Join the new world

Πρόκειται για το σοβαρότερο από τα εγκλήματα πολέμου που συνέβησαν στην Ελλάδα από τους Γερμανούς κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε ως αποτέλεσμα τον αφανισμό του ανδρικού πληθυσμού και την ακόλουθη καταστροφή των Καλαβρύτων στις 13 Δεκεμβρίου 1943
Οι Γερμανοί, κατά τις επιχειρήσεις εξουδετέρωσης των ανταρτών του ΕΛΑΣ στη περιοχή των Καλαβρύτων στην Αχαία, εκτός από τις απώλειες των συμπλοκών, έχασαν και 77 αιχμαλώτους στρατιώτες οι οποίοι εκτελέστηκαν από τους αντάρτες. Σε αντίποινα, οι Γερμανοί διατάχθηκαν να εκτελέσουν άμαχο πληθυσμό της περιοχής και να προκαλέσουν καταστροφές στη περιοχή. Η αποστολή αυτή ανατέθηκε στην 117η Μεραρχία Καταδρομέων της Βέρμαχτ, με διοικητή τον Γερμανό αξιωματικό Karl von Le Suire. Κατά τη πορεία τους προς τα Καλάβρυτα, οι Γερμανοί στρατιώτες λεηλάτησαν πάνω από 40 χωριά, πυρπόλησαν περίπου 1000 σπίτια και εκτέλεσαν 143 άνδρες. Όταν έφτασαν στα Καλάβρυτα στις 13 Δεκεμβρίου 1943, αφού κλείδωσαν όλα τα γυναικόπαιδα στο σχολείο του χωριού, συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες πάνω από 14 ετών, τους οποίους εκτέλεσαν μαζικά και στη συνέχεια λεηλάτησαν το χωριό. Μόνο 12 άνδρες επέζησαν, ενώ τα γυναικόπεδα κατάφεραν να διαφύγουν από το σχολείο με τη βοήθεια κάποιου Ναζί. Υπολογίζεται οτι εκείνη τη μέρα εκτελέστηκαν περισσότεροι από 500 άνθρωποι (ο αριθμός δεν είναι ακριβής) ενώ ο συνολικός αριθμός των αμάχων που σκοτώθηκαν υπολογίζεται σε 1200. Τα γυναικόπαιδα κατάφεραν να διαφύγουν. Περίπου 1.000 σπίτια λεηλατήθηκαν και κάηκαν και περισσότερα από 2.000 πρόβατα και άλλα μεγάλα κατοικίδια ζώα κατασχέθηκαν από τους Γερμανούς. Την επόμενη μέρα οι στρατιώτες των Ναζί έκαψαν το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, ένα σύμβολο της Επανάστασης του '21 για την Ελλάδα

Σήμερα ο τόπος της εκτέλεσης διατηρείται ως μνημείο για την ανάμνηση του γεγονότος και των νεκρών και εκδηλώσεις γίνονται κάθε χρόνο. Μετά τον πόλεμο, η Γερμανία εν μέρει αναγνώρισε την ευθύνη της για το έγκλημα αυτό, ωστόσο καμία αποζημίωση δεν έχει καταβληθεί μέχρι σήμερα. Στις 18 Απριλίου 2000, ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Johannes Rau, επισκέφτηκε την πόλη των Καλαβρύτων για να εκφράσει τα αισθήματα ντροπής και θλίψης για την τραγωδία
Ένα μοναδικό λεύκωμα στο οποίο αποτυπώνονται για πρώτη φορά και τα 90 ολοκαυτώματα χωριών και πόλεων της Ελλάδος από τους Ναζί την περίοδο 1940-1945 εξέδωσε το Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών.

Στο λεύκωμα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη περιλαμβάνονται ιστορικά ντοκουμέντα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ενώ η παρουσίασή του θα γίνει για πρώτη φορά την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου, στα Καλάβρυτα, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τα 67 χρόνια από το Ολοκαύτωμα.

Ο βουλευτής Αχαΐας, επίτιμος πρόεδρος του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών, Αθανάσιος Παπαδόπουλος χαιρετίζει τη συγκεκριμένη έκδοση, η οποία όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, "ενσαρκώνει και εκπληρώνει ένα προσωπικό του όραμα και έναν από τους καταστατικούς στόχους του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδας περιόδου 1940 – 1945."

