Μαθήματα Οικονομικής Ιστορίας της Ελλάδας. Η χρεοκοπία του Ιωάννη Καποδίστρια.

Day 3,984, 01:18 • Published in Greece Greece • by GeorgeIV

Καλημέρα σε όλη την κοινότητα της eGreece.

Στη συνέχεια των μικρών μαθημάτων (τώρα αν είναι και σύντομα για τα δικά σας γούστα δεν το γνωρίζω) θα μιλήσουμε για ένα για κάποιους κακό σημείο για την οικονομική ιστορία της χώρας διαχρονικά. Αυτά τις χρεοκοπίας.

Τι είναι η χρεοκοπία για έναν πολίτη αυτό το γνωρίζουμε όλοι, όμως για ένα κράτος δεν ισχύει ακριβώς το ίδιο. Τα κράτη, εξαιτίας του πλούτου που κλείνουν μέσα τους σπανίως παύουν να υπάρχουν, σε αντίθεση με τις επιχειρήσεις (το οποίο βέβαια πάλι εξαρτάται ανάλογα τις διαθέσεις του ίδιου του κράτους) που όταν χρεοκοπούν ουσιαστικά βγαίνουν εκτός μάχης.

Για την σύγχρονη Ελλάδα συνήθως μία χρεοκοπία έρχονταν μαζί με μια μεγάλη καταστροφή ή μια στρατιωτική ήττα. Ωστόσο, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Μέχρι σήμερα, επίσημα, η χώρα μας έχει χρεοκοπήσει τέσσερις φορές (χωρίς την σημερινή που ναι μεν χρεοκοπήσαμε αλλά όχι ακριβώς επίσημα.

Η πρώτη χρεοκοπία ήρθε προτού η χώρα μας γίνει απόλυτα ανεξάρτητη. Το 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας, αναλαμβάνοντας τα ινία της χώρας αναλαμβάνει και τα χρέη της. Η χώρα είχε εκδώσει κατά την διάρκεια της επανάστασης δύο δάνεια, συνολικού ύψους 2.800.000 Στερλινών, βάζοντας ως υποθήκη τα εδάφη της χώρας. Πιο αναλυτικά, στις 2 Ιουνίου 1823 το Εκτελεστικό (Κυβέρνηση) εξουσιοδότησε τους Ιωάννη Ορλάνδο, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να μεταβούν στο Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000 ισπανικών ταλλήρων. Η επιτροπή καθυστέρησε να αναχωρήσει, λόγω έλλειψης χρημάτων για τα έξοδα του ταξιδιού, τα οποία κάλυψε με δάνειο ο Λόρδος Βύρων. Στις 26 Ιανουαρίου 1824, ο Ιωάννης Ορλάνδος και ο Ανδρέας Λουριώτης έφθασαν στην αγγλική πρωτεύουσα και ύστερα από έντονες διαπραγματεύσεις, στις οποίες πήραν μέρος και μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου, συνομολόγησαν ένα δάνειο 800.000 λιρών με τον οίκο Λόφναν (9 Φεβρουαρίου1824). Το δάνειο είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια. Ως εγγύηση για την αποπληρωμή του δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα.

Όμως, το ποσό που έφθασε στην επαναστατική διοίκηση ήταν μόλις 298.000 λίρες, αφού το παραχωρούμενο δάνειο είχε οριστεί στο 59% του ονομαστικού (472.000 λίρες) και από αυτό παρακρατήθηκαν 80.000 ως προκαταβολή τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεολύσια, 2.000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες.

Στις 31 Ιουλίου 1824, το Βουλευτικό αποφασίζει τη σύναψη και νέου δανείου, λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών κι ενώ η Επανάσταση βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο. Το δεύτερο δάνειο ανέλαβε ο τραπεζιτικός οίκος των αδελφών Ρικάρδο με ονομαστικό κεφάλαιο 2.000.000 λιρών (26 Ιανουαρίου 1825). Τη διαπραγματευτική ομάδα αποτελούσαν και πάλι οι Λουριώτης και Ορλάνδος. Όπως και στο πρώτο δάνειο, το καθαρό ποσό περιορίστηκε στις 816.000 λίρες, αφού το παραχωρούμενο δάνειο είχε οριστεί στο 55% του ονομαστικού (1.100.000) και από αυτό παρακρατήθηκαν 284.000 λίρες για προκαταβολή τόκων δύο ετών, χρεολύσια, προμήθεια και άλλες δαπάνες.

Ενώ, όμως, το ποσό του πρώτου δανείου το διαχειρίστηκε η ελληνική κυβέρνηση, έστω και με σκανδαλώδη τρόπο, τη διαχείριση του δεύτερου δανείου ανέλαβαν οι άγγλοι τραπεζίτες και τα μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου, παραγκωνίζοντας τους έλληνες εκπροσώπους. Από το δάνειο διατέθηκαν: 212.000 λίρες για την αναχρηματοδότηση του πρώτου δανείου, 77.000 για την αγορά όπλων και πυροβόλων, από τα οποία λίγα έφθασαν στην Ελλάδα, 160.000 για την παραγγελία 6 ατμοκίνητων πλοίων, από τα οποία μόνο τρία έφθασαν στην Ελλάδα («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής») και 155.000 για τη ναυπήγηση δύο φρεγατών σε ναυπηγεία της Νέας Υόρκης, από τις οποίες μόνο η μία («Ελλάς») ήλθε στην Ελλάδα, ενώ η δεύτερη πουλήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η πρώτη. Τελικά, στην Ελλάδα έφθασε μόνο το ποσό των 232.558 στερλινών, δηλαδή λιγότερο από εκείνο που έλαβε κατά το πρώτο δάνειο, αν και το δεύτερο είχε συναφθεί σε υπερδιπλάσιο ύψος.

Όσα χρήματα δεν παρακρατήθηκαν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο κατέληξαν να χρηματοδοτήσουν, μεταξύ άλλων τις εμφύλιες συγκρούσεις που είχαν ξεσπάσει μεταξύ των Ελλήνων. Για τους Έλληνες ο δανεισμός χρήματος σήμαινε ουσιαστικά την αναγνώριση της Ελλάδας ως ανεξάρτητης χώρας. Για τους δανειστές αποτελούσε ένα μεγάλο ρίσκο χρημάτων την αποπληρωμή των οποίων θα εξασφάλιζαν οι νίκες στα πεδία των μαχών (γιαυτό στο δεύτερο δάνειο έβαλαν με το ζόρι τον Κόχραν ως αρχιστράτηγο των δυνάμεων, ο οποίος πληρώθηκε για τις υπηρεσίες του από μέρος του δανείου).

Έτσι ο Καποδίστριας έκανε στάση πληρωμών και έλαβε βοήθεια κάθε χρόνο από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις.

Εδώ θα σταματήσουμε την αφήγηση. Στο επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για τρείς χρεοκοπίες, του Όθωνα, του Τρικούπη και του Βενιζέλου.