Join the new world

6

нологија παππας (отец) и παπος (дедо), дадено е неколку варијанти: поп, турски па-
паз, лат. papas- папа, словенечки папеж и, преведено, дедо во средновековна Босна
и уште денес во југоисточна Србија. (Папа, а=о, попо, Р.И.)
Солунските браќа-Кирил и Методиј- и нивните ученици изградиле, како што
се знае, најстар некласичен книжевен јазик, со векови порано отколку западните
Европјани, кои и после Мартин Лутер биле под доминација на латинските копии на
балканскиот источник. Тоа е старословенски јазик со кој нашата книжевност имала
работа и после Вуковата буна. Од тој фонд потекнува изразот дејанија, што е пре-
вод на грчкиот термин πραξις. Меѓутоа, постој и народен превод на тој ист термин,
ctura и facticius-фетиш.Во иста област спаѓаат изразите хлеб насушен, односно крух
секојдневни, како што тој гласи тој израз кај западно-балканските католици. Обата
преводи се погрешни, оти преведувачите не го разбирале грчкиот источник, кој
гласи αρτος επιουσιος. Не се работи тука за некој надматеријален хлеб, како тоа го
сфатиле манихејците и богомилите (манихејски превод е pānis supersubstantialis, кој
претпоставувал христијанска метафизика со висок ранг), а уште помалку за секој-
дневно редовно следување, за кое говори латинскиот превод pānis quotidiānus: при-
митовниот христијанин треба да се моли само за она следување на хлеб кое му е
одредено за настапувајќиот ден. Овој начин на превод е зачуван само едино Мари-
јамското евангелие: само таму речено настојашчаго дње“. (хлеб - х = леб, Р.И.)
Солунските Браќа од коине ги остраниле семитските зборови и го создале
тн.старословенски јазик- тој ја има варварската=пелазгиската=тн.словенска основа.
„И уште два примери на неразбирање на грчкиот оригинал.

neris humãni), како нечастивиот ги поткажувал првите луѓе. Постарите преведува-
чи, почнувајќи од Јероним, исто како и поновите, го сматрале грчкиот јазик на Све-
тото писмо изразит класичен, па се држеле на речникот Платонов и Ксенофонтов,
не знаејќи дека се работи за хеленистички општ дијалект, викан κοινη. Во тој дија-
лект διαβολος- ѓавол значи варалица. Друг е случај уште поинтерсен: правосла-
вните христијани многу држат до својот епитет, мада грчкиот оригинал ορθοδοξια
не значи православие, нити има ма каква врска со било која слава, туку значи на-просто правилно мислење и расудување.
Овие примери покажуваат дека балканските источници треба уште да се
студираат, оти е уште доста; нејасни и несослушани сведоци, кои се многу постари
и од Солунските браќа. Италијанскот антрополг Ќ. Серѓи, специјалист за медите-
ранската култура, сматра дека се во врска измеѓу Словените и Средоземјето многу
постари од доаѓањето на првите Словени на Балканот. Се знае дека најстари грчки
колонии на црнопгорскиот северен брег се основани на почетокот на VII век ст. е.,
значи за петнаесет векови порано откако се доселиле првите Словени. Ама, фран-
цускиот археолог Ш. Пикар мисли дека трговците од минојскиот Крит доаѓале во
долен Дунав уште многу порано. Тоа би значело дека културната симбиоза на на-
шите словенски предци од Средоземјето и старобалканските области започнало на
средината на вториот милениум“.
Па имало преселби од југот, а Словените биле Склавини само од V век н.е.
„Во тој поглед е поинтересен и изузетно илустриран крупниот термин град,
кој не е само лингвистички сведок, туку и оној кој говори за материјалната култура

