komutanın yaptıkları yok sayılıyor falan yazıldı çizildi. Bir çok hatası var ki bir hata olarak sadece sarıkamışı alsak dahi bu adam balondur. Diyeceksiniz ki niye. 120 000 kişilik bir ordu hala kayıptır. Kış savaşını dünyada belki en iyi bilen ruslar dahi o kış işgali devam ettirmeyi göze alamamış bekleyemeye geçmişken Enver paşamız üst üste harekat emri vermiştir.
Donan çıldıran askerlerin haddi hesabı yokken bir köy alındığında bunu başardım sanım emirini devam ettirmiştir. Sarıkamışta sadece donan askerler bilinir kayıplar bunlarla bitmiyor esirler ve dahi savaştan kurtulup geri çekilenler dahi hastalıktan kırılmış yok olmuştur. Mezarları dahi yoktur. Dünyada bu kadar askeri bir anda yok etmeyi başaran başka bir komutan yoktur. Enver paşanın başarısından dem vurulacaksa en büyük başarısı budur. Hatta guinness rekorlar kitabına dahi girmesi gerekir.
amk sizin bush bile türk olsa siz gidersiniz adamı kahraman olarak tanıtırsınız amklarım bir faşistleri.O sarıkamışta ölen her bir kınalı kuzunun ahı sizdende çıkar umarım.
v
illa birini övmek istiyorsanız gazi osman paşayla fahri paşa var.
övücek süper adamı bulmuşun.sana yakışmamış
suplilumas sikertmiş 🙂
v
Enver Paşa, Teoman'ın HayalPerest şarkısına benzer biraz ... Hayal kurmanın dibine vurmuş bir insan Orta Asya daki türklerle bulusmak Türk Germen imp. vs. bari birinin hayalini kur. Sarıkamışla ilgili suplilumas doğrusunu söylemiş.Sarıkamış harekatından önce Enver Paşa orduyu denetlediğinde ordunun en iyi teçhizatlı taburu denetletilmiştir kendisine birde böyle bir durum var.90bin şehit sadece donaarak ölmemiş 3 yıllık bir süre zarfında şehit olmuşlar.
Rusya istese sarıkamışı bize bırakmazdı Moskova Sarıkamış 6 saat sürüyodu tren yoluyla o zamanlar bir de İstanbulla düşünün .donmak üzere olan bir grup Türküne askerine bırakıldı sarıkamış lafın kısası tam bir fiyasko Enver paşanın fiyaskosu.ve ve Ordusunu terk edip Rusya'ya kaçtığınıda hatırlatırım tarihimiz ordusunun başında şehit olan ne komutanlar görmüşken.Çok konuştum galiba :/
@spaatula
Bazı kısımlarda hatan var yanlış hatırlıyorsun. Sarıkamış harekatı 3 yıl değil bir kaç ay sürdü. Enver paşanın Erzuruma gelmesi ile hazırlık sürecinin başladığını kabul edersek 6 Aralık 1914 te saldırı hazırlığı başlamış oldu. Enver paşa kesinlikle iyi birlikleri denetlememiştir. Kendi ağzıyla askere söylediği şu.
"Ayağınızda çarık, sırtınızda paltonuz olmadığını gördüm.. Lakin karşınızdaki düşman sizden korkmaktadır. Yakın zamanda Kafkasya’ya gireceğiz. Orada her türlü nimete kavuşacaksınız." Yani paşa askerin çıplak olduğunu gayet iyi biliyor ama saldırıdan geri durmuyor. Hasan İzzet paşa durumu anlatıp inat ettiğini anlayınca istifa ediyor.
