Platon, Plato, Platonikh Politeia kai E-Republik...

Day 1,407, 10:53 • Published in Greece Greece • by Faethongr

Υποθέτω ότι οι περισσότεροι το γνωρίζουν, αλλά ίσως διαφεύγει της προσοχής ορισμένων ότι το παιχνιδάκι που μας τρώει την ζωή και ο Plato (ελληνο-ερεπικά Πλάτο!) έχουν λάβει το όνομά τους από τον περίφημο διάλογο του Πλάτωνος «Πολιτεία». Σκοπός μου δεν είναι να σας πληροφορήσω για τον διάλογο, όποιος θέλει μπορεί να τον διαβάσει εδώ. Θέλω να κάνω ορισμένες σκέψεις σχετικά με μια πλατωνική θεώρηση που ίσως αξίζει να λάβουμε υπόψιν στο παιχνίδι.



Ο Πλάτων λοιπόν διέκρινε τρία μέρη στην ψυχή: το λογιστικό, το θυμοειδές και το επιθυμητικό. Σε αυτά τα τρία μέρη αντιστοιχούν τρεις αρετές: η σοφία, η ανδρεία και η σωφροσύνη. Στην πολιτεία, ο «πλατωνικός» Σωκράτης συνδέει την ψυχή με την Πολιτεία. Όπως και η ψυχή, έτσι και η Πολιτεία τριχοτομείται σε κυβερνήτες, σε φύλακες και σε πολίτες (βιοτέχνες, εργάτες και αγρότες)
Η Πολιτεία πρέπει να διέπεται από δικαιοσύνη ώστε όπως και με την αρμονία στα μέρη της ψυχής να μπορεί να προκόβει ως σύνολο. Στην ιδανική του Πολιτεία κυβερνήτες είναι οι φιλόσοφοι, οι όποίοι προκύπτουν από τους φύλακες και για αυτό ονομάζονται «φύλακες παντελείς» (Πολιτεία 414b) δηλ. ολοκληρομένοι φύλακες τρόπω τινί ενώ οι απλοί φύλακες ονομάζονται «επίκουροι» ή «βοηθοί» φύλακες, δείχνοντας έτσι ότι επιτελούν ένα έργο συμπληρωματικό των αρχόντων . Οι άρχοντες είναι λοιπόν μεν φύλακες αλλά αναδεικνύονται ύστερα από ειδική φιλοσοφική αγωγή και ως εκ τούτου διαφέρουν από τον μέσο φύλακα και γι’αυτό δύνανται να άρχουν.



Ο Πλάτων λοιπόν δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην τάξη των πολεμιστών – φυλάκων, ανάλογη με αυτή που δινόταν και στην αρχαία αριστοκρατική Ινδία. Ωστόσο και εκεί και στο πλατωνικό σύστημα, οι άρχοντες αποτελούσαν όχι φύλακες αλλά μια εξέλιξη αυτών, δηλ. μια κάστα που γνώριζε τα πολεμικά έργα αλλά επιπλέον ήταν φιλοσοφικά πιο καταρτισμένη ώστε να αναλάβει την διοίκηση.

Ένα ρωμαϊκό ρητό θέτει το ρητορικό ερώτημα «ποιος θα φυλάξει τους φύλακές μας;» (Quis custodiet ipsos custodes?) Είναι γνωστό το πρόβλημα ότι η τάξη των πολεμιστών καθίσταται επικίνδυνη όταν αφήνεται ελεύθερη. Από την άλλη η σχέση της με την πολιτική είναι άμεση, αφού αυτή η κοινωνική ομάδα εξασφαλίζει την εσωτερική τάξη αλλά και την επιβολή του νόμου στους πολίτες, κάτι που είναι θεμιτό σε μια ευνομούμενη Πολιτεία. Έχοντας όμως μια τέτοια δύναμη υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να παρεκτραπεί η τάξη των πολεμιστών και να μπει στον πειρασμό να διοικήσει. Αυτό είναι συνήθως ολέθριο, δείτε π.χ. τι έχει συμβεί με τα πραξικοπήματα εν Ελλάδι πού όταν καλούσαν πολιτικούς συνήθως εξελίσσονταν καλώς ενώ όταν αποφάσιζαν να κυβερνήσουν οι στρατιωτικοί, ξεπέσαμε στην τυραννία.



Εν σχέσει με το παιχνίδι, υπάρχει λοιπόν ένα λογικό συμπέρασμα: Οι ηγέτες μας δεν μπορούν να είναι άμοιροι των στρατιωτικών θεμάτων. Καλώς ή κακώς, ο επικεφαλής πρέπει να είναι και μπροστάρης στους πολέμους, και όχι κάποιος επαγγελματίας πολιτικός. Από την άλλη, ένας καλός πολεμιστής δεν σημαίνει ότι μπορεί να κυβερνήσει και καλά εάν του λείπουν τα βασικά εφόδια. Πού καταλήγουμε; Ότι οι σημαντικοί παίκτες, τα μεγάλα τανκς της χώρας πρέπει να βγάζουν από τις τάξεις τους άτομα που να έχουν και πολιτικές ηγετικές ικανότητες. Ωστόσο δεν είναι όλοι οι πολεμιστές ικανοί πολιτικοί, όπως ένας πολιτικός δεν μπορεί να είναι ηγέτης αν δεν γνωρίζει τα του πολέμου. Επομένως πρέπει να υπάρξει ένας διαχωρισμός μεταξύ στρατιωτικού και ενός ηγέτη: ο καλός πρόεδρος ή υπουργός πρέπει να ξέρει από πόλεμο, αλλά ένας καλός πολεμιστής δεν είναι κατ’ανάγκην καλός για πρόεδρος και δεν πρέπει σώνει και ντε να επιθυμεί να αναμειχθεί με όσα δεν του πρέπουν.



Αυτά...Πείτε γνώμες....