Join the new world

Μήπως όμως πράγματι το Ν δονεί τον εγκέφαλο; Επειδή εγώ ειδικός δεν είμαι, ρώτησα τον φίλο Σπύρο Αρμοστή, που είναι φωνητικός γλωσσολόγος, και μου απάντησε τα εξής: Είναι ένα από τα χαριτωμένα πειράματα που βάζουμε τους φοιτητές μας να κάνουν έτσι ώστε να ξεχωρίζουν ποιοι φθόγγοι είναι ηχηροί και ποιοι άηχοι: αν κλείσετε τα αφτιά σας και προφέρετε παρατεταμένα τον άηχο φθόγγο {s} και στη συνέχεια τον ηχηρό [z], θα παρατηρήσετε ότι στη δεύτερη περίπτωση όλο το κρανίο σας δονείται πολύ έντονα! Με αυτόν τον τρόπο (και με άλλους) μαθαίνουμε στους φοιτητές μας να εντοπίζουν την ηχηρότητα.
Κάποιοι ηχηροί φθόγγοι μάλιστα έχουν ως χαρακτηριστικό τους αυτήν την εντύπωση «κουδουνίσματος» που αφήνουν, με αποτέλεσμα να ονομάζονται «αντηχητικοί» (sonorants). Τέτοιοι φθόγγοι είναι όντως το έρρινο [n] (αλλά και τα [m] [ŋ] [ɲ] κτλ), καθώς επίσης και τα «υγρά» σύμφωνα [l] [ʎ] [ɾ] κτλ και όλα τα φωνήεντα.

Με το [n] όντως αντηχεί το κρανίο, όπως αντηχεί και με όλα τα άλλα έρρινα (και με όλους τους άλλους αντηχητικούς και ηχηρούς φθόγγους ευρύτερα). Γιατί ειδικά το [n] να έχει αυτές τις μαγικές ικανότητες και όχι π.χ. το [m]; Το ίδιο αντηχούν. Μάλλον εκείνο που ακούνε στο κρανίο τους αυτοί που πιστεύουν στις… οξυγονωτικές ιδιότητες του [n] ―και δεν το ακούμε εμείς― είναι απλά η τρικυμία εν κρανίω που τους χαρακτηρίζει!

Ας είμαι όμως λίγο δίκαιος με τους μυθοδίαιτους: το [n] αντηχεί κάπως διαφορετικά από το [l] ή το [z]. Ναι, αυτό οφείλεται στο ότι στους έρρινους φθόγγους γενικά (και όχι προφανώς μόνο στην περίπτωση του [n]), η αντήχηση συμβαίνει στη ρινική κοιλότητα (πέραν της λαρυγγοφαρυγγικής οδού), πράγμα που δεν συμβαίνει με τους άλλους ηχηρούς φθόγγους (όπου το ρεύμα αέρος αφορά την λαρυγγοφαρυγγική οδό και τη στοματική κοιλότητα). Αυτό που νιώθουν ότι δονείται περισσότερο με το [n] είναι η ρινική τους κοιλότητα (την οποία πιθανόν να μπερδεύουν με τον εγκέφαλό τους)!
Αλλά για ακόμη περισσότερη οξυγόνωση, ας προσπαθήσουν να προφέρουν ρινικά φωνήεντα, όπως το γαλλικό “an” [ɑ̃]. Με αυτά αντηχούν και η στοματική και η ρινική κοιλότητα! Άρα οι Γάλλοι είναι πιο οξυγονωμένοι από εμάς! Τρομερό!

Συμπέρασμα; Πράγματι το [n] δονεί το κρανίο, όπως και όλα τα άλλα έρρινα και όλοι οι ηχηροί φθόγγοι, αλλά αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τον εγκέφαλο και πολύ περισσότερο με την οξυγόνωσή του. Όμως, δεν είναι μόνο το [n] δονητικό -εξίσου και περισσότερο είναι, έστω, το [m]. Λέει ο Αρμοστής: Το [n] αποφράσσει τη στοματική κοιλότητα μέχρι τα φατνία, ενώ το [m] μέχρι τα χείλη. Έτσι το [m] αντηχεί και σε όλη τη στοματική κοιλότητα (πέρα από τη ρινική), ενώ το [n] σε ένα μέρος της. Άρα το [m] είναι πιο… «οξυγονωτικό» από το [n] (όταν το λέμε παρατεταμένα, νιώθουμε να δονείται εκτός από τον εγκέφαλό μας, και τα χείλη μας)! Άρα, αν θέλετε να γίνετε πραγματικά έξυπνοι και να οξυγονωθείτε μέχρι τελικής καύσεως δεν πρέπει να λέτε Νννν, αλλά Μμμμ, όπως ο Γ. Μαρίνος.

