Η δικτατορία του Μεταξά μέχρι το 1939. Η συμπόρευση με τον Γεώργιο Β΄.

Day 4,359, 17:46 • Published in Greece Greece • by GeorgeIV

Καλημέρα στη κοινότητα της eGreece.

Το να μιλήσει κανείς για τη 28η Οκτωβρίου, την ίδια στιγμή που από τα σχολικά χρόνια αναφέρονται συνεχώς τόσο το Όχι όσο και το μέτωπο μέχρι τον Απρίλη του 41 θεωρώ πως δεν προσφέρει κάτι ουσιαστικό για συζήτηση.

Ας πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή.

Βρισκόμαστε στον Μάη του 1936. Στη Θεσσαλονίκη γίνονται απεργιακές κινητοποιήσεις από τους καπνεργάτες, ένα πολυπληθές και οργανωμένο σώμα εργατών, το οποίο μάλιστα έχει άμεση σχέση με τον Κομμουνισμό (η Καβάλα, πόλη συνώνυμο της καπνοπαραγωγής έχει ήδη εκλέξει τον πρώτο κομμουνιστή δήμαρχο 2 χρόνια πριν) στους οποίους οι δυνάμεις καταστολής επιτίθενται αφήνοντας πίσω νεκρούς. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε προνοήσει και από το 1929 είχε προχωρήσει στη νομοθέτηση του ιδιωνύμου, με στόχο την αποδυνάμωση του εργατικού κινήματος και κυρίως εναντίον των κομμουνιστών. Ο καπνός και η καπνοβιομηχανία ήταν η ατμομηχανή των εξαγωγών της χώρας με σημασία ανάλογη της Σταφίδας στον προηγούμενο αιώνα. Η κρίση του 29 είχε δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα για την εύρεση κρατών/πελατών για το σημαντικό για την Ελλάδα εμπόρευμα. Το παγκόσμιο ελεύθερο εμπόριο σε μεγάλο βαθμό είχε υποχωρήσει και τη θέση του είχε πάρει το διακρατικό εμπόριο μέσω λογαριασμών συμψηφισμού (κλήριγκ). Αυτή η κατάσταση, σε συνδυασμό με την αύξηση της φορολογίας (έμμεσης κυρίως) και τη στασιμότητα των μισθών δημιουργούσε αυτές τις αντιδράσεις. Μόλις πριν από λίγα χρόνια η χώρα είχε υποδεχθεί 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες.


Ο πολιτικός κόσμος της χώρας τη εποχή αυτή δείχνει παρόμοιος με αυτόν των τελευταίων ετών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Πολυδιάσπαση στο κόμμα των Φιλελευθέρων (διαχωρισμός σε προοδευτικούς και συντηρητικούς χοντρικά) , ένα Λαϊκό Κόμμα το οποίο έχει χάσει τη δυναμική του και κυρίως είναι ακέφαλο (καθώς ο Παναγής Τσαλδάρης πεθαίνει τον ίδιο χρόνο) και ένα ΚΚΕ το οποίο τον Γενάρη του 1936 εκλέγει τους πρώτους βουλευτές του. Η απλή αναλογική δεν βοηθάει στο να εκλεγεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Σε αυτή την περίοδο, όπου μέσα σε 2 χρόνια έχει κυριολεκτικά πεθάνει η ελίτ των κομμάτων εξουσίας και με έκδηλο το φόβο κοινωνικής αστάθειας ο πολιτικός κόσμος, μαζί με τη βασιλεία ψάχνουν να βρουν το κατάλληλο άτομο για να βγει μπροστά. Ένα μικρό κόμμα, αυτό των Ελευθεροφρόνων με ποσοστό λίγο μικρότερο του 4% με αρχηγό τον Ιωάννη Μεταξά εμφανίζεται στο προσκήνιο. Με τη σύμφωνη γνώμη των Φιλελευθέρων (πλην Γεωργίου Παπανδρέου) αποφασίζεται να αναλάβει από τον Απρίλη του 36 Πρωθυπουργός ο Μεταξάς.


Ας επιστρέψουμε στο Μάη του 1936. Ο Μεταξάς, βρίσκοντας την ευκαιρία που έψαχνε πέτυχε την αναστολή της λειτουργίας του κοινοβουλίου στις 4 Αυγούστου του 1936. Μεταξύ άλλων, στη Κυβέρνηση του Μεταξά συμμετέχουν άτομα όπως ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης (υφυπουργός δημόσιας ασφάλειας) ο Κώστας Κοτζιάς , ο Ανδρέας Χατζηκυριάκος (υπουργός Εθνικής Οικονομίας , φίλος του στέμματος, επί σειρά ετών πρόεδρος του ΣΕΒΒ, συνιδρυτής της τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν και ιδιοκτήτης των Τσιμέντων Ηρακλής), ο Αλέξανδρος Κορυζής (υφ Οικονομικών και συνδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας) κ.α. Οι στόχοι της κυβέρνησης ήταν η άμβλυνση των κοινωνικών αναταραχών, η αναδιάταξη της Εθνικής Οικονομίας και από ένα σημείο και έπειτα τη προετοιμασία της χώρας σε περίπτωση πολέμου (αρχικά από τη πλευρά της Βουλγαρίας, καθώς ήταν από τις λίγες χώρες που δεν υπέγραψε το βαλκανικό σύμφωνο (1934) και έπειτα από τη κατάκτηση (ουσιαστικά) της Αλβανίας εναντίον της Ιταλίας.


