[Ekonomi Bakanligi] eTurkiye'nin Dunyadaki Ekonomik Konumu
National Bank of Turkey
Pek Muhterem eTR Halki, Aziz Milletim,
Merak etmeyin stankovic alexa tarafindan hacklenmedim xdxd. Uzun bir aradan sonra tekrar eTR Ekonomi Bakani olarak karsinizdayim. Kabinesine benim haberim olmadan ismimi ekleyen ve bana donem boyunca haber bile vermeyen baskanlari saymazsak bu 9. donemim oluyor. Tanimayanlar icin gercek yasamda ABD'de ekonomi doktorasi yapiyorum, sinif acip ekonomi dersi veriyorum vs. vs.. Kisacasi ekonomi uzmanlik alanim.
Farkettiginiz uzere bu donem gecmisteki donemlerin aksine resmi ve teknik bir dil kullanmak yerine daha samimi ve anlasilir bir dil kullanmayi deneyecegim. Bunun bir sebebi teknik dil kullaninca oyuncularin %90'inin konusulanlara Fransiz kalmasi; diger bir sebebiyse fazla resmi konusunca insanlarin kendini gercek yasamdaki bir mecliste ekonomi politikasi tartisiyor gibi hissedip, makalelerin yorum kismini siyaset meydani kavgalarina cevirmesi. Eninde sonunda bir oyun oynuyoruz, fazla heyecan yapmaya gerek yok. Onemli olan ulkeyi bir butun olarak zafere tasiyacak stratejileri kesfedip uygulamak.
Bu donem aklimdan gecen program su sekilde:
1) eTurkiye'nin dunyadaki ekonomik konumunu tarihsel surec icinde anlamak
2) Toplanmasi gereken optimal vergi miktarinin ve rezerv miktarinin tayini
3) Optimal vergi oranlarinin belirlenmesi ve uygulamaya gecirilmesi
4) Devlet harcamalarinin nasil yapilacagina dair metodolojinin gozden gecirilmesi (Butce ve Merkez Bankasi mevzusu)
Bugun 1. konu olan eTR'nin dunyadaki ekonomik konumunu inceleyecegiz.
Iyi okumalar,
Kemal Ergenekon
eTR Ekonomi Bakani
Dunyadaki vergi gelirlerinin zaman icindeki dagilimi
Turkiye'nin vergi gelirinin yeterli ya da yetersiz oldugunu tartismadan evvel, oyundaki diger ulkelerin gelirlerinin ne kadar oldugunu bilmek lazim. Yakin zamandaki vergi sistemi degisiklikleri de goz onune alindiginda buna sadece bugun icin degil, daha uzun bir zaman dilimi icinde bakmak lazim.
Bu analiz icin kendi veri toplama sistemimi kurdum. Elimde 3 Mart 2013'ten bugune oyundaki guclu ulkeler icin saatlik olarak hazinedeki para miktari verisi var. Veriler otomatik olarak bir server uzerinde calistirilan PHP algoritmasiyla toplaniyor, ve herhangi bir API kullanilmiyor. Yani direkt olarak ulkenin ekonomi sayfasindaki hazinedeki para miktarini kaydediyorum. Daha sonra bu verileri alip bir istatistik programinda MPP harcamalari, donationlar vs gibi degisikliklerin etkisini yok etmek icin temizliyorum.
Asagida gorecek oldugunuz ilk tablo 1 Agustos 2013 tarihinden 5 Aralik 2013 tarihine kadar olan donemi kapsiyor. Her ulke ayri bir renkle temsil ediliyor. Bir ulkenin alaninin genisligi, o ulkenin dunyadaki toplam vergi gelirinin yuzde kacini topladigini gosteriyor. Yani o ulke o sirada dunya geneline gore daha cok vergi topluyorsa, orada daha buyuk yer kapliyor.
(Resimlere tiklayarak buyuk halde gorebilirsiniz)
Sirbistan, Polonya ve ABD gibi guclu ulkelerin alanlarina baktiginizda dedigimi daha iyi anlayacaksiniz. eTurkiye'nin dunyanin vergi gelirindeki payini ve zaman icinde nasil gelistigini bu grafikte rahatlikla gorebilirsiniz. Ulkenin yuksek nufus sebebiyle yuksek bir geliri var, ama dunya siralamasina baktiginizda cok da super degil. Ilk 10'a girme sinirinda bir asagi bir yukari oynuyor diyebiliriz.
Secilmis 5 ulkenin dunyadaki gelir paylarinin zaman icinde gelisimi
Bir onceki grafik tum guclu ulkeleri kapsadigi icin okumasi zor olabilir. Bu yuzden Sirbistan, Polonya, ABD, Yunanistan, ve tabii ki Turkiye'nin dunya geneline oranla vergi paylarininin bir grafigini yarattim.