"Ο τόμος αυτός αποτυπώνει και παρουσιάζει τα αδιανόητα και τερατώδη εγκλήματα που διέπραξαν τα Ναζιστικά (Γερμανικά, Ιταλικά, Βουλγαρικά) στρατεύματα κατοχής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. H παρουσίαση αυτή είναι αναμφίβολα σημαντική, διότι για πρώτη φορά προβάλλονται συνολικά τα Ολοκαυτώματα στη χώρα μας, στις 90 αναγνωρισμένες, έως σήμερα, Μαρτυρικές Πόλεις και Χωριά. Mε την έκδοση αυτή επιδιώκεται να διατηρηθεί η μνήμη ζωντανή και ενεργή, πρωτίστως για τους νέους.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στους εκπροσώπους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που συμμετέχουν στο Δίκτυο για τη συμβολή τους στη συγκέντρωση του υλικού και στους έχοντες την επιμέλεια της έκδοσης.

Ας αποτελέσει το βιβλίο αυτό αφετηρία εσωτερικής αναζήτησης κι επανατοποθέτησής μας ως άτομα και ως κοινωνία στο χθες, στο σήμερα και στο αύριο. Ας είναι, για όλους μας, μια άσκηση αυτογνωσίας, ένα ουσιαστικό μάθημα ιστορίας και ένα μήνυμα ειρήνης", αναφέρει ο Αχαιός βουλευτής.

Στο μεταξύ, ο κ. Παπαδόπουλος με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις για τα 67 χρόνια από το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, την ερχόμενη Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου, στις 7 το απόγευμα θα μιλήσει στη Διακίδειο Σχολή Λαού Πάτρας, με θέμα «Το γυναικείο δράμα του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος».
[img]http://www.paizotopos.gr/play/images/stories/kalavrita/olokaytoma/_5_1_~1.JPG[/img]1943 - «Επιχείρηση Καλάβρυτα»
Η Κατοχή αποτελεί μια οπό τις πιο συγκλονιστικές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ο λαός μας, εξαντλημένος από την πολεμική εποποιία του 1940, υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει πολλαπλές περιπέτειες και κακουχίες. Την εισβολή των κατακτητών, το πρόβλημα της επιβίωσης, την οδυνηρή περιπέτεια της πείνας, εκτελέσεις, βασανιστήρια και καταστροφές.

Η ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων, τόπος με μακραίωνη ιστορική διαδρομή και επαναστατικό παρελθόν, υπέστη την περίοδο της Κατοχής τεράστιες απώλειες σε έμψυχο δυναμικό, με μαζικές εκτελέσεις αμάχων και ολοκληρωτικές καταστροφές.

Το καλοκαίρι του 1943, άρχισαν εκτελέσεις, βομβαρδισμοί και καταστροφές χωριών:
• Ιούλιος 1943 (29/07): Βομβαρδισμός των χωριών Λαπάτα, Τρεχλό, Μάνεσι. Μεταξύ των 16 θυμάτων και μικρά παιδιά.
• Αύγουστος 1943 (31/0😎: Πυρπόληση του χωριού Άνω Λουσοί. Εκτέλεση 4 κατοίκων. Απαγχονισμός στην πλατεία του Χελμού των Καλαβρύτων του νεαρού Ντίνου Παυλόπουλου.
• Νοέμβριος 1943 (29/11): Βομβαρδισμός του χωριού Βυσωκά. 13 νεκροί, τραυματίες και καταστροφή οικιών.

Οι εγκληματικές πράξεις των Γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής κορυφώθηκαν το Δεκέμβριο του 1943, σε μια οργανωμένη εκκαθαριστική επιχείρηση της περιοχής των Καλαβρύτων, γνωστή ως «Επιχείρηση Καλάβρυτα» («Unternehmen Kalawrita», από 5 έως 15 Δεκεμβρίου 1943). Μια από τις πιο σκληρές επιχειρήσεις της Βέρμαχτ, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, γενικότερα.

Από τις αρχές του 1943, στο χώρο της Αιγιαλείας και των Καλαβρύτων συνέβησαν σημαντικά αντιστασιακά γεγονότα, μεταξύ των οποίων η Μάχη Ρογών-Κερπινής (16-17/10/1943), η οποία είχε σαν αποτέλεσμα τη συντριβή του Γερμανικού λόχου και τη σύλληψη 86 Γερμανών αιχμαλώτων. Μετά τη διαμόρφωση ενός γενικότερου κλίματος ανησυχίας για την αντιστασιακή δράση στην περιοχή των Καλαβρύτων, η 117 Μονάδα Κυνηγών αποφασίζει να δράσει.