Μια άλλη βελτιωτική πρόταση είναι να προφέρετε το [n] και το [l] όπως η Αμαλία του Παρά Πέντε, διότι έτσι οι δονήσεις αυξάνονται.

Για ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα, προσθέστε και τελικά ν, όπως στη Μεγαλόνησο: Φιλίν φιλίν….

Βέβαια, ο κ. διευθυντής επικαλείται και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, όσο κι αν η παραπομπή στο (ανύπαρκτο) Medizin Jurnal του 1996 δεν βοηθάει να διασταυρώσουμε αν όντως υπήρξε κάποια δημοσίευση και τι έλεγε. Το σχεδόν εξωφρενικό είναι ότι την ίδια ανακοίνωση για τον μοναδικό ρόλο του Ν, πασπαλισμένη με άφθονα ταρατατζούμ περί ελληνικής μητέρας γλώσσας και δε συμμαζεύεται, ο κ. διευθυντής την υπέβαλε πριν από μερικά χρόνια σε πανελλήνιο συνέδριο με θέμα τη γλώσσα, όπου συμμετέχουν και κανονικοί επιστήμονες, και έγινε δεκτή (!), παρά το ότι οι παραπομπές που τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς απουσιάζουν εντελώς.

Πάντως, τα ίδια πράγματα, αλλά με άλλη παραπομπή σε γερμανικό περιοδικό, έχει γράψει παλιότερα η γνωστή μας κ. Άννα Τζιροπούλου του… Αλπικού πανεπιστημίου. Στο βιβλίο της «Ο εν τη λέξει λόγος», στη σελ. 53 διαβάζουμε: «Άρα: το γράμμα Ν εξομοιούται προς το Νοώ. Και εγεννήθη ο Νόος-νους («νιονιό» το λέει ο λαός). Προφέροντας παρατεταμένα το Νννν… αισθάνεσαι πράγματι δόνησιν εις τον εγκέφαλον, εσωτερικόν κραδασμόν.
Σύμφωνα με τα τελευταία πορίσματα της ιατρικής Επιστήμης (κυρίως της Παιδαγωγικής Ιατρικής) η εκφορά του φθόγγου «Ν» συντελεί στο να αποκαθαίρεται το αίμα με επί πλέον εισροή οξυγόνου και αρτιώτερη οξυγόνωσι του εγκεφάλου. Αποτέλεσμα: ενισχύεται το «νοείν», η «νόησις».

Το γερμανικό ιατρικό περιοδικό «P M MAGAZINE» (τεύχος Μαρτίου 1996) δημοσιεύει ειδικό αφιέρωμα στο γράμμα «Ν»: “DER BUCHSTABE N”, όπου αναφέρεται ότι εάν κάποιος είναι κουρασμένος, καταπεπονημένος, αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ομιλία του να γίνεται περισσότερο ένρινη, με απώτερο ασφαλώς σκοπό την πρόσληψι μεγαλύτερης ποσότητας οξυγόνου. Μεταξύ άλλων γράφει: «… ο Γερμανός ομιλεί συχνότερα με την μύτη απ’ όσο ίσως νομίζει. Αυτό παρατηρείται περισσότερο, όπως ισχυρίζονται τουλάχιστον οι ερευνηταί της γλώσσας, όταν αυτός είναι κουρασμένος, πράγμα που φαίνεται περισσότερο σε μερικές διαλέκτους. Ιδιαιτέρως στον γλωσσικό χώρο της Βαυαρίας και του Schabisch πρέπει κάποτε να είχε κυριαρχήσει μια γενική καταπόνησις… Τότε το «Ν» υπεισέρχεται σχεδόν πλήρως…» (P.J. Blumenthal)

Μάλλον φτάσαμε στην απαρχή του μύθου: ένα άρθρο σε γερμανικό περιοδικό, που λέει πως όταν είμαστε κουρασμένοι η ομιλία γίνεται περισσότερο ένρινη από το συνηθισμένο (πάω στοίχημα οτι το «με απώτερο ασφαλώς σκοπό την πρόσληψη μεγαλύτερης ποσότητας οξυγόνου» είναι προσθήκη της κ. Τζιροπούλου). Και από αυτόν τον κόκκο, οι ελλαδέμποροι έφτιαξαν κοτζάμ οικοδόμημα με ανώγια και κατώγια!