Goreceginiz gibi 3 buyuklerle karsilastirildiginda gulunc derecede dusuk bir vergi gelirine sahibiz. Turkiye'ye yakin sayilabilecek olan Yunanistan da uzun suredir eTR'den cok daha fazla vergi topluyor. Dikkat ederseniz diger ulkelerin inanilmaz fark attiklari donem Work Tax'in oyuna eklendigi donem. eTR kosa kosa bu orani %1'e indirirken, diger ulkeler bu vergi turunu kullanip inanilmaz vergi gelirleri topladilar. Bu vergi gelirleriyle bol bol CO acip savas kazandilar.
Ozellikle Yunanistan'a bakarsaniz Work Tax gelmeden evvel vergi gelirleri eTR'ninkine cok yakin. ama daha sonra uzun bir sure icin eTR'nin iki katinin uzerinde vergi geliri toplamislar. Bugune geldigimizde bu fark azaliyor; bizden sadece(!) %50 daha fazla vergi topluyorlar
Sirbistana baktigimizda yakin zamanda kolonilerini kaybetmelerine ragmen eTR'nin 3 kati vergi topladiklarini goruyoruz. Yakin zamanda savastan cikmis ve kolonilerini kaybetmis Polonya ve ABD bugun eTR'nin 2 kati vergi topluyor. 3 buyuklerin en kotu zamanlarini yasadigi bugunlerde bile aradaki gelir farki dudak ucuklatici derecede yuksek.
5 Aralik 2013 vergi gelirlerine gore guclu ulkelerin siralamasi ve dunya toplaminda vergi paylari
Analizi bitirmeden evvel son olarak dun (5 Aralik 2013) toplanan vergi gelirlerine gore ulkelerin siralamalarini ve dunya genelindeki vergi toplamina gore yuzdelerini inceleyecegiz.
Su anda eTR dunya siralamasinda 8. olarak gozukuyor. Fakat buna bakip sevinmeden evvel su anda isgal altinda olan buyuk ulkelerin bu sonuca sebep oldugunu goz onunde bulundurmak gerekiyor. Bulgaristan, Makedonya, Brezilya, Rusya, Hirvatistan vs gibi guclu ulkeler kendi topraklarini isgal altindan kurtarip vergi oranlarini tekrar yukselttikleri zaman bu tablo yine degisecek, ve herhangi bir vergi reformu yapilmadigi takdirde eTR ilk 10'dan asagiya dusecek.
Kapanis
Burada eTR'nin vergi gelirinin yuksek ya da dusuk oldugu konusunda sahsi dusuncemi dile getirmeyecegim. Sayilar ortada ve elinizin altinda. Halk, meclis ve hukumet olarak karari siz vereceksiniz. Makalenin yorum kisminda dusuncelerinizi bizimle paylasabilirsiniz. Lutfen sivri bir dil kullanmadan, diger insanlari rencide etmeden tartismaya calisin.
Bir sonraki makalede gorusmek uzere,
Kemal Ergenekon
Comments
Emeğine eline sağlık güzel makale.
pirinç sal sal sal
MB ikinci 😃
Ellerine sağlık bro voted
sal iniç
voted
emeğine sağlık
ekonomist olan sen olduğun için senin yol göstermen gerekmez mi bize ?
Gözüne sokmuş zaten bambaşka şeyler mi yapmaliydi
somut öneri yok ki makalede. work tax ın üzerinde durmuş ama bunun oranı ne olacak vs işte bunun önerisi yok
"1) eTurkiye'nin dunyadaki ekonomik konumunu tarihsel surec icinde anlamak
2) Toplanmasi gereken optimal vergi miktarinin ve rezerv miktarinin tayini
3) Optimal vergi oranlarinin belirlenmesi ve uygulamaya gecirilmesi
4) Devlet harcamalarinin nasil yapilacagina dair metodolojinin gozden gecirilmesi (Butce ve Merkez Bankasi mevzusu)
Bugun 1. konu olan eTR'nin dunyadaki ekonomik konumunu inceleyecegiz."
ilk hafta derslere hic girmeyiz hoca xd
[removed]
v o7
Hükümet güven versin, parayı nerede ve nasıl iç edeceğini anlatsın, millette ona göre yiyorlar ama çalışır gibi yapiyolaa der. Şaka bi yana zaten konuşulan bir konuydu, uygulayabilecek inciciyi getirmissiniz, olur bence. MB. Başkanı iyidir güzeldir, onu kusturmeyin.
voted
ama içimizdeki irlandalılar rahatsız İngilizce yok alıskın oldugumuzun aksine 😃
nüfusları gözönünde bulundurmadan analizi yorumlamışsın ama.