Τα Γερμανικά στρατεύματα, που ξεκίνησαν από Τρίπολη, Αίγιο, Πάτρα, ακολούθησαν ακτινωτή πορεία σύμφωνα με τους γερμανικούς χάρτες, με κατεύθυνση την επαρχία Καλαβρύτων και κατάληξη τα Καλάβρυτα.

Οι Γερμανικές δυνάμεις, μηχανοκίνητες και πεζοπόρες, που ξεκινούν από την Πάτρα, στις 05/12/1943 με κατεύθυνση τα Καλάβρυτα, είχαν επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Γιούλιους Βόλφιγκερ (G. Wolfinger) και ακολούθησαν το δρόμο Πάτρα - Χαλανδρίτσα - Καλάβρυτα, απόσταση 77 χιλιομέτρων.

Στο ξεκίνημά τους λεηλάτησαν και πυρπόλησαν τη Μονή Ομπλού, σε μικρή απόσταση νότια της Πάτρας.
• Στις 06/12, μετά από ένα ατύχημα του Wolfinger, διοικητής ορίστηκε ο Εμπερσμπέργκερ (Ebersberger), διοικητής του συντάγματος Αιγίου.
• Στις 07/12, τα πεζοπόρα τμήματα χτένισαν στο πέρασμά τους όλα τα χωριά και σκόρπισαν τη φωτιά και το θάνατο. Στην Κάτω Βλασία σκότωσαν 3 άνδρες και 1 γυναίκα και στον Κάλανο 3 βοσκούς από τα Καλάβρυτα και έναν ακόμη πολίτη. Μετά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία πήγε προς Λεχούρι - Τριπόταμα - Δίβρη και επέστρεψε από Μορόχοβα - Λειβάρτζι και η άλλη συνέχισε προς Καλάβρυτα.
• Στις 08/12, πέρασαν από το Μάνεσι και το Σαραδί, σκότωσαν 1 άνδρα.
• Στις 09/12, έφταοαν στη διασταύρωση του δρόμου Σκεπαστού-Κλειτορίας. Στο εκκλησάκι της Αγίας Άννας, συγκέντρωσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού Βυσωκά και, μετά από μια σύντομη ομιλία, τους άφησαν ελεύθερους. Την ίδια μέρα, μπήκαν στα Καλάβρυτα.
• Στις 10/12, εκτέλεσαν στο χωριό Συρμπάνι (Πριόλιθος) 5 άνδρες.

Οι Γερμανικές δυνάμεις από Αίγιο προς Καλάβρυτα, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Εμπερσμπέργκερ (Ebersberger), εφόρμησαν στα Καλάβρυτα, με 3 πεζοπόρα τμήματα.
• Στις 06/12 άλλη πεζοπόρο ομάδα, από το Αίγιο, προχώρησε με πορεία από τον Κερενίτη ποταμό προς Πλατανιώτισσα, Βιλιβίνα και Μαμουσιά, στην οποία, αφού εγκαταστάθηκε, έστησε ενέδρα.
• Στις 07/12 , πεζοπόρες φάλαγγες από το Αίγιο προχωρούν κάνοντας εκκαθαριστικές επιχειρηθείς και αφού κατέβηκαν από την οροσειρά Σταυριά πάνω από το χωριό Ρογοί, τοποθέτησαν μυδράλια και όλμους.
• Στις 08/12, ο Ebersberger χώρισε το στρατό σε δύο ομάδες και μπήκαν το πρωί στους Ρογούς. Έκαψαν ολοσχερώς το χωριό και εκτέλεσαν 65 άνδρες και παιδιά.
• Άλλη ομάδα μπήκε την ίδια ημέρα στην Κερπινή, έβαλαν φωτιά και εκτέλεσαν 38 άνδρες και παιδιά,
• Στη συνέχεια, έκαψαν την Άνω και Κάτω Ζαχλωρού και σκότωσαν 19 άνδρες. Ακολούθως έφτασαν στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και σκότωσαν 16 άτομα, μοναχούς, επισκέπτες και υποτακτικούς, ενώ εκτέλεσαν και 9 μοναχούς, στη θέση Ψηλός Σταυρός.
• Στις 09/12, έφτασαν στο χωριό Σούβαρδο, όπου έβαλαν φωτιά και σκότωσαν 5 άνδρες, το ίδιο και στο χωριό Βραχνί, όπου σκότωσαν 6 άνδρες.
Στη στάση της Κερπινής εγκαταστάθηκε Γερμανική διμοιρία. Στη θέση αυτή εκτελέστηκαν 4 άνδρες.
• Στις 09/12, περνώντας από τις Αυλές των Καλαβρύτων, Γερμανικές δυνάμεις, με επικεφαλής τον Ebersberger, μπήκε στα Καλάβρυτα, όπου είχαν φτάσει και οι δυνάμεις από την Πάτρα.
• Στις 13/12, ολοκλήρωσαν την επιχείρηση, πυρπόλησαν και κατέστρεψαν ολοκληρωτικά την πόλη των Καλαβρύτων, λεηλάτησαν ό,τι πολύτιμο υπήρχε και εκτέλεσαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό της πόλης από 14 χρονών και πάνω, στη Ράχη του Καππή.
• Στις 14/12, ανέβηκαν στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, το λεηλάτησαν, το πυρπόλησαν και εκτέλεσαν 6 άνδρες, μοναχούς, επισκέπτες και υποτακτικούς. Την ίδια ημέρα, λεηλάτησαν το χωριό Βυσωκά, σκότωσαν 3 άνδρες και έφυγαν για την Πάτρα. Επίσης πέρασαν από το Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου και το έκαψαν.