7 stranica

во смисла на М. Ростоцев. Терминот град, како назив на стално утврдена населба, е
ограничена исклучиво на словенски речник, оти му нема трага во останатите индо-
европски дијалекти. Додуше, го има на античкиот централен Балкан, кон Пело-
понес и на Крит, а можда и во областа на апенинските Етрурци кои од крајот на IX
век ст. е. се доселиле од источниот Балкан. Ако ја прифатиме таа врска, лексички и
културно, тогаш балканскиот источник во овој случај е зачуван најстар сведок, кој
многу подоцна се јавува и во Померанија, каде имаме топоним Naugard (Нов град)
и Stargard (Стар град). Дека овој необичен важен термин специфичност на словен-
скиот речник, се гледа по неговата апофонска варијанта жрд- греда, која докажува
дека таа населба е древен тип, нешто како руската деревња, а не медитерански тип,
кој е од камен.
Да го сослушаме уште еден сведок кој истовремено говори и за материја-
лната и за духовната култура. Тоа е музичкиот инструмент викан сопиле или со-
пилка, е зачуван не само кај Јужните Словени, туку и кај останатите Словени; Сло-
вените, движејќи се и со Моравско- вардарската долина према Солун, најголем еко-
номски центар на ромејскиот или византијскиот Балкан, се нашле и сместиле во на-
селбите на античките Бруги и Дарданци. Обете овие негрчки племиња, кои преми-
нувале од Балканот и во Анадолија, биле познати веќе старогрчките племиња како
изузетно музикални. Како во етрурскиот речник фрулаш се вика śuplu, откаде е по-
зајмено и латинското subolo, а во ономастиконот на старите Бруги имаме sipulos, е
мошне веројатно дека е збор за истиот инструмент за кои знаеле и старите Словени
и старите Балканци. За старобалканската музика, без кое не може да се замисли ни
Орфеј ни офиризам, оваа подударност, иако лексичка, ама и материјална природа,
укажува, макар и фрагментарно, на оние источнаци кои се заеднички и на античка-
та и најстарата словенска култура“. (Бруги=Бриги, Р.И.)
Бидејќи за преселби на Словени нема ниеден материјален доказ/наод, тие
биле/се лага. Па јазикот на народот бил само варварски=пелазгиски=тн.словенски.
„Ова е оној вид на источници кои обфаќаат временски простор од близу до
четириесет векови, па ипак и главни претставници на римската цивилизација, Ки-
керон и Вергилиј, се борат измеѓу два екстрема: сега Балканот им е главен и едини
протомајстор, било нивните деца да учат грчки или етрурски како културен јазик, а
сега тие балкански Грци им се само ‘Грчиња’, кои можат да им служат како гу-
вернанти за римската господа со помлада и постара возраст ! Кикерон, адвокат и
скороевиќ (homo novus), кажува за своите философски дела, без кои не може да се
замисли културниот речник на цивилизираниот Запад,дека се само преписи (απογρ-
αφα) на балканските источници и грчки оригинали. Со овој ист Кикерон го изразил
неговиот професор по реторика, Аполониј, своето дивење што успеал да го земе од
Грците и она што римските легии оставиле- култура и мисла. Побожниот песник
(pius vates) Вергилиј, без кој ни најчуениот човек на своето време, Данте, не може
да оди во мрачниот вилает, стално ги грди Хоморовите Ахајци што покушале да го
оневозможат вечното царство на балканските Дарданци, основачи на Троја. Јулије
Кајсар и неговиот законски посинок Октавијан викан Август потекнуваат од тие
старобалкански Дарданци. Обајцата ги сматраат главни неимари на она што се вика
Imperium Romanum, ама при тоа се заборава дека заправо тој Гај Јулије со своето
потекло е поврзан не само за централен Балкан, каде се Бругите и Дарданците, туку
и за своите подоцнежни наследници, Диокецијан, Константин Велики и Јустинијан,

