[Ekonomi] Calisma Vergisi ve Olasi Degisikligin Etkileri Uzerine Degerlendirme

Day 2,336, 10:07 • Published in Turkey Turkey • by Virotutis

Degerli E-Turkiye Vatandaslari,

Daha once yazdigim gibi, bu makalemde calisma vergisi ve calisma vergisinde yapilacak degisikligin, oyuncu gelirlerine olan etkisi uzerinde duracagim. Makale fazlasiyla uzun oldu. Onemli oldugunu dusundugum kisimlari bold olarak yazdim

E-Turkiye’nin ulke gelirinin arttirilmasinin gerekli oldugu kadar bu artisin oyuncularin bireysel ekonomik gelisiminin onune gecmemesi gerek. Uzun vadede tum oyuncularin hedefi oyuna para harcamadan, en ust seviye getirilmis antreman binalarini gunluk duzenli kullanmak, silah ve ekmek konusunda disariya bagimli olmamak ve indirim donemlerinde ekstradan bar alarak (ve hatta biriken tasaruflar ile baska oyunculara stash aldirmak ☺ ) oyunun savas modulunde daha fazla soz sahibi olmak, olmali. Buna olanak saglayacak bireysel ekonomik gelisim icin de oyuncularin tasaruf ve gelirlerini, kisa donemli kazanclardan ziyade uzun donemli gelir kaynagi yaratacak yatirimlara donusturmeleri gerekiyor.

Peki olasi yatirimlarimizi nasil yapmamiz gerekiyor. Asagida uzun donemli yatirim olanagi saglayan fabrikalar icin yaptigim basit bir fizibilite calismasi bulunuyor.

~Hammadde Fabrikalari~

Su andaki altin-cc paritesi ve fabrika uretim miktarlari goz onune alinirisa cc ile kurulan Q1,Q2 ve Q4 kalitesindeki hammadde fabrikalarini kurmak pek de mantikli degil. Bu sebeple bu calismayi sadece q3 ve q5 hammadde fabrikalari icin yaptim.



Kurulum maliyeti baslangicta harcayacaginiz miktari, sabit sermaye fabrikayi bozdugunuz zaman size geri gelecek miktari (ayni altin-cc paritesi kullandim 1 sene sonar durum cok farkli da olabilir tabi), toplam vergi yuku, odedigimiz calisma vergisinin toplam gelirimizdeki payini, geri donusum suresi de sabit sermaye dusuldugu zamanki yatirimimizin ne kadar zamanda kendini finance ettigini gosteriyor. Bu hesaplamalari yaparken wrm birim fiyatini 0.045 frm birim fiyatini da 0.025 olarak aldim. Pazar fiyatlarindan hesaplandiginda toplam kar artarken toplam vergi yuku ve geri donusum sureleri de dusuyor. Ancak pazar fiyatlarindan islem yapmak su anda baya zor.

Her ne kadar Q3 hammade fabrikalari uretim/yatirim miktari bakimindan Q5e oranla daha karli olsa da uzun vadede kullanilan health miktari ve odenen calisma vergisi bakimindan Q5 fabrikalar daha mantikli bir yatirim tercihi. Kisa donemde oyuncular Q3 hammadde fabrikalarina yonelirken uzun donemde bunlarin Q5e donusumleri yapilmalidir.

Ote yandan %3luk calisma vergisi ile odedigimiz miktar sirket basina her ne kadar 0.71cc gibi cuzi bir miktar gibi gozukse de ureticilere yansiyan vergi yuku %4 ile %12 arasinda degismektedir. Hazir sermayesi az olan veya oyuna para harcamak istemeyen oyuncularin Q3 fabrikalarina yoneldigini varsayarsak, soz konusu vergi yuku %7 ve %12 oluyor.

