Η Οικονομική ιστορία της Ελλάδας. Η περίπτωση των Λίμπερτυ.

Day 4,087, 20:08 • Published in Greece Greece • by GeorgeIV

Καλημέρα και καλή εβδομάδα σε όλους.

Μιας και φτάσαμε με το προηγούμενο άρθρο στην εποχή μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, μου δίνεται πλέον η ευκαιρία να επικεντρωθώ σε κομμάτια της οικονομικής ιστορίας για τα οποία θα ήταν καλύτερο να μιλήσει κανείς μεμονωμένα. Σε αυτή την ομάδα ανήκει και η περίπτωση της ανασυγκρότησης του εμπορικού στόλου της Ελλάδας.

Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα, ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος έπαιζε (όπως και συνεχίζει μέχρι σήμερα να παίζει) σημαντικό ρόλο στην οικονομική ιστορία της χώρας. Χτισμένος πάνω στην δυναμική αλλά και την σκληρή δουλειά οικογενειών, κυρίως νησιωτών, αποτελεί μια από τις ελάχιστες βιομηχανίες οι οποίες συνεχίζουν να κοιτούν στα μάτια τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ελέγχοντας ένα σημαντικότατο ποσοστό της διακίνησης του παγκόσμιου εμπορίου. Άλλωστε, η Ελλάδα δεν έχει το κατάλληλο μέγεθος σαν οικονομία για να απορροφήσει το τονάζ των Ελλήνων πλοιοκτητών.

Ας επιστρέψουμε στην εποχή του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Την εποχή αυτή, όπως και σε κάθε πόλεμο, η μετακίνηση πρώτων υλών παίζει σημαντικότατο ρόλο για την εξασφάλιση των αναγκών των εμπολέμων. Για τους Έλληνες πλοιοκτήτες, μια τέτοια εποχή μεταφράζεται με μεγάλα ναυλοσύμφωνα για την μετακίνηση αγαθών, από χώρες όπως τις ΗΠΑ και τον Καναδά προς την Ευρώπη (και κυρίως την Βρετανία). Συνήθως, ένας χρόνος υπηρεσίας σε δρομολόγια ισοδυναμούσε με περίπου 150-250 χιλιάδες δολάρια για τον πλοιοκτήτη. Ωστόσο, τα χρήματα αυτά δίνονταν εξαιτίας ενός σημαντικού λόγου, των γερμανικών υποβρυχίων, τα οποία στα πρώτα χρόνια του πολέμου βύθιζαν με σταθερό ρυθμό ένα σημαντικό μέρος των εμπορικών πλοίων στον Ατλαντικό Ωκεανό, στην προσπάθειά τους να αναγκάσουν τους Βρετανούς σε συμβιβασμό.

Ο πόλεμος λοιπόν, έφερε ευκαιρίες αλλά ταυτόχρονα οδήγησε μεγάλο μέρος του ελληνόκτητου στόλου στον πάτο του Ατλαντικού. 360/450 των πλοίων του στόλου που συμμετείχαν βυθίστηκαν (fun fact ο Ωνάσης δεν έχασε ούτε ένα πλοίο) και έτσι οι καλοί μας φίλοι, οι Έλληνες εφοπλιστές, βρέθηκαν κάποιοι με αρκετά λεφτά, αλλά οι περισσότεροι χωρίς πλοία. Ωστόσο, τα πλοία που βυθίζονταν στην πορεία του πολέμου αντικαθίσταντο γρήγορα μέσω της καθέλκυσης νέων πλοίων από τα ναυπηγεία των ΗΠΑ, τα λεγόμενα Λίμπερτυ. Τα λίμπερτυ ήταν πλοία χωρητικότητας 10,500 τόνων και ταχύτητα 10 κόμβων, την κατασκευή των οποίων οι ΗΠΑ έφτασε να την κάνει από μήνες/πλοίο σε μερικές εβδομάδες/πλοίο (μαζική παραγωγή america style). Συνολικά, μέχρι το τέλος του πολέμου 2800 λίμπερτυ είχαν κατασκευαστεί, δίνοντας τον αγώνα των προμηθειών στην θάλασσα.