Cok bariz oldugu icin buna deginmedim bile, Ama nufus durumu aciklamaya yetmiyor. Yunanistan'in nufusu eTR'den cok daha az, ama vergi gelirleri ortada.
v
Emegine saglik Kemal . Yardimin ve ayirdigin zaman icin tesekkurler .
Umarim kisa surede meclisimizde de gerekli calismalar yapilip vergi oranlarimiz duzenlenir .
Ellerinize sağlık 😉
v
Güzel ama nüfusun etkisi eksik kalmış. Yakın zamanda bonus bölgelerini kaybetmiş olsalar bile bu ülkeler eski bonuslarına yine yaklaşmış haldeler. Bonussuz ülkelerdeki özellikle yabancı nüfusun azalması için yeterli süre Sırbistan ve Polonya için gerçekleşmedi. ABD'nin avantajı ise ingilizce bilen herkesin rahatlıkla yaşayabileceğiz bir ülke olması.
Yine de eline sağlık.
Cok bariz oldugu icin buna deginmedim bile, Ama nufus durumu aciklamaya yetmiyor. Yunanistan'in nufusu eTR'den cok daha az, ama vergi gelirleri ortada.
Koloni kaybi ile kastettigim istila edilen ulkelerden toplanan work tax geliri. Bonus kaybi zaten bu kadar hizli yansimaz.
tr nin nüfusu yunandan fazla değil aktif nüfusa bakılması lazım açık aktif hesap yanıltıcı.Ayrıca onların ithalat vergileri bizimkinden düşük yabancı oyuncularda yunan pazarında mal satıyorlar.burada büyük devletlerle karşılaştırma yapmışsında ondan dedim.onlarla aynı ppolitikayı izlesek bile gelirleri nüfuslarından dolayı bizden daha fazla olacaktır.
sırpların cazibe merkezi olma durumunu kaybetmemek için work tax larını düşük tutmasıda üzerinde durulması gereken bir nokta.Bazıları work taxları yükseltelim diyor lakin bu uzun vadede raw üreticisini kaçırır.
Vergi geliri direkt olarak nufusun da fonksiyonu degil; oyuncularin kac fabrikasi oldugu, kendi ulkesinde calisip calismadigi, ne derecede komunlestigi vs gibi bir suru faktore dayaniyor. Bu rakamlari buraya koymamin sebebi sizin bu rakamlari alip ulkelerin oyundaki gucleriyle karsilastirmaniz. Eger nufus vs gibi diger etkenler de goz onunde bulunduruldugunde eTR'nin vergi gelirini yeterli buluyorsaniz bu utanilacak bir sey degil.
Bunun otesinde vergi gelirini nufusa baglayip bunu kacinilmaz bir gercek gibi gormek de yanlis. Eger incelersen ABD tum bu donem boyunca aktif nufusu eDunya'nin geneline gore 2 kat hizli kaybetmesine ragmen vergi gelirlerini bayagi artirdigi donemler var.
Soguk savas doneminde SSCB'nin GSMH'si ABD'ninkinden cok daha dusuktu. Bu sebeple ABD'den daha kucuk bir orduya sahip olmaya calismadilar. ABD GSMH'sinin %5-10'unu askeri harcamalara ayirirken, SSCB bunun 2-3 katini ayirdi ki ABD'ye denk bir askeri gucu olsun.
Ve bu da SSCByi batırdı.
Bir Kennan, Gaddis, vs oku da gel oyle tartisalim Vaako.
Bir şey okumaya gerek yok makalene yazmışsın oyun oynuyoruz diye. Sen devlette güçlü kaynak olmasını savunursun, ben oyuncuların güçlendirilmesi gerektiğini. Hükümet de hangisini isterse onu yapar.
Hagduwuahajahqjq hayatimda boyle bir sey daha gormedim. Lan sovyetler hakkinda binlerce makale, kitap var. Sovyet ekonomisi uzerine de oyle. Ama megersem gercek cok daha basitmis.
Sovyetler orduya cok para harcadigi icin batmis!1!!!1!!111!
@tortilvanya
Tamam sen haklısın. Askeri harcamalar devletlerin ekonomilerini güçlendirir. 😁
Yok Vaako sen haklisin. Nitekim okumadan alim, gezmeden seyyah olunur.
@Kemal
Tartışmak istemediğimi önceki yorumumda yeterli düzeyde belli ettiğime inanıyorum.
Ben de uluslararasi iliskiler ve soguk savas politikalariyla hasir nesir olmayan birisiyle tartismak istemiyorum, secimin icin tesekkurler.
