Oyun Teorisi ve John Forbes Nash

Day 2,449, 04:52 • Published in Turkey Turkey • by Ahmet John Nash

20-21. yüzyılda ekonomisi ve iktisat alanı başta olmak üzere birçok konuda insanlara düşünme becerisi kazandıran bilim dalı "Oyun Stratejisi".
A Beautiful Mind filminin ana karakterinin canlandırdığı ünlü bilimci John Forbes Nash'in, 20. yüzyıl ekonomi filozofu Adam Smith'in öğretilerini geliştirmesiyle ortaya koyduğu doktora tezi "Oyun Teoresi" 1994 yılında kendisine Nobel Ekonomi Ödülünü kazandırdı.

Oyun stratejisi modern dünyada; ekonomi, iktisat, siyaset, uluslararası diplomasi ve şirket davranışları dallarında en iyi (baskın) stratejiyi bulma uğraşıdır. John Nash, bu konuda Adam Smith'in "Bir oyunda en iyi tercih, rakiplerin kendi yararını optimize etmesidir." tezini çürüterek, "Bir oyunda en iyi tercih, rakiplerin birbirinin yararlarını da gözeterek hamle yapmasıdır." der. Şimdi gelin bu teoriyi küçük bir oyun üzerinde inceleyelim:
Polis tarafından cinayetle suçlanan iki suçlu ayrı ayrı (iletişim kuramayacakları) odalara kapatılmıştır. Kesin kanıtlara ulaşamayan polis suçlulara şu şekilde ceza sistemi belirlemiştir. 2 suçlu da cinayeti diğerinin yaptığını itiraf ederse 5'er yıl hapis alacaklar; birinci suçlu diğerinin cinayeti işlediğini söyler ama diğeri susmayı tercih ederse itirafçı olan serbest kalacak, susmayı tercih eden 10 yıl hapis edilecek; eğer her iki mahkum da susmayı tercih ederse 2şer yıl hapis cezası alacaklardır.
Yukarıdaki olayda suçlular Smith'in teorisine göre kendi yararlarını optimize ederlerse doğal olarak suçu diğerinin işlediğini söyleyecek fakat 5'er yıl hapis alacaklardır. Fakat Nash'in teorisine göre suçlular kendi yararlarının yanında diğerinin yararını da gözetirler ve susmayı tercih ederlerse 2şer yıl hapis cezasıyla yargılanacaklardır.
Günümüz dünyasında bu ve benzeri birçok konuda optimum kâr sistemi üzerine strateji üretme işi olan Oyun Teorisi geniş bir yelpazede eğitim vermekte, araştırmalar ve tezler kurmaktadır.
Sevgili Erepublik arkadaşlarım, Oyun Teoremi şüphesiz sizin de daha keyifli bir oyun deneyimi yaşamanızı sağlayacak, eTürkiye'ye yarar sağlayacaktır. En azından ben öyle düşünüyorum. 🙂
Oyun Stratejisi hakkında dergimiz paylaşımlarını sürdürecektir. Yardımlarınızı bekliyoruz. İyi oyunlar. 🙂