Join the new world

"Jestem z narodu, w którym od lat blisko stu, każdą książkę wydaje się za późno, a każdy czyn rozpoczyna za wcześnie". Te słowa wypowiedział jeden z największych polskich poetów - Cyprian Kamil Norwid.
Z pewnością ten literat romantyzmu odnosił się w ten sposób ironicznie do polskich powstań końca XVIII i XIX wieku, które poniosły klęskę. Polskie powstania narodowe, choć nie ulega wątpliwości, że bohaterskie, stały się na przestrzeni dziejów obiektem często kpin pytających o ich zasadność. Lecz dzisiaj chciałbym wam przypomnieć jedno z nielicznych powstań, które Polacy wygrali. Obok chwalebnego Powstania Wielkopolskiego i II Powstania Śląskiego victorią zakończyło się także, często niesłusznie zapomniane, Powstanie Sejneńskie.

Powstanie Sejneńskie było wymierzone przeciwko litewskiej administracji Sejneńszczyzny i terenów sąsiadujących. Wybuchło 23 sierpnia, zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową.
O godzinie 3 w nocy z 22 na 23 sierpnia 1919 Polacy rozpoczęli działania zbrojne. Jednocześnie kompania podchorążego Łankiewicza uderzyła na Krasnopol, rozbrajając załogę litewską i biorąc do niewoli około 40 jeńców. Polacy, wykorzystując zaskoczenie, wyparli z miasta Litwinów, którzy nie stawiali znaczącego oporu. Po litewskiej stronie linii Focha zajęto również Kopciowo, Wiejsieje i Łoździeje. Po kilkunastu godzinach znaczny obszar Suwalszczyzny znajdował się już w rękach POW. Powstańcy liczyli, że wkrótce z Suwałk nadejdzie mający obsadzić granicę 41 Suwalski Pułk Piechoty, który miał zjawić się w mieście 23 sierpnia. Litwini ściągnęli posiłki w rejon Kalwarii i Łoździejów i o godzinie 4.30 26 sierpnia rozpoczęli kontratak i po dwóch godzinach odzyskali miejscowości położone poza linią demarkacyjną oraz Sejny i po uporczywych walkach opanowali je. W czasie obrony Sejn zginął ppor. Wacław Zawadzki, jednak oddziały POW przeprowadziły, pod dowództwem ppor. Alexandrowicza, kontratak i odbiły Sejny jeszcze tego samego dnia.

Żołnierze regularnego polskiego wojska zostali zatrzymani na trasie do Sejn na rozkaz gen. Wojciecha Falewicza, dotarli do miasta po czterech dniach walk, 27 sierpnia ok. godz. 16:00. Następnego dnia rano dotarła kolejna kompania 41 PP. Ok. godz. 5:00 nastąpił ostatni litewski atak. Powstańcy i żołnierze po całodziennej walce odparli litewski atak, Litwini wycofali się poza linię Focha. W tym dniu został ranny dowódca sił powstańczych por. Adam Rudnicki. 1 września powstańcy zostali wcieleni do suwalskiego pułku. Straty polskie wyniosły ok. 37 zabitych i ok. 70 rannych, litewskie są nieznane.

Do 9 września linia Focha została obsadzona przez regularne wojska i walki wygasły. Przedwczesny wybuch powstania spowodował niepowodzenie planowanego zamachu stanu na Litwie, który miał zastąpić rząd Mykolasa Sleževičiusa bardziej propolskim rządem.


Powstanie Sejneńskie, jak również bunt Żeligowskiego i zajęcia Wilna rzuciły ogromny cień na relację polsko - litewskie. Litwa Kowieńska uznawała się nawet do 1938 roku za kraj w stanie wojny z Polską. Pogrzebano tym samym szansę budowania dużego sojuszu w obronie niepodległości państw regionu. Skrzętnie wykorzystali to odwieczni wrogowie - Niemcy i Rosjanie, podpisując pakt przeciw podzielonym państwom.