Ayni hesaplamalari orjinal bonuslarimizi dikkate alarak yaparsak (degerler parantez icinde bulunuyor), ozellikle wrm ureticilerinin toplam karlarinda ciddi bir azalma yasanirken, hissedilen vergi yuku Q3 ureticileri icin %70 Q5 ureticileri icin de %60 oraninda artmaktadir.

~ Ekmek Fabrikalari ~



Bir onceki hesaplamalardan farkli olarak, Q1 disindaki ekmek fabrikalarinda reel maliyet bir sonraki Qx icin gerekli miktarin %5i ve Q1 ekmek fabrikasinin reel maliyet toplami olarak hesaplanmistir. Bunun sebebi, oyun yonetiminin neredeyse ayda 1 defa gerceklestirdigi %45lik yukseltme indirimleri. Su andaki isci maaslari goz onune alindiginda Q6 ve Q7 ekmek fabrikalari disinda fabrikalarda isci calistirildiginda zarar edildigi icin toplam kar sadece son iki fabrika kalitesi icin iscilerden elde edilen geliri de dikkate aliyor. Frm birim fiyati yine 0.025 olarak alinmistir. Pazar fiyati dikkate alinirsa kar miktarlari duserken vergi yuku ve geri donusum sureleri de artacaktir.

Her ne kadar Q6 ve Q7 fabrikalari oyunculara verdikleri kar miktari ve dusuk geri donusum sureleri ile cazip gozukse de, ekmek kalitesinin silah kalitesi kadar onemi yok. Neticede oyuncularin birim health miktari ucuz olan ekmegi tuketmeleri rasyonel olan hareket olur. Q6 ve Q7 ekmekleri birim maliyet olarak mantik cercevesi otesinde pahali oldugu icin, bu ekmeklerden ziyade diger ekmeklere daha fazla talep olacagi dusunulebilir. Bu da Q6 ve Q7 ekmek fabrikalarini mantikli birer yatirim araci olmaktan cikariyor.

Zaten birim maliyet ve gunluk ekmek ihtiyacini karsilamasi acisindan 6 adet Q2 ekmek fabrikasi kurulmasinin dogru oldugunu dusunuyorum (bu size 480fflik ekmek saglayacaktir). Ekmek fabrikalari icin de vergi yuku %17 ile %0.4 arasinda degismektedir. Q6 ve Q7 fabrikalarinda vergi yukunun bu denli az olmasinin sebebi ise, fabrika sahiplerinin calistirdiklari isci icin vergi vermemeleri, ve bu verginin iscilerin kendi ceplerinden cikiyor olmasidir.



Ayni analizi orjinal bonuslarimiz icin yaparsak, durum Q6 ve Q7 ekmek ureticileri icin cok da kotu olmazken, isci calistiramayan dusuk kalitede fabrika sahibi ekmek ureticileri %40lik bonus azalisini daha fazla hissediyorlar.

~ Silah Fabrikalari ~

Su andaki net silah fiyatlari ve uretim icin gerekli wrm masraflari dikkate alindiginda (ki burada yine wrm birim fiyatini 0.045 olarak aldim), Q1-Q4 arasi silah fabrikalarinin calistirilmamasi gerekmektedir. Isci maaslari da dusunuldugunde sadece Q6 ve Q7 fabrikalarinda isci calistirlimasi mantikli olacaktir. Bu sebeple analizi sadece Q5-Q7 fabrikalari icin yaptim.



Calisma vergisinin fabrika sahiplerine olan toplam vergi yuku, %6 ve %0.4 arasinda degismektedir. Yine son iki kalitedeki fabrikalar icin vergi yukunun az olmasi, fabrika sahiplerinin calistirdiklari isci icin vergi vermemeleri, ve bu verginin iscilerin kendi ceplerinden cikiyor olmasidir.