Στο πεδίο των κοινωνικών ανισοτήτων, η Κυβέρνηση Μεταξά προχώρησε σε μια σειρά από πολιτικές. Η θέσπιση του ΙΚΑ (1937) (που δε προχώρησε την εποχή Βενιζέλου λόγω χρεωκοπίας της χώρας), χάρισμα αγροτικών χρεών (από το 1936), τη θέσπιση της γιορτής της Πρωτομαγιάς (1937) , την επέκταση του ρόλου της ΚΕΠΕΣ (κρατικός φορέας που αγόραζε τη παραγωγή σιτηρών της χώρας απευθείας από τους παραγωγούς) κ.α. Από την άλλη πλευρά ο Μεταξάς προώθησε στη ουσία την εδραίωση ολιγοπωλιακών τάσεων εντός του δευτερογενούς τομέα (χωρίς ωστόσο να επιτρέπει τη διάλυση των μικροβιοτεχνών καθώς αυτό θα του κόστιζε πολιτικά) και συνεργάζονταν άμεσα με τα μεγάλα κεφάλια της ελληνικής οικονομίας με κυρίαρχο πρόσωπο τον Πρόδρομο Μποδοσάκη. Στον τομέα του εξωτερικού εμπορίου, η χώρα δεν προχώρησε σε ουσιαστική ανανέωση του βιομηχανικού εξοπλισμού της ,γεγονός το οποίο έχει να κάνει με το κόστος του εξοπλισμού σε συνάλλαγμα ,με ίσως μόνη εξαίρεση την ΠΥΡΚΑΛ του Μποδοσάκη ο οποίος σε συνεργασία με το σύμπλεγμα Κρουπ/Ραινμεταλλ προχώρησε στη δημιουργία της πλέον σύγχρονης βιομηχανίας της χώρας. Παράλληλα εξαιτίας του κλήρινγκ , η χώρα είχε συσσωρεύσει τεράστια πλεονάσματα έναντι κυρίως της Γερμανίας προπολεμικά, τα οποία η κυβέρνηση προσπαθούσε να απομειώσει κυρίως με εισαγωγή πολεμικού εξοπλισμού. Είναι γνωστή η πώληση όπλων από την Ελλάδα (Μποδοσάκης) προς τη δημοκρατική Ισπανία (περίοδος εμφυλίου) η οποία έφερνε ζεστό συνάλλαγμα για τη χώρα. Επίσης εμφανίζονται τα σημάδια της φασιστικής όψης της δικτατορίας Μεταξά (Νεολαία με υποχρεωτική συμμετοχή με διάφορα πλεονεκτήματα, το αφήγημα του πρώτου Εργάτη, πολίτη, αγρότη της χώρας κ.α.). Η φυλάκιση των εχθρών του καθεστώτος (και η εξορία σε απόμερα μέρη της χώρας ή εκτός αυτής για κάποιους τυχερούς) θεμελιώνεται ουσιαστικά την εποχή Μεταξά.

Τώρα, ας επικεντρωθούμε στις σχέσεις Στέμματος και Μεταξά. Η ελληνική βασιλική οικογένεια είχε επιστρέψει στη χώρα μετά από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος (στο οποίο ψήφισαν και τα δέντρα) με μπροστάρη τον Κονδύλη (1935) τερματίζοντας τη δεύτερη περίοδο της αβασίλευτης δημοκρατίας της Ελλάδας. Σε αντίθεση με τον πατέρα του Κωνσταντίνο, ο Γεώργιος ήταν υποστηρικτής της Μ.Βρετανίας. Όταν στις εκλογές του 36 δεν υπήρξε αυτοδύναμη κυβέρνηση, ο Βασιλιάς προώθησε τη συνέργεια υπέρ των συντηρητικών δυνάμεων του κοινοβουλίου (στο οποίο το ΚΚΕ υπό τον Στέλιο Σκλάβαινα με το ποσοστό του θα έπαιζε το ρόλο του ρυθμιστή) για να διασφαλίσει ότι η βασιλεία ως θεσμός δεν πρόκειται να δεχτεί ξανά επίθεση. Έτσι επιλέχθηκε ο Μεταξάς, ως εθνικόφρων και ως ο μόνος ηγέτης της παλιάς φρουράς που ήταν ακόμη ζωντανός (κυριολεκτικά). Στο τομέα της εξωτερικής πολιτικής, ο Μεταξάς ακολουθούσε τη προσέγγιση του Γεωργίου, αν και σύμφωνα με τον ίδιο (όπως μας αναφέρει και στο ημερολόγιό του) η εμπλοκή υπέρ της Βρετανίας θα έπρεπε να γίνει με εγγυήσεις για ισχυρή στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη και όσο γίνεται περισσότερο κρυφά (λόγω φόβων αντιποίνων από τις χώρες του άξονα στα τελευταία 2 χρόνια πριν τον ελληνοιταλικό πόλεμο).

Συμπερασματικά , οι σχέσεις του στέμματος με την εξουσία και συγκεκριμένα με τη δικτατορία Μεταξά ήταν αρκετά στενές εξαιτίας του ότι πρώτον ο Μεταξάς διορίστηκε με τη στήριξη του στέμματος (και των συντηρητικών δυνάμεων εντός του κοινοβουλίου που δεν μέμφονταν το στέμμα και δεν ήθελαν να στιγματιστούν εφαρμόζοντας αντιδημοκρατικά μέσα για την επίτευξη της κοινωνικής ειρήνης) και επίσης το γεγονός ότι η χώρα συντάχθηκε με τη Μ.Βρετανία ενώ ο φασισμός ήταν ένα ιδεολογικό κίνημα που προέρχονταν από χώρες εχθρούς της (Ιταλία).


Αυτά.

Καλή 28η σε όλους,

Νέα της Ακουιτανίας .