[TR/KU] Mem û Zîn

Day 1,470, 13:53 • Published in Turkey Slovakia • by Diaspora King



Mem û Zîn an jî Memozîn pirtûka herî girîng ya Ehmedê Xanî ye. Tê de esqa mezin nav Mem û Zîn tê îfadekirin.

Destana kurd ya neteweyî "Mem û Zîn", bi sedsalan di nav gelê kurd de bi devkî û bi destnivîskî jiyaye. Pasê gelek caran hatiye çapkirin. Cara pêşîn di sala 1919an de li Stenbolê; paşê di sala 1947an de li Helebê, 1954 li Hewlêrê, 1957 li Şamê, 1960 li Bexdayê, 1962 li Moskowê, 1968 li Stenbolê, 1988 li Urmiyeyê û di 1995an de li Swêdê li bajarê Uppsalayê û Şamê, û di sala 2006an de jî li Dihokê hatiye çapkirin.

"Mem û Zîn", bi tîpên latînî cara pêsîn di sala 1968an de, ji aliyê M. Emîn Bozarslan ve li Stenbolê hat çapkirin. Mamoste Bozarslan, bi munasebeta 300 saliya Mem û Zînê, ew bi tîpên latînî û bi şirovekirineke hêja di sala 1995an de ji nû ve çap kir. Ev çap ji metnê orîjînal û ji wergera kurdiya xwerû pêk hatiye.

Wezareta çandî û turîzm a Komara Turkîyeyê berhema Ahmedê Xanî ya bi navê "mem û zîn" di sala 2010an da da weşandin. Di pirtûkêda, rûpelekîda nivîsa orjînal ya ku bi tîpên erebîne heye û di rûpela dinda baranberê wê bi tîpên latînî bi Tirkî û Kurdî heye. Ji vê pirtûkê 2.500 heb hate çapkirin. Ji van pirtûkan hinek wê li pirtûkxana bên belavkirin û hinek jî wê bên firotin. Ev cara yekemîne ku wezareteke Komara Turkîyeyê pirtûkekî bi zimanê kurdî amade dike û dide weşandin.

Her weha nivîskarê kurd Jan Dost jî bi eynî munasebetê ev berhema hêja wergerande ser zimanê erebî û bi şiroveyeke berfireh, ku ew sê caran li paytexta Sûriyê Şam û li Beyrûtê û li Dihokê jî hate çapkirin. Dîsa Jan Dost sala 2007an Mem û Zîn bi kurdiya îro û bi kêş û qafiye nivîsî û tefsîreke berfireh bi kurmancî jê re danî.



Mem û Zîn, Ahmed Hani'nin (Kürtçe:Ehmedê Xanî) 17. yüzyıl'da yazdığı ünlü manzum eseri. Kürtçe'nin Kurmanci Lehçesi ile yazılmıştır.

Birbirine aşık olan ancak kavuşamayan iki gencin trajik öyküsünü anlatır. Bu hikâye milattan çok önceden bu yana halk arasında söylenen ve mitolojik nitelik kazanan bir destandır. Ozan bu destandan ilham alarak o hikâyeyi kendi çağının yaşantısına göre somut bir kalıba dökmüş, çağdaş bir uslupla yazmıstır. Bu suretle hem destanı kaybolmaktan kurtarmış, hem de insanliğa ölmez bir eser armağan etmiştir.

Bu eserde Mem ve Zîn'in aşkı etrafında çağının yaşantısını, o zamanın sosyal, kültürel ve idari durumunu da güçlü bir maharetle tasvir etmiştir.

İyiliği, doğruluğu, suçsuzluğu, zayıflığı ve çaresizliği Mem ve Zîn'in şahsında toplayarak; kötülüğü, dalkavukluğu, fitneciliği ve ikiyüzlülüğü de Bekir karekterinde somutlaştırarak gözler önüne sermişti.


Ape Musa anlatıyor
http://www.youtube.com/watch?v=3HrhYQKivn8