Bir onceki makalemde de bahsettigim gibi, calisma vergisinin en buyuk dezavantaji geliri vergilendirmemesi, bu sebeple de oyunculara adil olmayan vergi yuku getirmesidir. Yukaridaki analizler de bu bahsettigim esitsizligi daha net bir sekilde gosteriyor. Her ne kadar yapilan yatirim ile dogru orantili gelisim yasanilmasi gerektigini savunsam da %0.3’luk ile %12’lik vergi yuku arasindaki farkin azimsanacak bir fark oldugunu dusunmuyorum. Oyuncularin bir cogu icin Q7 silah fabrikasi acmak uzak bir ihtimal iken Q3 ya da Q5 wrm fabrikasi acmak daha olasi bir durum (q7 son urun fabrikasinin reel maliyetleri 13.7K cc olsa da bu sahip olunmasi gereken 142KK cc kurulum maliyeti gercegini degistirmiyor.).



Ayni analizi orjinal bonuslarimizi dusunerek yaparsak, %60lik bonus azalmasi, Q7 disindaki tum fabrika sahiplerinin karlarini ciddi bir sekilde azaltirken, vergi yuklerini de fazlasiyla arttiracaktir. Q6 sahiplerinin asiri sekilde etkilenmesinin sebebi orjinal bonuslarimiz ile bu fabrikalarda isci calistirmanin kar yerine zarar uretmesidir.

~ Olasi Calisma Vergisi Degisikligi ve Etkileri~

Son olarak calisma vergisinde gerceklestirilecek %1lik degisikligin uretcilere getirecegi ekstra vergi yukunun analizini yapacagim. Her ne kadar bu calisma yukarida bahsi gecen tum fabrikalar icin yapilabilecek olsa da, yatirim kolayligi bakimindan on plana cikan Q3 ve Q5 wrm fabrikalari icin yapmanin su an icin yeterli ve anlamli oldugu dusuncesindeyim. Zaten isci calistirmanin karli oldugu fabrikalarda su andaki vergi yuku %0.5ten az oldugu icin, olasi vergi degisiklikleri bu fabrika sahiplerinin gelirlerini hissedilir bir sekilde etkilemeyecektir. Ote yandan %3.5 ve %7lik vergi yuku bulunan wrm ureticileri icin, olasi degisiklikler bu oyuncularin gelirlerini hissedilir sekilde etkileyecektir.

Bu calismayi yaparken, sonuclarin biraz daha gercekci olmasi icin wrm fiyat degisikliklerinin ve bonus degisikliklerinin ortalama maasa, oradan da odenen calisma vergisi miktarina etkisini goz onune aldim. Tabi ortalama maasin yuruyen ortalama seklinde bir seri olmasi, olasi maas etkilerinin de gozlemlenmesi icin belirli bir sure gecmesi gerekmesine yol acmaktadir. Su anki konjonktur icerisinde olasi bonus kayiplarini 2 hafta gibi bir sure icerisinde egale edebiliyoruz. Bu da ortalama maaslarin cok da fazla etkilenmemesine yol aciyor. Yine de bonus kayiplari durumunda ortalama maasin %25 oraninda azalacagini varsaydim. Ote yandan wrm fiyatlari q7 silah fiyatlariyla dogru orantili oldugundan wrm fiyat artislarinda maaslarin geometrik bir sekilde arttigini, fiyat dususlerinde de aritmetik bir sekilde direnc gostererek azaldigini varsaydim.

Bu iki etkinin goz onune alindigi ve alinmadigi durumlar icin, %1lik calisma vergisi degisikliginin q3 ve q5 wrm ureticisine getirecegi vergi yukunu hesaplayip asagidaki grafikleri elde ettim.

~ Q3 Wrm Fabrikasi ~



~ Q5 Wrm Fabrikasi ~



Yukaridaki grafiklerde siyah ile cizilmis cizgiler, maas etkisi olmadan hesaplanmis vergi yukunu, kirmizi cizgiler ise maas etkisinin goz onune alindigi durumlardaki vergi yukunu gostermektedir. Bir baska deyisle, gerceklesecek etkinin iki cizgi arasindaki aralikta olacagini dusunmekteyim. Yatay aksis wrm birim fiyatini dikey, aksis ise %1 vergi artisinin getirecegi %lik vergi yukunu gostermektedir. Ust paneller %80 bonus, alt paneller de %20 bonus sahibi oldugumuz durumlar icindir.