Enver paşa komutayı alıyor. 9uncu, 10uncu ve 11 inci kolordular salırı için harekata başlıyor. Bu süreç 23 - 29 aralık arası. 3 üncü ordudan sarıkamışa girebilen asker sayısı 300. Ama sarıkamışın alınması diye bir şey yok. Şöyle ki 300 kişi sarıkamışın içlerine girip bir süre tutunuyor. Sonra ruslar tarafından geri atılıyor. Sarıkamış yine ruslara kalıyor. Yani rusların sarıkamışı bırakması diye bir şey yok. Aksine bu harekattan sonra 3 üncü ordunun yok olması nedeni ile
bütün doğu anadoluyu işgal ediyor. Sarıkamışın boşaltılması daha sonraları oluyor. Gerileme ise 29 Aralık - 15 ocak arası oluyor. Yani bütün detayları ile hesaplamaya kalkarsak 2 aylık bir sürede başlayıp bitiyor bu süreç ki kayıpların ve olayların başlayıp bitişini saydığımızda bu süreç 2 hafta. Yani 3 yıl değil iki hafta içinde 120 000 kişilik 3 üncü orduyu Enver paşa yok ediyor. Sarıkamışta orduyu terk edip istanbula gidiyor bırakıp kaçmıyor zaten İstanbul gazetelerine uyguladığı sansürden
kimsenin 3 üncü ordununun yok olduğundan haberi olmuyor. Büyük zafer kazanmış sanıyor herkes. Birinci dünya savaşının kesin yenilgiyle bitişinden sonra osmanlıyı terk ediyor. Büyük turanı kurma hayali ile orta asya türklerini ayaklandırmaya gidiyor. Türkistanda vurulup ölüyor.
Osmanlıyı yenileceği bir savaşa girmek istemeyen bir çok siyasi ve ordu mensubuna rağmen hile ile sokup yenilmesi bir yana. Enver paşa 120 000 kişilik orduyu "bazı yerlerde 190 000 olduğu yazılıyor." kayıp etmiştir. Buradaki kayıp işte falan yerde savaştılar bu kadar askerimiz şehit oldu kaybettik deki kayıp değil. Cüzdanımı kaybettim bulamıyorumda ki kayıp. Resmen bu kadar askerin ne olduğunu nerde olduğunu nasıl öldüğünü bilen yok. Cesetlerin çoğu gömülemediğinden köpekler ve vahşi hayvanlar
tarafından yenmiş. Toprak biraz eriyince ortaya çıkan cesetler yöre halkı ve rus ordusu tarafından toplu mezarlara gömülmüştür. Değil sarıkamışı almak askerinin cesedini bile gömememiş bir komutandır Enver paşa.
helal suplilumas
suplilumas gerekeni zaten söylemiş , üzerine milli mücadele döneminde yaptıklarından bahsetmeye gerek kalmamış. Yoksa onun yüzünden en lazım olduğu anlarda doğu cephesinde bekletilen birlikler, Sakarya savaşı döneminde Türkiyeye giriş yapması gibi konular ayrı muhabbet
Eline sağlık ama noktalama işaretlerini kullanmadığın için ilk paragrafı bile bitiremedim. Okuyamıyorum bu şekilde.
Sen ne kadar da gerizekalısın lan ? övecek baska adam mı bulamadın budala beyinsiz ? supli kasmış ta kasmış ama buna gerek bile yok tartışılacak bir mesele değil. bütün dünya o hataya gülmüyor, ağlıyor iken sen bu herifi övüyorsun ya. cidden ailene yazık.
@suplilumas Yanlış anlaşılmasın enver Paşayı savunmadım ben burda sadece bildiklerimi söyledim.Bilgimin kaynağı ise Sarıkamış olduğunu söyleyebilirim herhangi bir belgesel yada tarih kitaplarından değil Askerimizin donmuş haldeki mevzilerinden tut çoğu yeri gördüm.Sarıkamış operasyonu tamamen bir fiyaskodur ona da her hangi bir itirazım yok.
Ben harekatın süresinden bahsetmedim o dönem ki Osmanlı-Rus savaşından bahsettim bu süre zarfıda yaklaşık 3 yıllık bir süre.
Sarıkamış harekatı oldukça çarpıtılıyor 120 000 kişinin 2-3 hafta içerisinde öldüğünü ilk defa duyuyorum.Donarak ölmeye mahkum edilen asker sayısı 30 bin civarlarında bunu da harekatta ki komutanların rüşvet alıp askerleri allahu ekber dağlarından bekletmesi.Dedemin dedesi Sarıkamış harekatında görev yapmış dedem hep söler bunu.
La oglum. Su Ittihadci kopekleri ovecek kadar mallasmayin amq. Heleki tarihimizin en utanc verici yenilgisi olan Balkan savasinin 100. yilinda.
Bu enver ibnesi ve yarenleri Arnavutluktan Yemene kadar uzanan bir imparatorlugu 10 senede kaybettirdiler bize. Hemde en kotu kaybedilecek sekilde.
O 10 senin icinde, Selanik'in icindeki 35 bin 1. sinif askerle tek kursun atmadan teslim edilmesinden, Yuzbin kusur askerin yaz kiyafetleri ile kisin ortasinda dogu cephesine gonderilmesine.....
