Görev makalesi lütfen yorum yapalım

Day 4,458, 00:44 • Published in Turkey Turkey • by KaraokeTR

3 serilik Görev makalesinin bugün 2 serisindeyim yarında kısmetse son makalemi yazacağım bugünde Göktürk tarihinin kaldığımız yerden devam edicem başlıyorum okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum Göktürk tarihinin hükümdarları. Bumin Kağan (546-552).
Kolo (Kara) Dönemi (552-555).
Mukan Dönemi (555-572).
Tapo Dönemi (572-581).
Işbara Dönemi (581-582).
Işbara Dönemi (582-587, Doğu Göktürk Devleti)*
Yehu Dönemi (587-589).
Tülan Dönemi (589-600).
Kimin Dönemi (600-609).
Şipi Dönemi (609-619).
Çulo Dönemi (621-630).
Kie Li Dönemi (621-630).
Tardu Dönemi (583-603, Batı Göktürk Devleti)*
Çulo Dönemi (603-611).
Şikoei Dönemi (611-61😎.
Tong Yabgu Dönemi (618-62😎.
Se Yabgu Dönemi (628-630).
Hsili Dönemi (630-633).
Işbara Dönemi (634-639).
Jubi Dönemi (645-650).
Holu Dönemi (651-657). 681 yılında Aşena ailesinden Kutluk Kağan, Çin’in kuzeyine yerleşmiş Türk boylarını yeniden toparlamayı başardı. Çin, Kitan ve Dokuz Oğuzlar/Uygurlar ile yapılan savaşlar sonucu Ötüken ormanında Göktürk Kağanlığı yeniden güçlendi. Kutluk devleti yeniden düzenledi ve güçlendirdi, bu sebeple Kutluk Kağan İlteriş (İli derleyen) adını aldı. 692 de ölen İlterişin yerine kardeşi Kapgan/Kapağan Kağan devletin başına geçti. Devlet kurulduğundan beri kağanlık danışmanı olan Tokyukukun’da bulunduğu Kitanan Tatabilere, Basmıllara, Çiklere, Azlara, Bayırkulara, Türgişlere/On Oklara, Kırgız ve Dokuz Oğuzlara yapılan seferlerle П. Göktürk kağanlığının sınırları okyanustan Maveaünnehirdeki Temir Kapığı/Demirkapıya kadar ulaştı. İpek yolunun büyük bir kısmı denetim altına alındı.

Kapkanın, Bayırkuların kurduğu bir pusuda öldürülmesi üzerine Göktürk Kağanlığının başına oğlu Ünal (inel) geçti. Ancak Kutluk’un oğlu Bilge, Ünal’ın kağanlığını kabul etmedi. Boy beyleri Bilgeyi kağan ilan ettiler. Ünal kabul etmese bile öldürüldü. Yeni kağan başa geçince kardeşi Kül Tigin’e ordunun komutanlığını verirken, Tonyukuk’a vezirlik görevini verdi. Onun döneminde amcası dönemindeki gibi devletin egemenliğindeki boyların baş kaldırışlarıyla geçti. Çinin desteklediği Uygur-Karluk- Basmıl ittifakının Ötükene yönelik sürekli saldırıları, İpek Yolunun kilit noktası olan Çungaryanın Çinin denetimine geçmesi ve batıda On Ok budununu hakimiyetine alan Türgişler’in gün geçtikçe güçlenmesi sonucunda П. Göktürk kağanlığı önlenemez bir çöküşe sürüklendi. Bilge Kağanın, danışmanı Tonyukuk’u ve küçük kardeşi Kül Tigin’i kaybetmesinden sonra zehirlenerek öldürülmesi üzerine yerine geçen Tengri Kağan çocuk yaştaydı. Onun kağanlığına karşı gelen Ozmış’da ülkeyi toparlayacak güçte değildi. Nihayet Uygurlar 745’te Ötüken’e girerek Göktürk Kağanlığına son verdiler. Türk töresine uyan devletin başı Kağan unvanlı hükümdardır. Kağanda Bilgelik, erdemlilik ve Alp’lık aranırdı. İl denilen ülkeyi ,bilgili, kahraman, özü sözü bir erdemli devlet başkanı yönetirdi. Kağan’ın görevleri arasında savaş gücüyle devleti kurma ve düze koyma, yeni alınan yerlere iskan, töre yani kanunları düzenlemek, halkın doyurup giydirmek vardı. Ülke geniş bölge teşkilatları gereğince Doğu ve Batı olmak üzere ikili devlet sistemine göre idare edilirdi. Kağanın eline Katun denirdi. Kağandan sonra gelen en yüksek rütbe yabguluktur. Göktürk, devlet idaresinin en soylu, tecrübeli Türk boylarının elinde kalmasına dikkat etmişlerdir. Önceleri sayısı bir olan Yabgu’ya, devlet genişledikçe ihtiyaç çoğalış, Batı Türkistan gibi bölgelere yenileri atanmıştır. Şehzadelere Tigin veya Tegin, Şad; eşlerine Konçuy adı verilirdi. Tiginler’i, genel valilik, başkomutanlık gibi önemli memuriyetlere göre yaparlardı. Boy hükümdarına Kan (Han) denmekteydi. Tarkan, Çur, Apa, Tudun büyük memuriyetlerdendir.Göktürk ordusu, yükselme döneminde Asya’nın ne güçlü askeri kuvvetiydi. Ordunun üçte ikisi süvari, biri de piyadeydi. Akınlarda ve savaşlarda süratli hareket etmek esastı. Gece ve gündüz sıkı yürüyüşle yol alan ve atlarına nöbetleşe binen Türk süvarisi, hiç ümit edilmedik anda, hiçbir haber alma şansı bırakmadan düşman ordusuna saldırırdı. Savaşta düşman askeri miktarı yüzbinleri bulursa, Türk ordusu kırdırılamazdı. Bozkır taktiği ile ilk önce geri çekilirdi. Merkez üssünden ayrılan düşman, vurkaç ve gerilla savaş ile yıpratılıp, ani baskınla yok edilirdi. Göktürklerin bayrak ve tuğlarının tepesinde altından yapılmış kurt başlı heykel bulunurdu. Tuğ ile davul da bağımsızlık sembolleriydi. Göktürklerin başkenti Ötüken’dir. Burası Orhun Irmağı ile Selenge Irmağı’nın tarım kolu arasında, ormanlar içinde bitki örtüsü ve suyu bol bir şehirdi. Ötüken’den başka Barshan, Çargelen-Çumgal, Çaldıvar, Atbaş, Şirdakbeg, Nanageldi, Fergana, Yassıkugart, Çikircik başlıca Göktürk şehirleridir. Göktürklerde karar, seçim, insan ve hayvan sayımı için ziyafetli devlet meclisi seviyesinde “Kengeş Meclisi” toplanırdı.