Η σημασία του πετρελαίου κατά τον πόλεμο..

Day 1,790, 14:57 Published in Greece Greece by athinaki

Το πετρέλαιο ήταν το απαραίτητο προϊόν, σε όλες τις μορφές του, για τις Συμμαχικές εκστρατείες σε όλο τον κόσμο. Χωρίς αυτό ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν θα μπορούσε ποτέ να είχε κερδηθεί. Μετά την επεξεργασία του ή τον εξευγενισμό του με διάφορους τρόπους, έγινε η πηγή ή το απαραίτητο υλικό για τη κατασκευή ασφάλτου, του τολουολίου (ή τολουόλης - το κύριο συστατικό της TNT) για τις βόμβες, τη κατασκευή του συνθετικού καουτσούκ για τα ελαστικά, την απόσταξη του σε βενζίνη (ιδιαίτερα σε αυτή των 100 οκτανίων) για χρήση σε φορτηγά, τανκς, τζιπ και αεροπλάνα και τη χρήση του ως λιπαντικό για τα όπλα και τα μηχανήματα

Για να μπορέσει να παρέχει όλο αυτό το πετρέλαιο ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος του, για την πολεμική προσπάθεια των Συμμάχων, οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν τη βοήθεια των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών, οι οποίες απάντησαν χωρίς δισταγμό στην πρόκληση. Όλοι γνώριζαν ότι η ζήτηση για πετρέλαιο στις άνευ προηγουμένου ποσότητες που απαιτούνταν για την πολεμική προσπάθεια θα χρειαζόταν πολύ οργάνωση. Στις 28 Μαΐου 1941, πριν ακόμα από την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ο Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ ίδρυσε μια υπηρεσία που έγινε αργότερα (2 Δεκεμβρίου 1942) επίσημα γνωστή ως Διοίκηση Πετρελαίου για τον Πόλεμο (PAW). Για την ηγεσία της υπηρεσίας, ο Ρούσβελτ όρισε τον πολύ ικανό Harold L. Ickes, ο οποίος ήταν γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών. Το δεξί χέρι του Ickes έγινε ο Ralph Κ. Ντέιβις, αντιπρόεδρος της Standard Oil of California, τον οποίο ο Ickes όρισε ως Αναπληρωτή Συντονιστή. Στην πραγματικότητα, Ickes και Davies μαζί με ολόκληρη την αμερικανική αγορά πετρελαίου, δημιούργησαν μια στενή συνεργασία που κράτησε σε όλον τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα περιθώρια χρόνου ήταν μικρά γι' αυτό επικεντρώθηκαν στη παραγωγή του τολουολίου, συνθετικού ελαστικού και τη διύλιση του αργού πετρελαίου σε τεράστιες ποσότητες βενζίνης

Ήδη από το 1933 η εταιρεία Standard Oil Development είχε ανακοινώσει μια εργαστηριακή μέθοδο για την παραγωγή τολουολίου από πετρέλαιο και μέχρι τη στιγμή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η διαδικασία είχε τελειοποιηθεί. Κατά τη διάρκεια του πολέμου η εταιρία Humble Oil & Refining, θυγατρική της Standard Oil of New Jersey, με τη βοήθεια κρατικών μονάδων παραγωγής, παρήγαγε σχεδόν το μισό της ζήτησης των ΗΠΑ σε τολουόλιο. Μεγάλο μέρος της υπόλοιπης προήλθε από τη Shell Oil. Πιο συγκεκριμένα, από το 1940 μέχρι και το 1945, η συνολική παραγωγή του τολουολίου από τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου διαμορφώθηκε σε 484 εκατομμύρια λίτρα, από τα οποία το 49% προήλθε από την πρώτη και 15% από τη Shell

