Baca Temizleyicisi ( The Chimney Sweeper )

Day 5,224, 08:28 • Published in Turkey Turkey • by Guide in Town

Baca temizleyicisi ya da Tırmanan çocuklar diye çağrılan bu küçük yavrular, büyüyüp bir yetişkin olamayacaklarından habersiz yüzyıllar boyunca baca temizliği işinde çalıştırıldılar.

Bu iş için genelde yoksul ailelerden 0-7 yaşlarında satın alınan ve ya kimsesiz çocuklar kullanılırdı.

1665 Büyük Londra yangınından sonra baca yapım teknikleri değişti, bunda getirilen baca vergisinin de rolü büyüktü. Vergi yükünden kaçınmak için dolambaç şeklinde ortak ve dar baca kullanımı yaygınlaştı.

Ayrıca odundan kömüre geçiş de beraberinde daha çok baca temizliği ihtiyacı doğurdu. O dönemlerde baca temizleme işi çok popüler bir hal aldı.

Bacalar normal bir insanın giremeyeceği boyutlara indirgenince, baca temizleme işinde yaşları 4-6 yaş arasında değişen çocuklar kullanılmaya başlandı.


Dışardan bakıldığında bu iş, aslında bir usta-çırak ilişkisi şeklinde görülüyordu. Hafta da bir defa yıkanmalarına izin veriliyor, yılda sadece 1 defa izin kullanabiliyor ve 7 yılı doldurduklarında kalfa statüsü kazanabiliyorlardı. Belki bir gün usta bir baca temizleyicisi olabilirlerdi fakat birçoğu 20'li 30'lu yaşlarını göremeden ölüyorlardı.

Daha uzun yaşayabilseler bile küçük yaşlarda dar bir alanda çalıştıkları için yıllar içeresinde kemik ve eklem bozuklukları sorunu ile karşı karşıya kalıyorlardı. Ayrıca bulundukları ortamdan dolayı, gözlerinin iltihap kapması ve bunun sonucunda görme kayıplarının yaşanması da olasıydı.

İş, ciddi anlamda çok tehlikeli ve çocukların bacalarda sıkışma riski de çok yüksekti. Çocuklar çalışmaya başladıklarında bacalar çok sıcak oluyor hatta bazı evlerin ocaklarının yanmasına bile müsaade ediliyordu. Maalesef bu kadar kötü şartlar altında çalıştırılan çocukların birçoğu bacada sıkışma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyorlardı. Ölüm riski de yüksek olduğundan havasızlıktan boğulan çocukların sayıları her geçen gün artıyordu.

Çocuk şanslıysa bir ip yardımıyla yukarı çekiliyor, şanssızsa oracıkta havasızlıktan ölüyordu. Kimi küçük bedenler baca duvarı kırılarak çıkartılıp raporlara " kaza sonucu " öldü şeklinde işleniyordu.



Ölümler artmaya başlayınca gönüllü İngiliz vatandaşları durumu protesto etmeye başladılar. Bardağı taşıran son olay iste 12 yaşında ki baca temizleyicisi " George Brewster"'ın ölümü oldu. Gösterilerden sonra İngiliz hükümeti 1875 yılında bir yasa ile çocukların bu tür işlerde çalışmasını durdurdu.

Yaklaşık 200 yıl boyunca İngiltere'de birçok çocuğun hayatının kararmasına yol açan bu acı tecrübe birçok edebiyat eserlerine ve değişik festivallere konu oldu.