8
кои исто така им припаѓаат на централниот Балкан, област која во VI в. н. е. ја
населиле нашите претци и, што е нарочито важно, област која до ден денешен,
уште од почетокот на средниот век, во знатна мера ја измениле својата своите сло-
венски староседелци“. (Јулиј од Илиј- у=и, Р.И.)
Се потврдува дека Римската Империја ја воделе Балканци, чиј народен јазик
бил само варварски=пелазгиски=тн.словенски јазик, со службен латински јазик, а
христијански јазик Александријски Птоломејов јазик коине- од 300 година п.н.е.
„Пред него што тргнеме понатаму, мораме да кажеме неколки зборови за из-
разите извор и изворник, праизвор и источник. Место латинското туѓице оригинал,
често се служиме со преведениот термин изворник, па е потребно да се објасни ме-
ѓусебниот однос на овие изрази. Таа потреба се наметнува уште пооштро кога се
сетиме на терминот праизвор, кој, всушност, е преведен германски Urquell, и кој би
требало да го обележува најстарото место на постанокот на некое културен фено-
мен, заправо неговото место на родување.
Меѓутоа, во тој поглед научните работници не се повеќе полни со поузду-
вања како пред пола век. Досега, имено, се мислело дека најстар homo faber, човек
кој произведува, не е постар од пет стотини векови; сега во источна Африка е про-
најдено, како што се мисли, колевка на најстар човек, стара бар два милиони годи-
ни. Така овој човек во доба на најстарата хелиолитска цивилизација, која секако
припаѓала на екваторијалните области, би бил вистински и изворник и источник,
така да се рече најизворен праисточник. Доскоро, понатаму, се мислело дека Мохе-
нџо Даро во северозападна Индија е претставник на најстарата цивилизација и ку-
лтурен источник не само за Месопотамија туку и за Нилската долина“.
Во леденото доба Белците опстојувале во Левантот, кој се налеал со морска
вода, а тој бил центар на збивањата за белата раса. Следи да се говори Средоземје.
„Ако го прифатиме такви гледишта, значи да ја прифатиме истовремено и
општата теорија на миграција и да ја отфрлиме теоријата на полигенеза.Кога е збор
за лингвистички сведоци и споменици на минатото, тогаш воедно значи да ја при-
фатиме моногенезата на А. Тромебетиј кој ја застапувал, на свој начин, единство на
сите јазици и сите идоми, без обѕир на место и време на некој лингвистички фе-
номен. Така патот ни се чини уште стално прилично безнадежен, оти во тој случај
ништо не се дава да се одреди, ни временски ни географски; затоа се држиме на
историскиот метод кој, кога е збор за лингвистичките документи, да се проверува
компаративно, на основ на фонетскиот закон.
Нема сумливост, Балканот, веќе по својата положба, и во давно време, бил
поврзан и за приморските области на источното Средоземје. Затоа и самиот татко
на историјата, Херодот, објаснувал понекоја појава од балканскиот југ поврзана и
со влијанија од западна Азија и североисточна Африка. Нарочито во тој смисол по-
тезаните семитски јазици, чии траги се откриени не само на Крит туку и на балкан-
ското копно. Од семитската Фојникија доаѓа Кадмо и стигнува сè до западнобал-
канското приморје. Од друга страна, култот на семитската Кабира не се јавува само
во Бојотија, туку и на источнобалканското примпрје. Денес, меѓутоа, оваа семитска
теза многу изгубила од својата убедливост, макар во најново време јазикот на кри-
тските натписи, викани ‘линеарно А’, од средина на вториот милениум ст. е., се
сматра близок на семитскиот тип. Овде не можеме, затоа, да се впуштаме во епо-
хата на преминојскиот Крит и прехомерова Троја, од прост разлог што постои огро