Επίσης, ζωτικής σημασίας για τους Συμμάχους ήταν η κατασκευή συνθετικού καουτσούκ. Αυτό έπρεπε να επιτευχθεί καθώς οι Ιάπωνες έλεγχαν μεγάλο μέρος από τις Ανατολικές Ινδίες, είχαν στον έλεγχό τους το 90% της παγκόσμιας παραγωγής καουτσούκ. Η παραγωγή συνθετικού καουτσούκ απαιτούσε τη χρήση βουταδιενίου, τη βασική πρώτη ύλη του. Οι εταιρίες Standard Oil Company of Louisiana και Humble Oil & Refining Company, δύο θυγατρικές της Standard Oil of New Jersey, κατασκεύασαν μονάδες παραγωγής και ήταν υπεύθυνες για το 29% της συνολικής παραγωγής του βουταδιενίου στις ΗΠΑ από το 1943 μέχρι το 1945. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ήταν τόσο αποτελεσματικές οι προσπάθειες των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών στην κατασκευή συνθετικού καουτσούκ, που σε καμία φάση του πολέμου οι Σύμμαχοι δεν αντιμετώπισαν έλλειψη καουτσούκ

Μαζί με τα εντυπωσιακά επιτεύγματα των αμερικανικών εταιριών πετρελαίου στην παραγωγή τολουολίου και συνθετικού καουτσούκ, πρέπει να προστεθεί και η τεράστια παραγωγή βενζίνης, συμπεριλαμβανομένης και αυτής των 100 οκτανίων. Συνειδητοποιώντας πως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένας κατ' εξοχήν μηχανοκίνητος πόλεμος - για να μην αναφέρουμε και την υπεροχή της δύναμης στον αέρα - μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη σημασία μιας τέτοιας παραγωγής καυσίμων. Η παραγωγή από τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου ξεπέρασε ακόμα και τις προσδοκίες της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, η ομάδα των εταιριών του Τζέρσεϋ, παρείχε στη πολεμική προσπάθεια 2.000 εκατομμύρια γαλόνια 100 οκτανίων καυσίμων (που απαιτείται για αεροπλάνα) μέχρι την 1η Ιουνίου 1945. Η συνολική προσφορά σε καύσιμα στον πόλεμο από την Αμερική ανήλθε σε 6 δισεκατομμύρια βαρέλια, από τα συνολικά 7 δισεκατομμύρια βαρέλια που καταναλώθηκαν από τους Συμμάχους για όλη την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου


Καθώς η Γερμανία ήταν κυρίως βιομηχανική χώρα, η επάρκεια πετρελαίου εξαρτιόταν ακόμα και σε περίοδο ειρήνης από εξωτερικές πηγές. Η κατανάλωση σε πετρέλαιο το 1938 ήταν σχετικά μικρή (44 εκατομμύρια βαρέλια) σε σχέση με τα 183 εκ. της Σοβιετικής Ένωσης και το 1 δις βαρέλια των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα αποθέματα της προέρχονταν από τρεις διαφορετικές πηγές: εισαγωγή αργού και τελικών προϊόντων πετρελαίου από το εξωτερικό (70😵, εξαγωγή από κοιτάσματα της χώρας (10😵 και παραγωγή συνθετικού πετρελαίου από κάρβουνο (20😵. Το μεγάλο ποσοστό της εισαγωγής του από το εξωτερικού δείχνει πόσο σημαντική θα ήταν μια αποκοπή της Γερμανίας από τις χώρες εισαγωγής

Με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα αποθέματα της Γερμανίας σε πετρέλαιο ήταν 15 εκατομμύρια βαρέλια. Οι νίκες σε Νορβηγία, Ολλανδία, Βέλγιο και Γαλλία πρόσθεσαν άλλα 5 εκ. ως λεία και οι εισαγωγές από τη Σοβιετική Ένωση ήταν άλλα 6 εκ. μέχρι το καλοκαίρι του 1941. Ωστόσο, μελέτες του γερμανικού επιτελείου το 1941 έδειξαν οτι με κατανάλωση 7.25 εκ. βαρελιών ανά μήνα, τα αποθέματα θα εξαντλούνταν τον Αύγουστο του 1941. Το έλλειμμα των 2 εκ. βαρελιών ανά μήνα, θα μπορούσε να καλυφθεί μόνο με πετρέλαιο από τη Σοβιετική Ένωση. Η επείγουσα ανάγκη των Γερμανών να κερδίσουν τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών του Καυκάσου ήταν ίσως η κύρια αιτία που οδήγησε στην Εισβολή στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941

