Join the new world

Mavi, tüm gökyüzü ve denizleri kapsamasına rağmen doğa da karşımıza çok nadir çıkan bir renktir. Aslında gökyüzü ve denizlerde mavi değildir, hepsi birer göz yanılgısının parçasıdırlar.

Güneş ışığı beyazdır. Atmosferde ki gazlara çarpan beyaz ışık dağılır, dağılan ışıkların boyu kısaldıkça, etki alanları genişler. En kısa boya sahip mavi ışıklar daha çok dağıldından gök yüzü mavi olarak gözükür.



Aynı olay denizler içinde geçerlidir. Saf su renksiz olmasıan rağmen denizlerde ki su saf değildir ve içersinde farklı parçacıklar ışığın dağılmasına yol açarlar. Mavi ışık boyundan dolayı daha çok dağıldığından yansıma oluşur. Tabi her deniz aynı renk değildir. Renkleri derinlik,tuz, sıcak ve soğukluk gibi durumlara göre değişkenlik gösterebilir.

Mavinin Tarihi Yolculuğu


Eski Yunan ve Roma yaşamında mavi çok kullanılan bir renk değildi. Onlar için mavi renk daha çok barbar kavimlerin, yüzlerine ve ya vücutlarına sürdükleri birer boyadan ibaretti. Evet, aklınıza hemen Mel Gibson'ın " Cesur Yürek " filmindeki boyalı yüzü ve ya " Game of Thrones " da ki Dothraki kabilesinin savaş boyaları gelmiş olabilir.

Sezar, "Gallia Savaşı" eserinde "Britinya kıyılarındaki halklar, düşmanlarını korkutmak için yüz ve vücutlarına çivitotundan elde edilmiş bir boya sürüyorlardı " diye bahsetmiştir.


Günümüzde futbol ne kadar popülerse, at arabası yarışları da orta çağda çok yaygındı. Maviler ve Yeşiller bu yarışların en çok desteklenen takımlarıydılar. Maviler Aristokrat ve soyluları temsil ederken, yeşiller de alt tabakada yaşayan insanları temsil ediyordu.

Mavi pigmenti elde etmek zordu, bu yüzden Eski Mısırlılar Afganistan bölgesinden "lapis lazuli" adında bir kaya çeşidinden bu rengi elde etmişlerdi. Bir diğer elde edilme şekli de yukarıda belirttiğim gibi çivit otuydu.

Mavinin Hayatı

Peki elde edilmesi zor olan bu renk, insanların hayatını nasıl etkilemiştir ?

Rönesans tablolarına baktığımız da daha çok mor, mavi ve ya kırmızı renk elbise giymiş birisini görünce, bu kişinin varlıklı birisi olduğunu anlayabiliriz. Çünkü bu renkleri elde etmesi zor olduğundan, sadece zengin kimseler bu kadar pahalı boyaları elde edebilirdi. Aynı tablolalarda fakir kişiler ise beyaz ve ya sarı renkle tasvir edilmişlerdir.

Dünya tarihinde, bir çok rengin anlamı veya manası olmuştur. Mor ve mavi zenginliğin sembolü olmuşlardır. Mor erguvan rengi ve ya mavisi sadece Roma hükümdar ve ailesi tarafından kullanılırdı. Onlar dışında bu renk giysiler giymek kesinlikle yasaktı. Öyle ki İstanbul fethedildiği vakit Bizans hükümdarı ölü olarak bulunmuş ve mor renkli ayakkabıları sayesinde tanınmıştır.



Mavi ve lacivert otoriteyi sembolize ederdi. Eskiden üniformalar özellikle lacivert renkte olurdu. Günümüzde de muhafız alay bölüğü rengi de mavidir. Mavi üzerine sarı zambak, Fransız monarşisinin bir sembolüdür.

Mavi sessizliğin ve sakinliğin rengi olmuştur. Sınıflar eskiden bu renge boyanırdı. Haylaz çocukların odaları da yine aynı şekilde maviyle boyanırmış. Mavi renk iştah kapattığı için yemek yenilen yerler, restaurantlar mavi ile boyanmazmış. Yine aynı şekilde gıda ürünlerinde de mavi ambalaj kullanılmaz.

Bir çok kadın ve çocuk mavi rengi daha çok severler. Ne ilginçtir benim büyük oğlumda en çok mavi rengi seviyor. Aaa ilkokuldayken bize de mavi önlük giydirirlerdi, dediğinizi duyar gibiyim 🙂

Kilise ve ya camii kubbleri göğü simgeler. Oralara İsa Peygamberin tasviri ya da "Allah göklerin ve yerin nurudur" yazılı Nur Suresinin 35. ayetleri yazılır. Gökyüzü de mavi olduğundan Allah'ın kudretini ve cennetini sembolize ettiği düşünülebilir. Türkler maviye "Gök" demişlerdir. Gök gözlü, gök bayrak... Göktürk gökten türemiştir, yani gücünü, yetkisini Allah'tan alan demektir.


Bir Ecevit mavisi vardır, herkes bilir. Bülent Ecevit üzerinden mavi renk gömleğini hiç çıkarmazdı, 1970 lerden ölümüne kadar en çok mavi gömlek tercih etmiştir.

Camilerimizin vazgeçilmez süsü çiniler, mavi renktedir. Çin'de çok öncelerden beri üretilen mavi çiniler o kadar çok sevildi ki Fransa'da taklitleri yapıldı. İznik ve Kütahya çinilerimiz mavi ağırlıklıdır. Yabancılar Sultanahmet Camisine bu yüzden mavi cami demişlerdir.

Berlin Mavisi

Bazı renkler tesadüfen bulunur. Prusya Mavisi de bu renklerden bir tanesidir. Jacob Diesbach isimli bir kimyager daha parklak bir kırmızı pigment arayışındayken potasyum-sülfat ve kırmızı böceğini karıştırırak parlak bir kırmızı elde eder. Fakat deneyler sırasında labraturarını paylaştığı Dippel'in daha önceden farklı bir ürün yapımında kullandığı potasyumunu karışımına ekleyince ortaya "Prusya Mavisi" çıkar. Prusya Ordusunun üniformalarında bu renk kullanılmıştır. 1700 lerden sonra resim sanatında Prusya Mavisi kullanıldı.


Horus'un gözü

Nazar boncuğunun tarihinin Antik Mısır medeniyetine uzandığına inanılır. Efsaneye göre Şahin kafalı Horus'un bir gözü savaşta kör olur ve Tanrı Toth tarafından büyü yolu tedavi edilir. Böylece bu gözün büyülere ve kötülüklere karşı koruyucu olduğuna inanılır. Eskiden nazar ve büyünün güçsüz kişilere daha çok tesir edeceğine, mavi renginde buna mani olacağına inanılırdı. Evlerin kapıları maviye boyanırmış. Evin devamlılığını getirecek erkek bebeklere mavi, kız çocuklarına da gülün rengi pembe giydirilirmiş.

Eskiden güneş altında çalışmayan soylu kimselerin tenleri beyaz olduklarından bu kişilerin damarları çok rahat seçilirmiş. Böyle kimselere " Mavi Kanlı" denilirmiş.

Mavi şehirler Sidi Bu Said, Jodhpur, Emir Timur'un şehri Semerkand.. Aslında bu şehirlerin mavi odaklı renklerinin olması akrep ve benzeri hayvanları kaçırdığı inancıymış. Eskiden çöp bidonları da fareler yaklaşmasın diye maviye boyanırmış.

Maviyi anlat anlat bitmez. Liste uzadıkça uzar, gider.

Şimdilik ;