.... kazanilamayacagi 2x2=4 olan sina cephesinden Misir'a saldirilarda kaybedilen onbinlerce askerden, ulkenin adi konmamis bir Alman kolonisine donusmesine, Ermeni katliamlarindan tut, Cemal pasanin Suriye ve filistinde Araplara yaptigi mezalimlere ve ordan Abdulhamid doneminde ekonomik atilim gerceklestirmis ulkenin, 1918'de, parasiz pulsuz, genc nufusunun onemli kismi yal olmus, ya sakat bir harebe haline gelmesine kadar cok sey gordu bu cografya.
v
Bunlarin sorumlularin icinden, en Alman yalakasi, en hayalperest, en utanmazi Enveri gelip burda ovenin oz amina koyayim.
Yok gitmiste, Turkistan davasi ugruna olmusmus. Ziktirin. Turkistan'da olumu oncesinde Moskova'da kimlerle gorusmus, ne sozler vermis, ne sartla oralara gitmis onu okuyun.
@Walpole ile suplilimas benim yazacaklarimin aynisini yazmislar +1
şu sarıkamış da binlerce masumun ölmünden sorunlu olan kişiden mi bahsediyoruz?
Bu adamı savunanlar mı var aramızda
enver paşa hırslarının kurbanı olmuştur yazlık kıyafetlerle askerleri ruslara karşı göndermek akıl karı değildir
başlıktan sonrasını okumadım çok uzun... bende kısa yazcam okunmuyormuş
Enver paşa zihniyette güzel, uygulamada zayıf bir insandı bildiğim kadarıyla. Düşündüklerini başarsaydı Atatürk'ün yerinde Mussolini, Hitler veya Franco tarzı bir yönetim ile ülkeyi idame ettirirdi. Bunların gerçekleşememiş olması uzun vadede ülke adına iyi olmuş denebilir. Ama bu durum da Enver Paşa'yı mandacı bir çok şerefsizden daha aşağı bir konumda değerlendirmeyi gerektirmez. Doğru amaçları, yanlış zamanda ve yanlış zeminde uygulamaya çalışmış bir vatanseverdir.
Ruhu şad, günahları af, yurdu uçmağ olsun.
v 228, s 616
bizim buralarda gö..te gö.. denir
laf uzatılmaz
1897 basel konferansını ve abdülhamitin düşürülmesini birlikte değerlendiremezseniz, Osmanlıyı harbe sokup paramparça eden zihniyeti ve içerdeki tedarikçilerini hiç anlayamazsınız
bu makalenin altına yazılacak çok şey var da neyse ... adam doğrusuyla yanlışıyla bir şeyler yapmaya çalışmış (savunmuyorum). kahvelerde ülke kurtarmaya benzemez bunlar
mr.bison sen bunlara kafa yorma git çun liyle bir sake iç hacı..
kötü örnek emsal teşkil etmez diye bir laf vardır. ehvenişeri de karşımıza adammış gibi dikmenin, elinde bir çok insanın kanı olan bir don kişotun -don kişot çok hafif kalıyor- övgülere mazhar bir makamı yoktur. ha imparatorluk onun yüzünden mi çökmüştür; sebebi çoktur lakin kendisi temojenik etki sağlamış süreci hızlandırmıştır.
turancı mıdır? almanya ile ilişkileri çerçevesinde ve ordudan tasfiye ettirdiği subayların niteliğine
bakarak bunu iddia etmek de olası değildir. ölenin arkasından kötü konuşulmaz, denilecek olan Allah rahmetiyle muhakeme etsin den başka temenni olamaz. Şahadeti muallaktadır. Zira hiçbir kahraman Türk komutanı ya da hakanı yalnız ölmemiştir.
enver paşa şu meşhur 3 ahmakların biri değilmi?
''1.Dünya Savaşı ardından, Almanya’nın yenilgisi ve Osmanlı’yı Sevr Antlaşması’na sürükleyen çöküşün ardından Kasım 1918’de Enver Paşa ülkeyi terk ediyordu''
bu adamımı savunuyorsun?
Atatürk gibi gerçekçi olup gücü kendi milletinde arayacağına gidip teee orta asyalarda ordu kurmayı hayal edecek kadar gerçeklerden uzak hayalperestti kendisi.o yüzden oralarda pisi pisine öldü gitti.