Devlet, Şirket Gibi Yönetilebilir mi?
Kursad TURK
Devlet, Şirket Gibi Yönetilebilir mi?Zaman zaman işadamlarından duyarsınız: “Devleti şirket gibi yönetmek gerekir” derler. Çoğu kişi “adam haklı” diyerek bu söze destek verir. Çok az insan “devletin şirket gibi yönetilemeyeceğini” söyler ama fazla taraftar bulamaz. Bu düşünceyi siyaset katında ilk kez Turgut Özal dile getirmişti. Ben bu konuda fazla taraftarı olmayan “devletin şirket gibi yönetilemeyeceği” düşüncesini savunanlardanım. Bu düşüncemi Örneklerle Kolay Ekonomi kitabımda da bir alt bölüm olarak yazdım.Devlet niçin şirket gibi yönetilemez? Çünkü ikisi arasında derin farklar vardır. Bunları sıralayayım.
Şirketin patronu bellidir. Birden fazla sahibi de olsa, hatta halka açık bile olsa şirketle ilgili kararları alıp uygulayan bir başkan ve yönetim kurulu vardır. Oysa devlette patron belli değildir. Kısmen parlamento, kısmen hükümet, kısmen bürokrasi, kısmen denetim organları, kısmen de yargı yetkili hale gelir (Tabii burada sözünü ettiğim durum demokratik devletler için geçerlidir.)
Devlet, uyguladığı maliye ve para politikasıyla bütün ülkeyi, toplumu ve şirketleri etkileyebilir. Hiçbir anonim şirket hiçbir uygulamasıyla böyle bir etki yaratamaz.
Devlet, şirketlerden farklı olarak vergi toplama yetkisine sahiptir. Yani finansman sıkıntısına düşse basar parayı finansmanı sağlar. Sonunda enflasyon olur ama enflasyonu tek başına devlet değil bütün toplum paylaşır. Oysa şirketler finansman sıkıntısına düşse böyle bir imkânları yoktur.
Devletin borçlanmasıyla şirketlerin borçlanması farklıdır. Devletler, şirketlere göre daha uzun vadeli ve ucuz maliyetle borçlanabilirler. Oysa şirketlerin borçlanma kredibilitesi içinde bulundukları devletin kredi değerliliğiyle sınırlıdır.
Şirketler sermayelerini halka açabilirler, hisse senedi çıkarabilirler. Devletlerin sermayesi olmadığı için böyle bir işlem yapamaz.
Şirketler malvarlıklarının değerini bilirler ve bilançolarında gösterirler. O nedenle şirketlerin bir piyasa değeri vardır. Oysa devletler malvarlıklarının değerini tam olarak bilemezler. Ormanlar, sahiller devletin malı sayılır. Bunların değeri bilinemez. Yani devlet sahip olduğu nakit varlıkları ve tapulu gayrimenkullerin değerini bilse de tapulu olmayan gayrimenkullerinin değerini bilemez.
Devletlerin bilançosu olmadığı gibi bir piyasa değeri de yoktur. Devletlerin bütçesi olur.
Şirket yönetimi iki temel kural üzerine dayanır: (1) Kâr etmek, (2) Elde edilen kârın bir bölümünü hissedarlara dağıtmak. Şirketlerin bilanço dışındaki en önemli finansal belgesi kâr/zarar cetvelidir. Devlet yönetimi şirket yönetiminden farklı olarak kâr etmek temeline dayanmaz. Tam tersine toplumdan alınan vergileri kullanarak toplum yararına, gerektiğinde zarar etmeyi göze alarak iş yapmak devlet yönetiminin dayanağıdır. Bu çerçevede devletlerin kâr/zarar cetveli olmaz.Sürekli zarar eden bir şirket sonunda iflas eder ve tasfiyeye girer. Devletler zarar etmez ve iflas da etmezler. Dolayısıyla tasfiyeye girmezler. Batmış gibi görünseler de batmazlar. Yunanistan bunun tipik örneğidir. Eğer Yunanistan anonim şirket gibi yönetilseydi, çoktan iflas eder ve tasfiyeye girerdi (Her ne kadar devletlerin de iflas etmesi üzerine bazı çalışmalar yapılmış olsa da bunlardan sonuç alınabilmiş değildir.)Bu farkları artırmak mümkündür.
İşte bu nedenle devletler şirket gibi şirketler de devlet gibi yönetilemez.
Asıl olan devleti devlet gibi, şirketi de şirket gibi yönetmektir.
Mahfi Eğilmez zaman: Pazar, Mart 15, 2015
Comments
pirinç
İkinç
Cok uzun yav 🙁
Ucunc
Mirket gibi yönetilsin
Mirketsel hareket yönetilemez
mirketler anaerkil toplum yapısına sahiptir ve hiyerarşik düzen son derece katıdır. Bize uymaz...
Müsait bir zamanda okuyacam rez
vv
Gözüm kanadı paşam arada bi enter a bassaydın keşke 🙁
Bastım
e-Gurbet zordur, uzaktan tüter burnunda, gel at o terörist paçavra bayrağı ve eTR adaletine teslim ol, 😉
😂😂😂
şirketler artık devletleri yönettiğinden böyle tartışmalara gerek kalmadı.
Cok guzel makale.
Mahfi Egilmez zaten yazdi mi iyi yazar.
"Devlet sirket gibi yonetilsin" tezinin Turkcesi sudur:
"Devlet sosyal politikalari biraksin. Tum parayi para babasi kapitaistlere versin. Biz de yatirim yapip, ucuz isci calistiralim "
o7
Şu an bizim devletin sosyal politikası var mı xd makarna kömür teşviği hariç xd
senin başkan olduğun zamanları özledim başkan ahaha millet nasıl isyanlardaydı ama iyi iş çıkmıştı diye hatırlıyom 😃
Evet 🙂
Nasıl olmayacağı yukarıda yazılı. Nasıl olacağını da sen yaz, öğrenelim
Devlet şirket değildir
Vvv
yönetilebilinemez
SAL
Mahfi Eğilmez zaman
🙂 AFKURMUŞ muratla geçen konuşuyorduk diğer bir asker hakkında 🙂 bence sen işine bak sende mahfide olayları yanlış kavramışsınız .
alıntı harbi çok zezil çok daha iyi makaleler var
Seninkinin bir danışmanı var. Yıllarca zamanda yazdı. Sonra seninki onu aldı, kendine danışman yaptı. Oğlunu da ttnet müdürü yaptı. Bu tayinden 1 hafta önce bu müstakbel danışman, seninkini Soljenitsin ile bir tuttu ki yalakalığın zirvesidir.
Şimdi sen afkurmayı bırak. McKinsey gizli Müslüman diyorlar. Adı da Kinyas'mış. Mahfi Eğilmez de gizli yahudi imiş. Asıl adı moşe eğilyan'mış diyorlar. Bu gerçeği öğrendim imanım pekişti.
Vs