9

мна разлика измеѓу старобалканскиот и оној анадолски менталитет. На тоа укажал
Ф. Јакоби; разликата е во тоа што анадолскиот човек нагнува на теократија и теоло-
гија, додека Балканецот, судејќи према Хомеровите песни, во тој поглед имал мно-
гу послободен став и не знаел за пресудно влијание на свештенствата“.
Во Египет и Месопотамија живееле две раси: Белци (Пелазаги) и Црнци (Се-
мити). Следи дворасен јазик да биде арамејски, во употреба и во Феникија, а Фе-
никијците биле Пелазги со пелазгиски (тн.Олиписки) богови. Бидејќи новоперси-
ски бил вулгарен арамејски, тој бил близок на коине, како и на арапскиот јазик итн.
„Од тие разлози ние слободно можеме изворникот од Балканот да го цениме
по она што им дале на потоњите народи, во многу поголема мера отколку по она
што старите Балканци примиле од источните народи.
Помалку е познато учењето на археологот К. Шухарт и антропологот Ќ. Се-
рѓија, кои ја застапувале тезата потполно спротивна на онаа старата- дека светлоста
доаѓа од истокот (Ex Oriente lux)“.
За да има висок развиток Истокот тој морал да се развива многу милениуми-
многу миленумски развиток бил во Левантот,па се дошло до таков степен развиток.
„Оние сматрале дека колевката на староевропската култура треба да се трага
не на истокот, туку на запад, на Иберскиот полуостров, каде некои го трагаат и по-
теклото на семитските племиња. Оваа теза е прилично усамена и не може да се об-
јасни најстарите балканско-анадолски врски, стари бар педесет векови, како што
тоа ни го покажува системот на индоевропските броеви. Од тој разлог Германецот
Ј. Шмит и, после него, советски лингвист Н. Ј. Мар постојбината на најстарите
Индоевропјани ја трагале во Закавказје, во која чешкиот археолог и асиролог Б.
Хрозни ги сместува и најстарите Семити. На крајот, не смееме да ги пуштиме од
вид оние стручњаци чии мислења дека најстарите индоевропски и семитски дијале-
кти, поради многу подударности, морале да се развиваат во некоја тесна одредена
заедничка област“.
На целиот континент Европа никаде и никогаш не живееле Црнци (Семити).
„Ама да се вратиме на нашиот Балкан и неговите планини од кои потекну-
ваат толку источници на сите четири страни на светот. Ни класичните народи, ни
потоњите учени Европјани немале потполно јасна претстава за централните обла-
сти на Балканот; им била позната воглавно само неговата приморска периферија. За
самиот центар се мислило дека е покриен со непрекидни прашуми и искитен со
стрми и високи планини. Ваква мислења владееле меѓу стручњаците сè до првата
половина на минатиот век. Античкте географи сматрале дека во централниот Бал-
кан се дигаат така страшни висини, дека од нив можат да се видат сите мориња кои
го окружуваат Балканот. Македонскиот крал Филип V учествувал лично во една
експедиција која се искачила на врвот на таа највисока балканска планина. Оттаму
се гледала така да се рече цела екумена. Ваквата претстава е условена на две прет-
поставки.
Грчката митолошка географија знаела за два Атласи- еден на јужниот Бал-
кан, на Пелопонес, а вториот во средното Подунавје.Функцијата на тие Атласи, кои
подоцна, со проширување на географскиот видокруг, преселени на крајниот запад,
према Атлантик и тобожната Атлантида, било мошне просто: тие служеле како со-
ха небеска. Овој израз го читаме во Вуковиот Речник, откаде сознаваме дека и Дур-
митор ја имал истата функција. Покрај Дурмитор, нашиот народ раскажува дека се