Μάλλον περιττεύει να σχολιάσουμε τις… οξυδερκείς παρατηρήσεις ότι αν προστεθεί το Ν στο «ους» γίνεται «νους» και ότι αυτό «δεν είναι τυχαίο» (η αγαπημένη έκφραση των μυθοπρατών) ή ότι «κάθε λέξη (της ελληνικής και μόνο γλώσσας) τέθηκε από τους Ονοματοθέτες με ακρίβεια» -αναρωτιέμαι αν ο κ. διευθυντής φαντάζεται ότι έγινε κάποιο συνέδριο στην πανάρχαιη Ελλάδα και μαζεύτηκαν οι ονοματοθέτες και είπαν: — Πώς να το πούμε αυτό το νόστιμο κόκκινο φρούτο; — Να το πούμε «μήλο» — Και γιατί μήλο; — Γιατί «μη όλον», ρε μπουμπούνα!

Όσο για το σχήμα του γράμματος Ν, που κι αυτό «δεν είναι τυχαίο» και έχει διάφορες συμβολικές σημασίες, ο κ. διευθυντής παραβλέπει ότι αφενός το αρχαίο Ν δεν ήταν τόσο συμμετρικό όσο το σημερινό τυπογραφικό, και αφετέρου ότι, ούτως ή άλλως, το αρχικό σχήμα και η ονομασία του γράμματος Ν ανάγονται στο γράμμα nun του βορειοσημιτικού αλφαβήτου, που σήμαινε «ψάρι» (αντιγράφω από τον Μπαμπινιώτη). Υποψιάζομαι όμως ότι ο κ. διευθυντής απορρίπτει μετά βδελυγμίας την επιστημονική θέση για την προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου.

Πάντως, για το τελικό Ν που τόσο φαίνεται να αγαπάει ο κ. διευθυντής, πρέπει να παρατηρήσω ότι η κατά τα άλλα ξορκισμένη νέα Γραμματική του Δημοτικούεπαναφέρει το τελικό ν στην αιτιατική του αρσενικού (τον μαθητή). Στον γραπτό λόγο βέβαια, διότι στον προφορικό οι περισσότεροι από εμάς δεν το λέμε, άσχετο αν το γράφουμε. Τώρα όμως που μας άνοιξε τα μάτια ο κ. διευθυντής θα αρχίσουμε να νινίζουμε ακατάπαυστα ώστε να γίνουμε ξεφτέρια. Θυμίζω ότι σε παλιότερο άρθρο (με αλφαβητικά ρεκόρ), βρήκαμε πως τα περισσότερα (γράμματα) Ν σε μια λέξη τα είχε η λέξη «ενενηνταεννιάχρονων», ενώ από συζήτηση στο Φέισμπουκ προτάθηκε η εξής νιβριθής φράση, που αν την επαναλαμβάνετε ενενηνταεννιά φορές τη μέρα επί ενενηντανεννιά μέρες θα σας τινάξει εγγυημένα το IQ στο ταβάνι: Αν η Νίνα εννοεί έναν νονό νέο, ενώ η Νόνη έναν αέναο νου, η Νανά εννοεί έναν ανανά ή έναν όνο, ενώ η Άννα ανανεώνει έναν ιώνιο ναό ανά αιώνα!

ΥΓ: Να διευκρινίσω ότι η γιαγιαδίστικη παρετυμολογία του «μήλον» από το «μη όλον» είναι συμπαθέστατη μεν αλλά δεν ισχύει. Επίσης, να πω ότι σκόπιμα απέφυγα να αναφερθώ στην έκφραση «με το νι και με το σίγμα» γιατί την κρατάω για άλλο άρθρο. Πάντως, αν είναι να κρεμάσουμε όσους παρέλειπαν νι και σίγμα, πρέπει να ξεκινήσουμε από τον Διονύσιο Σολωμό, που έγραψε για τη γυναίκα της Ζάκυθος (πάει το ν), όπου έχει και τον τύπο «η Ζάκυθο» (πάει και το σίγμα). Και για ανταμοιβή των υπηρεσιών του, το ίδρυμα Σόρος τον διόρισε εθνικό ποιητή!