Cok da fazla rakamlara takilmadan bu grafikleri incelersek, %1lik vergi artisinin yaratacagi vergi yuku, beklenildigi gibi q3 ureticisi icin q5 ureticisine gore cok daha fazla. Vergi yuku yuksek wrm fiyatlarinda yavaslayarak azalirken, dusuk wrm fiyatlarinda hizli bir sekilde artiyor. Bu degisimler orjinal bonuslarimiza dondugumuz zaman daha da yuksek oluyor. Q3 ve Q5 ureticileri acisindan da vergi yuku farki yuksek wrm fiyatlarinda cok hissedilmezken dusuk wrm fiyatlarinda daha belirgin olmaktadir (Yuzde degisimler ayni olsa bile bunun gelirin yuzde payi oldugunu unutmamamzi gerekmektedir).

~ Sonuc ~

Daha onceden de belirttigim gibi, calisma vergisinin ulkelerin en onemli gelir kaynagi oldugu ve ulkenin gelirlerinin arttirilmasi gerektigini kabul ediyorum. Lakin, bunu yaparken oyuncu gelisimlerini de goz onunde bulundurmak durumundayiz. Zaten, gelirin adil bir sekilde vergilendirilmedigi (umarim yukaridaki analizler bu konuda bir fikir sahibi olmanizi saglamistir) ve seffafligi her donem icin tartisilabilecek, amaclandigi kadar oyuncuya ulasmayan yeniden bolusumun oldugu bir sistemde (kurumsallik bakimindan e-Turkiye’nin cok ileri bir seviyede oldugunu dusunmuyorum), bireysel gelisimin cok daha onemli oldugunu dusunmekteyim. Su andaki giderlerimiz ve gelirlerimiz karsilastirildiginda, elde ettigimiz gelirin yaptigimiz harcamalar dogrultusunda yeterli oldugunu soyleyebiliriz.

Olasi vergi artisini tartisirken de sadece q7 fabrika sahipleri ve wrm ureticileri arasindaki vergi yuku ucurumunu degil, ayni zamanda vergi artisinin olasi etkilerini de dusunmemiz gerekmektedir. Stabil ve yuksek wrm/urun fiyatlarinda calisma vergisinin arttirilmasi cok da onemli bir yuk getirmezken, dusuk fiyatlarda bu yuk hissedilir bir sekil almaktadir. Ustelik, bu durum orjinal bonuslarimiza dondugumuz surecte daha vahim olacaktir.

Bulundugumuz konjonkturu dusunerek su anda varolan butce harcamalari icin calisma vergisinin en fazla %4 olmasi gerektigi, bonus kaybi yasadigimiz donemde de ivedi bir sekilde %2e dusurulmesi gerektigidir. Bonuslarimizi arttirmamizi takiben de calisma vergisi tekrar eski seviyesine cekilmelidir. Boylece oyuncularimizin bireysel gelisimi sekteye ugramayacaktir.

Saygilarimla,

Virotutis.

Not: Amacim kimseye “ben bu oyunun ekonomisini biliyorum” demek degil. Boyle bir iddaam da hic bir zaman olmadi. Herhalde bu makaleyi yazarken harcadigim zaman da, oyunu oynarken harcadigim bir kac aylik zamandan fazladir ☺. Herkesin fikirlerini belirtmek konusunda ozgur olduguna inaniyorum. Ancak fikirlerinize saygi duyulmasini istiyorsaniz, oncelilke siz baskalarinin fikirlerine saygi duymalisiniz. Ve bu oyunun kafaniza uygun insanlarla tanismaktan ote size hicbir reel getirisi olmayan bir platform oldugunu unutmayin ☺. Tesekkur eder, iyi oyunlar dilerim.