Το μικρότερο από τα ρωσικά κοιτάσματα πετρελαίου στο Maikop κατελήφθη τον Αύγουστο του 1942 και ήταν αναμενόμενο ότι οι δύο εναπομείναντες τομείς στο Γκρόζνι και το Μπακού θα έπεφταν επίσης στα χέρια των Γερμανών. Αν οι γερμανικές δυνάμεις ήταν σε θέση να τους καταλάβουν και να τους ελέγξουν, όλες οι ανησυχίες της Γερμανίας για πετρέλαιο θα είχαν τελειώσει. Πριν από τη εκστρατεία στη Σοβιετική Ένωση, στο Maikop παράγονταν 19 εκατομμύρια βαρέλια, στο Γκρόζνι 32 εκατομμύρια βαρέλια, και στο Μπακού 170 εκατομμύρια πετρέλαιο ετησίως. Ωστόσο το Γκρόζνι και το Μπακού δεν καταλήφθηκαν ποτέ. Στο Maikop, καθώς οι σοβιετικές δυνάμεις υποχώρησαν, πρόλαβαν και κατέστρεψαν τις κύριες εγκαταστάσεις κι έτσι οι Γερμανοί έπρεπε να ξεκινήσουν από την αρχή. Αυτό μαζί με την έλλειψη μηχανημάτων και εργατών, καθώς και τον φόβο αποκοπής τους από τους Σοβιετικούς, ανάγκασαν τους Γερμανούς να εγκαταλείψουν το Maikop τον Ιανουάριο του 1943, μη καταφέροντας να αξιοποιήσουν το πετρέλαιο του Καυκάσου

Ένας άλλος προμηθευτής πετρελαίου της Γερμανίας ήταν η Ρουμανία, η οποία προμήθευε την Γερμανία με πετρέλαιο πριν την έναρξη του πολέμου. Τα έτη 1941,42 και 43 οι εξαγωγές της προς την Γερμανία πενταπλασιάστηκαν σε 13 εκατ. βαρέλια. Αν και όλη αυτή η ποσότητα ήταν η μισή παραγωγή όλης της χώρας, ήταν μικρότερη από τις προσδοκίες των Γερμανών. Μετά το 1943 και με τον βομβαρδισμό των κοιτασμάτων στο Ploesti, η παραγωγή έπεσε στο μισό και έμεινε εκεί μέχρι το καλοκαίρι του 1944 όπου πρόσθετοι βομβαρδισμοί στο Ploesti ανάγκασαν τη διακοπή της παραγωγής

Σε μια προσπάθεια να απεξαρτηθεί η Γερμανία από την εισαγωγή του πετρελαίου, είχε ήδη ξεκινήσει την άντληση πετρελαίου από εγχώρια κοιτάσματα, τα οποία βρίσκονταν κυρίως στη βορειοδυτική χώρα. Μετά την προσάρτηση της Αυστρίας το 1938, τα αυστριακά κοιτάσματα ήταν κι αυτά διαθέσιμα για τους Γερμανούς, σε καμία περίπτωση όμως δεν ήταν αρκετά, ούτε έφτασαν ποτέ στα επίπεδα της παραγωγής συνθετικού πετρελαίου από βενζόλιο ή λιγνίτη. Η λειτουργία εργοστασίων παραγωγής συνθετικού πετρελαίου ξεκίνησε το 1936 και η παραγωγή το 1938 έφτασε τα 36 εκατ. βαρέλια. Ωστόσο η Γερμανία σε αντίθεση με τους Συμμάχους δεν κατάφερε να παράγει έγκαιρα καύσιμα πολλών οκτανίων για την αεροπορία της, τα οποία ανέβαζαν κατακόρυφα τις επιδόσεις των μαχητικών αεροπλάνων