Όμως ο πόλεμος τέλειωσε. Οι ΗΠΑ βρέθηκαν να ελέγχουν ένα εξευτελιστικά τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, όμως το κόστος λειτουργίας τους, όπως και η βιαστική κατασκευή τους (με το ζόρι θα άντεχαν 5-10 χρόνια σύμφωνα με αυτούς) τα κάνει παντελώς ασύμφορα για αυτή.

Έτσι λοιπόν, η μοίρα (και το συμφέρον) έφεραν τα πράγματα ως εξής. Μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ, οι ΗΠΑ χορήγησαν στους καλούς συμμάχους τους Έλληνες 100 Λίμπερτυ, τα οποία ουσιαστικά θα παραχωρούνταν από το κράτος στους εφοπλιστές και αυτοί στην συνέχεια θα έπρεπε σταδιακά να τα αποπληρώνουν (ο Ωνάσης είχε γράψει ένα ενδιαφέρον άρθρο τονίζοντας την κακοδιαχείριση από την πλευρά του κράτους και την πονηριά των Ελλήνων πλοιοκτητών, έχοντας βέβαια ο ίδιος ήδη αλλάξει τα πλοία του σε σημαίες όπως του Παναμά και της Λιβερίας), φανταστείτε το σαν μια μορφή leasing, τον τρόπο της αποπληρωμής των οποίων τον έλεγχαν ουσιαστικά οι εφοπλιστές. Έτσι οι καλοί μας φίλοι εφοπλιστές πήραν αυτά τα 100 λίμπερτυ και αγοράζοντας και άλλα αρκετά κατάφεραν και να εκσυγχρονίσουν τους στόλους τους (καθώς προπολεμικά αλλά και από πάντα είχαν την λογική να αγοράζουν πλοία από δεύτερο χέρι), αλλά και να πετύχουν να χρησιμοποιήσουν τα πλοία αυτά μέχρι χοντρικά τα μέσα της δεκαετίας του 70, τρολλάροντας τους αμερικανούς και τους λοιπούς που δεν πίστευαν σε αυτά.

Έτσι λοιπόν όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Οι ΗΠΑ ξεφορτώθηκαν ένα βαρύ φορτίο, είδαν το κόστος της μεταφοράς των αγαθών στο κόσμο να κατεβαίνει, διατήρησαν καλές σχέσεις με τα κράτη που σπονσόραραν οι ίδιοι και με την σειρά τους οι εφοπλιστές της χώρας μας είχαν την ώθηση (και το φτηνό εργατικό και έμπειρο ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό) η οποία μέχρι σήμερα τους επιτρέπει να ελέγχουν ένα σημαντικό μέρος του παγκόσμιου εμπορικού στόλου.


Σήμερα, ένα από αυτά τα πλοία, από τα ελάχιστα που δεν στάλθηκαν για σκράπ, το Ελλάς Λίμπερτυ, βρίσκεται ως μουσείο πια στο λιμάνι του Πειραιά, κοντά στο κτήριο του Υπουργείου Ναυτιλίας, χωρίς κόστος εισόδου. Θυμίζει τις κακές εποχές του πολέμου, αλλά και την μεγάλη ανάπτυξη που ήρθε στην ελληνική εμπορική ναυτιλία, μετά τον πόλεμο. Το έχω επισκεφτεί σχετικά πρόσφατα και το βρήκα ενδιαφέρον κομμάτι της υλικής ιστορίας της εμπορικής ναυτιλίας της χώρας.


Με εκτίμηση,

Aquitanian News.

Υ.Σ. Στα επόμενα άρθρα σκέφτομαι να αναφερθώ σε μεγάλους οικονομικούς παράγοντες της Ελλάδας. Δέχομαι υποψήφια ονόματα στα σχόλια.