Τα γερμανικά στρατεύματα που κινήθηκαν από Τρίπολη με επικεφαλής τον ταγματάρχη Gnass, κατευθύνθηκαν προς Δημητσάνα και Λαγκάδια Αρκαδίας.
• Στις 07/12, δόθηκε διαταγή στην ομάδα μάχης ΚΟΚΕΡΤ να προχωρήσει από τα Παγκρατέϊκα Καλύβια μέσω του χωριού Φίλια και Τσορωτά στα Μαζέϊκα (Κάτω Κλειτορία). Την ίδια ημέρα τα Γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στα Μαζέϊκα αναζητώντας την τύχη των Γερμανών αιχμαλώτων της Μάχης Ρογών-Κερπινής, χτενίζοντας όλα τα γύρω χωριά και τη νύχτα της 07/12 προς 08/12 έφτασαν στο Μάζι. Το ίδιο ίδιο απόγευμα, οι αντάρτες είχαν ήδη προβεί στην εκτέλεση των αιχμαλώτων.
• Οι Γερμανοί μετέφεραν τους διασωθέντες στα Μαζέϊκα και κατέθεσαν τα γεγονότα στον Συνταγματάρχη Le Suir, ο οποίος είχε ήδη φτάσει στην περιοχή.
• Οι Γερμανοί, με 12 έλληνες οδηγούς, το Σάββατο το βράδυ στις 11/12, κατευθύνθηκαν προς το χωριό Μάζι και στη συνέχεια στη θέση Μαγέρου στις 12/12, όπου βρήκαν τους εκτελεσθέντες Γερμανούς. Εκεί εκτέλεσαν 10 Μαζαίους.
• Στις 14/12, λεηλάτησαν και έκαψαν το μεγαλύτερο μέρος των Μαζεϊκων και μετά έφυγαν προς την Τρίπολη.

Στο απόρρητο ραδιογράφημα της 117 Jager Division (Αρ.1595/43), καταγράφεται ο τελικός απολογισμός της Επιχείρησης Καλάβρυτα: “...(1) Κατεστράφησαν ολοκληρωτικά τα χωριά: Ρογοί, Κερπινή, Στάση Κερπινής, Άνω Ζαχλωρού, Κάτω Ζαχλωρού, Σούβαρδο, Βραχνί, Καλάβρυτα, Μοναστήρια Μεγάλου Σπηλαίου και Αγίας Λαύρας, Αγία Κυριακή, Αυλές, Βυσωκά, Φτέρη, Πλατανιώτισσα, Πυργάκι, Βάλτσα, Μελίσσια, Μοναστήρι Ομπλού, Λαπαναγοί, Μάζι, Μαζέικα, Παγκράτι, Μορόχωβα, Δερβένι, Βάλτος, Πλανητέρου, Καλύβια. (2) 696 Έλληνες εκτελέστηκαν...”.