Yalanlar, Kahrolasi Yalanlar ve Anketler!

Day 3,434, 02:49 • Published in Turkey Turkey • by Walpole

Makalenin basligini, 19. yuzyilin Ingiliz basbakanlarindan Benjamin Disraeli’ye atfedilen “3 cesit yalan vardir. Yalanlar, kahrolasi yalanlar ve istatistikler” cumlesinden uyarladim.

Istatistik alaninda 19. yy Ingiliz basbabakani ne yasamistir da boyle ici yanmistir bilinmiyor. Lakin kendi istastistik tarihimize bakarak ne oldugunu az cok tahmin edebiliriz.

Yil 1983. Ulkemizde ilk secim anketinin yapildigi sene.

80 Darbesinin uzerinden 3 yil gecmis, eski partilerin hepsi kapatilmistir. “Serbest” secimler yapilacaktir. Askeri cuntanin lideri ve yeni cumhurbaskani Kenan Evren, emekli bir generalin baskanliginda ki merkez sag MDP’yi, digger bir emekli generalin baskanliginda da merkez sol HP’yi kurudurur. Bundan boyle bu iki parti secimlerde rekabet edecektir.

Bi de dis ulkelere “Bakin bizde de demokrasi var” demeye az da olsa yuzumuz olsun diye Turgut Ozal’a “bucukluk” bir parti kurmasi icin izin verilir. Bu partinin adi ANAP’dir.

Secimler yaklasirken siyasi tarihimizin ilk anket calismasi da yapilir. Anket sonuclari tam da Evren’in bekledigi gibidir. MDP’nin %40’lar, HP’nin %30’lar, ve bucukluk ANAP’in ise %20’ler mertebesinde oy alacagini ongormektedir anket sonuclari.

Secim gunu gelir.

Secim gecesi oylarin sayimi yapildiginda cikan sonuc ise soyledir. ANAP=%45, HP=%30, MDP=%23.

Yani, tarihimizin ilk secim anketi rakamlari tutturmasina tutturmustur, lakin, 1. cikacak dedigi parti secim sonucususu, sonuncu cikacak dedigi parti ise secimin galibi olmustur. xdxdxdxd

Kenan Evren kopurur. Anketi yapan sirketi cagirir, bir guzel haslar, nasil olup da boyle yanildiklarini sorar. Kem, kum derken olay anlasilir.

Sirket anket masrafini kisip karini artirmak icin iki karar almisitir. Birincisi, “Istanbul tum Turkiye’nin ozetidir” diyerek Istanbul disinda yapacagi anket calismalarini iptal etmistir. Ikincisi de, “Tum Istanbul’u arsinlamaya ne gerek var, aha iste ortahalli bir semt, aha bu semtteki kooperatif yapimi siteler” diyerek sirayla bu sitelerdeki evlerin tumunun kapilarini calip anket sorusunu yoneltmistir.

Ve anlasilir ki, bu anket calismasinin yapildigi siteler emekli subay ve astsubaylarin kooperatif kurarak insa ettirdigi, ve yogunlukla gelip icinde yasadiklari sitelerdir. xdxdxdxd

Universite 2. Sinifdayken aldigim secmeli Sosyoloji dersinde hocanin anlattigi bu anektodu size aktarmamin sebebi 1983’ten bugune anketlerimizin ve anketcilerimizin evrildigi noktaya referans olusturmak icindir.

80’lerin devaminda anket sirketleri cogalir, lakin secim antketlerinin komik sonuclar uretmesi durumu aynen devam eder.

90’larla beraber yabanci anket sirketlerinin ulkemizde anket calismalari yapmaya baslamasiyla, bizim yerli anket sirketleri mecburen kendilerine ceki duzen vermeye calisirlar ve nihayetinde iclerinden biri, bir sirket secim sonucunu dogru tahmin eder, ve biz de tarihimizdeki ilk anket kahramani ile tanisiriz: Tarhan Erdem

Bu dogru tahmin bir anda Tarhan Erdem’I herkesin agzinin icine baktigi, gelecekten haber veren bilge insan kimligine kavusturur. Adam TV tartismalarinin akil adamidir, fikir belirtmede otoritedir.

Ne zamana kadar?

1 sonraki secimde bu rolu baskasina kaptirinciya kadar.

Tarhan Erdem’den Erhan Goksel’e, Hakan Bayrakci’dan Faruk Acar’a, Ozer Sencar’dan bugun de Adil Gur’e uzanan bir cizgide anket kahramanlarimiz her secimde surekli degisir.

Ama bizim, “Adam gecen secimin sonucunu bildi, demek ki birseyler biliyor” diye pur dikkat kesilme aliskanligimiz degismez.

Be mubarekler, sirf son secimde yaptigi tahminin tutmasina degil, bi de daha onceki secimlerde yaptigi tahminlerin ne kadar tuttuguna baksaniza!

Aha mesela gecen secimi dogru tahmin eden, bugun ise “yarin yapilacak referandumda %61 evet oyu cikacak” diyen Adil Gur.

Bu adam 2010 referandumunda ne tahmin etmis hatirlayalim: %51 Evet, %49 Hayir cikar demis. Referandum sonucu ne olmus peki: %58 Evet, %41 Hayir. 7 puan yanilmis.


Ayni adamin, Adil Gur’un, 2014 Cumhurbaskanligi secimi oncesinde yaptigi tahminleri de hatirlayalim, cunku cok daha ilginc.

Tayyip %55, Ekmeleddin %33 oy alir demis, katilim %90’i gecer demis, bi de ustune Ekmeleddin %35’I gecerse ben bu anketcilik isini birakirim demis.

Secim sonucunda ne olmus peki: Katilim %76, Tayyip %51, Ekmeleddin %38.

Ve Adil Gur hala anketcilik yapmaya devam ediyor.

Cok dikkatli okuyun su ustteki satirlari. Katilim %90’I gecer demis, ama katilim %76 olmus. Herkes hem fikir ki, o secimde katilim normal seviyede, yani %80-85 araliginda olsa, Tayyip 1. Turda %50 barajini kesinlikle gecemiyecekti, ve belki de 2. Turda cumhurbaskani Ekmeleddin olacakti.

2014’de yaptigi uckagiciligi bugun tekrar ediyor Adil Gur. Diyor ki: “Evet oylari %61, katilim %90’I gececek”

Yani demek istiyor ki: “Katilim yuksek olacak, Evet oylari rahat. Hayircilarin zahmet edip sandiga gitmesine gerek yok, bu is coktan oldu bitti”

Yutacak miyiz peki bu zokayi?

Tabikine HAYIR!

1983'den bugune yaptiklari anketlerde hicbir zaman bir dogruluk cizgisi yakalayamamis, tek tuk cikardiklari dogru tahminlere yaslanarak var olmaya, manipulasyon yapmaya devam eden yurdum anket sirketlerinin yaptigi herhangi bir tahmine guvenmeye, bel baglamaya gerek var mi?

Tabikine HAYIR!

Suyu arpasi nerden geliyor mechul bu anket sirketlerinin onumuze koydugu rakamlara bakip sandiga gitmemezlik edecek miyiz?

Tabikine HAYIR!


Saygilarimla,
Walpole.