Uluslararsı ilişkilerle haşır neşir olup olmadığımı nereden bildiğini merak etmeme rağmen uzatmayacağım. Makalen güzel, eline sağlık.
ekonomi denge önemli tabiiki sırf nüfus önemli değil ama en önemli etken nüfustur ona değinmemişsin.ülkede eğer bazı oyuncuların yani anlatmak istediğin husustaki küçük bir kesim olsalar bile fazla şirketi var ise ülke vergisi çok olur tezi doğru ama riskli mesela benim diyelim 50 tane rawım var sen work taxı arttırrsan sırbistana yada başka yere giderim ekonomi ölür.Ama nüfusa eşit dağılmışsa ülkenin ekonomisi özgürdür.
güzel istatistikler var makalede ama nüfus es geçilmiş.
tmm
V.
analizler iyiymiş, eline sağlık panpa
Bilgilendirme icin tesekkurler Kemal.
Lakin makalen zaten az cok bildigimiz bir olgunun, yani vergi gelirlerimizin dusuklugu olgusunun, detaylica ve rakamlarla desteklenerek tekrardan ifade edilmesi olmus.
Ustune ustluk makalenin sonunda demissin ki: "Burada eTR'nin vergi gelirinin yuksek ya da dusuk oldugu konusunda sahsi dusuncemi dile getirmeyecegim. Sayilar ortada ve elinizin altinda. Halk, meclis ve hukumet olarak karari siz vereceksiniz."
Dolayisiyla bu makale bu haliyle eksik. Zira sorunun butun acikligiyla fotografini cekip, adini koymak, ve cozumunun ne oldugu konusunda fikirlerini belirtmek ekonomi bakani olarak senin sorumlulugun, ki bu makale altinda senin onerilerin tartisilsin, bir kamuoyu olussun ve meclis kamuoyunun egilimleri dogrultusunda gerekli degisiklikleri yapsin..
Bu baglamda, bizim eTr halki olarak senden ogrenmek istedigimiz seyler sunlar:
eTr vergi gelirlerini maximize etmek icin:
1- Gelir vergisini hangi orana getirmelidir.
2- Silah, ekmek ve bilet KDV'lerini hangi orana getirmelidir
3- Ithalat vergisi oranlarini hangi duzeyde tutmalidir.
Bu sorularin cevabinin cok kolay olmadiginin farkindayim, zira tonla ikincil faktorleri de (kayit disi ekonomi, dis goc vs) hesaba katarak cevaplanmasi gereken sorular bunlar.
Bizim klasmanimizdaki buyuk ulkelerin (ilk 10 ulke mesela) vergi oranlari, bonus miktarlari ile sistematik karsilastirmalar yaparak bu 3 soruya bilimsel cevaplar bulmak mumkun mu?
"1) eTurkiye'nin dunyadaki ekonomik konumunu tarihsel surec icinde anlamak
2) Toplanmasi gereken optimal vergi miktarinin ve rezerv miktarinin tayini
3) Optimal vergi oranlarinin belirlenmesi ve uygulamaya gecirilmesi
4) Devlet harcamalarinin nasil yapilacagina dair metodolojinin gozden gecirilmesi (Butce ve Merkez Bankasi mevzusu)
Bugun 1. konu olan eTR'nin dunyadaki ekonomik konumunu inceleyecegiz."
Not: Bir fizikci olarak iktisadi bir meselede "bilimsel cevap" istemem bosbogazlik olmus. Iktisat bilim degildir, social study'dir. Kendi yanlisimi duzeltiyim. xdxdxdxdxdxd
http://www.themoscowtimes.com/opinion/article/why-economics-should-be-considered-a-science/489411.html
walpole tercüman olmuş,
durum analizi yapmışın güzel ancak eksiklik şurda durum analizinden çıkarılacak stratejiler yok.
.
oylandi
Oyladim. Anlamadim xddd
Ayshyqyshqhq eterede is yapilmaz keke 🙁(
Walpole o dediklerinin tepe boktalarini bulmak aslinda gayet basit ve bilinen degerler. Ama iste oyundaki sivri zekalar bir turlu anlayamadiklari icin hayata gecemiyor.
Tepe noktalarini* olacak
Neyse bende azcik bilimsel olayim. Bu vergi gelirinin diğer ülkelerden düşük olmasinin ana sebebi vergi oranlarımi yoksa e-tr deki kayit disi ekonominin daha ağırlıkta olmasimi acaba
kayıt dışı önemli bi konu ama reelde de vergi kaçırma huyu olan bir millete bunu bu oyunda anlatamazsın diye düşünüyorum.
vergiyi kaçıramayacakları yer ise çalışma vergisi.
eğer gerçekten millet kdv yüksek diye kayıt dışına yöneliyorsa oran düşük tutulabilir. ama ondan olduğunu da sanmıyorum. dediğim gibi bu bir anlayış
#itrade kanalında ne kadar türk varsa o kadar da yabancı var. Kayıtdışı sadece etrde olan bir şey değil