10

и Ртањ и некоја прилично непозната планина, Смиљана, имала иста функција, како
што некое време во антиката и Етна на Сицилија ја исполнувала таа изузетно одго-
ворна должност. Таа должност се состоела во тоа што врвовите на овие планини го
подупирале небескиот свод, замислен обично како од камен или метал, изнад кој е
небески океан. Без таа подршка, небесата на сите одреди би се сручила на земјата и
нејзините жители. Таа небеска соха можела да биде во центарот или на перифери-
јата на екумената: ако се во центарот, како старобалкански Атласи и нашите Дур-
митори, тие мораат да бидат необично високи, оти во центарот на небескиот свод е
најдалеку од земјата. Оние другите сохи небески, обично едната на исток а другата
на запад, можат да бидат и пониски, оти небесите тука очигледно се примакнуваат
на земјата. Претставата за централната соха е попороста и, по своја прилика, поста-
ра. Таа, имено, по мислење на етнологот, можела да постане само аналогно кон-
струкција на номадскиот шатор, кој во средината има своја соха. Иста аналогија по-
служила да створи претстава за веригите миродржни, за кои знаат и песникот на
Илијада и песникот на Луче микрокозм“.
Преселбите биле само од југ кон север, со генетско- географска оддалечност
само од југот кон северот, никако обратно.Значи,Атлас=Атлас: Атлас=а тлас=талас.
„Втората претпоставка произлегува од првата. Жителите на таквите Атласи
или Дурмитори не можат да бидат обични смртници, туку само битија на повисок
ред. За планината Смиљана се кажува дека на неа живеат светци. Таква претстава е
забележана пред некои подесет векови во Месопотамија, каде, како што кажува Б.
Хрозни, владеело уверување дека на далечниот север постој мошне висока планина
на која борават боговите. За медитеранските Грци, нарочито оние во митското ар-
хаично доба, целиот Балкан, со своите планини, бил далечен север, па така и те-
салиски (македонски, Р.И.) Олимп постанал боженска планина и врзиште на бого-
вите. Дури и самиот Аристотел, покрај сите свои големи учености, верувал во по-
стоење на некои страшно висохи сохи небески на север, зад кои сонцето ја прове-
дува ноќта и се одмара од тешкиот пат, па затоа јужно од таа планина на ноќта е
мрак. Оттаму и митот за Хиперборејците, кои живеат северно од таа планина, сре-
ќни и пресреќни во друштво Аполоново. (Аристотел=Арис[Арес] тот[Тот] ил, Р.И.)
Сè нам тоа ни укажува дека се источници од Балканот, од тие планини на го-
ростаса, веќе од најстарите времиња учествувале во изградување на примитивниот
европски менталитет. Иако мора да се смета со влијанија од источната страна, од
простиот разлог што месопотамските сведоштва порано забележале но старобалка-
нските, ипак, од гледиште европско, не можеме на кој начин да заобиколиме, а ка-
мо ли да ја прескокниме балканската соха небеска, која тука ја поставила во давни
времиња и каде уште и денес се најдува“.
Херодот пиши за Бриги и Македонци- Бригите биле постари од Египтјаните.
„Овие неколку прилози треба нешто повеќе да кажат за светлоста која од
балканските источници доаѓа не само на европските туку и на другите народи: со
овие нешто непосредно, а многу повеќе посредно- преку Европјаните ! Услов за та-
кви дејства на балканските источници створиле во прв ред само Балканци, како
што се Питагора и Аристотел, Хомер и атичката трагедија, прикажувани веќе пред
нашата ера во централна Азија, ама пред сите Аристотеловиот ученик Александар
Велики и останатите козмократори со балканско потекло: Јулије Кајсар, Октавијан
Август, Диоклецијан, Константин Велики и Јустинијан. Тешко е и да се помисли

11



дека е случајна појава на толку козмократори од балканските планини. Античкиот
свет, освен староиранскиот Дариј, не видел ‘господар на светот’ кој не бил од Бал-
канот, иако заправо во стариот Иран постоело верување во некој светски цар и спа-
сител.
Источниците од Балканот веќе од VII в. ст. е. преку скитските освојувачи
примале понешто освежување од иранските височини. Така, нпр., се мисли дека
учењето за бесмртноста- па према тоа и срж на Платоновиот идеализам- дошло до
Атина преку орфичко- питагориските посредници. Ама има етнопсихолози кои до-
ста успешно го застапуваат гледиштето дека такво сфаќање е со полигенетски кара-
ктер и дека треба да му се трага потеклото во стихови. Меѓутоа, за источниците од
Балканот многу е поважно оној Питагора кој ги ставил сите основни знаења на ма-
тематиката, особено на геометријата. Платон во тој поглед пошол по нив, додека
Аристотел, е како основач на биолошките науки, вклучувајќи ги и општествено-
биолошките, слабо марел за ма