Το σινεμά του Κριστόφ Κισλόφσκι

Day 2,685, 19:33 • Published in Greece Greece • by mord.tasos

Ο Krzysztof Kieślowski (Κριστόφ Κισλόφσκι) αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση σκηνοθέτη. Χαμένος μέσα στο γεμάτο από χρυσές μετριότητες, ομιχλώδες τοπίο του ευρωπαϊκού σινεμά των δεκαετιών του 80 και 90 -όπου ο βερμπαλισμός περίσσευε και επιδειξιομανία κυριαρχούσε - ήταν μια μοναχική φιγούρα. Οι θεατές όμως των ταινιών του, έβρισκαν σ’ αυτές μια κάποια οικειότητα: αναγνώριζαν στις εικόνες του, τη συνέχεια ενός σινεμά φτωχού και λιτού σε μέσα, πλούσιου όμως σε εσωτερική δύναμη και συναισθήματα. Ονόματα όπως του Μπέρκμαν, του Μπρεσσόν ή του Ντράγιερ αποτελούν το παρελθόν για αυτό το είδος του σινεμά. Ο Krzysztof Kieślowski ανήκει στους μεγάλους δασκάλους του ευρωπαϊκού σινεμά που διερευνούν το τοπίο της ύπαρξης, μ’ ένα τρόπο μοναδικό. Όπως σημειώνει ο Μιχάλης Δημόπουλος σ’ ένα κείμενο του «(Οι ταινίες του Krzysztof Kieślowski) είναι υποδείγματα μιας τέχνης που επιμένει να αναζητά , εκατό χρόνια μετά τη γέννησή της, την υπαρξιακή της δικαίωση και το ρίγος της χαμένης αθωότητας. Αποδεικνύει πως μπορεί να υπάρχει, και κυρίως να λειτουργεί, η περιπέτεια του βλέμματος, για τους ανθρώπους και τα διλήμματά τους».

Ένα ηθικό βλέμμα
Ο Krzysztof Kieślowski γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1941. Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές στην Κινηματογραφική Σχολή του Λοτζ, ασχολήθηκε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με τα ντοκιμαντέρ στην πολωνική τηλεόραση. Η ενασχόληση του αυτή φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο τον καθόρισε: αποτυπώνοντας στις εικόνες το πραγματικό, διαμόρφωσε ένα οπτικό ύφος λιτό, ορισμένες φορές αυστηρό, αλλά πάντα έντιμο απέναντι στην αλήθεια των πραγμάτων και των συναισθημάτων. Αναγνωρίζουμε εύκολα στις ταινίες του, στοιχεία που αποκτήθηκαν από αυτήν την περίοδο: μια εμμονή στην αναζήτηση του αληθινού, μια απόρριψη του ψεύδους, στο οποίο οδηγεί η προσήλωση στην επιφάνεια, ένα ηθικό βλέμμα πάνω στην πραγματικότητα, αλλά κυρίως έναν ιδιότυπο ρεαλισμό. Ένα ρεαλισμό περισσότερο εσωτερικό παρά εξωτερικό, που κέντρο του έχει το άτομο, την ηθική του και τη συνείδηση του, και όχι το χώρο που τον περιβάλλει ή την κοινωνία. Ο ίδιος δηλώνει: «Πιστεύω ότι η ζωή είναι πιο ευφυής από τη λογοτεχνία. Η απασχόληση για τόσο πολύ χρόνο στα ντοκιμαντέρ υπήρξε μια ευλογία αλλά και ένα εμπόδιο για το έργο μου. Στο ντοκιμαντέρ το σενάριο απλώς σου υποδεικνύει μια κατεύθυνση. Όμως κανένας δεν ξέρει πως θα ξετυλιχθεί η ιστορία. Και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων το θέμα είναι να κινηματογραφείς όσο το δυνατό περισσότερο. Είναι στο μοντάζ που διαμορφώνεται ένα ντοκιμαντέρ. Σήμερα νομίζω ότι δουλεύω με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που κινηματογραφώ δεν είναι η ιστορία –ότι έχουμε κινηματογραφήσει περιέχει στοιχεία που θα σχηματίσουν την ιστορία. Ενώ κινηματογραφούμε λεπτομέρειες που δεν ήταν στο σενάριο εμφανίζονται. Και κατά τη διάρκεια του μοντάζ αρκετά πετιούνται».

Η τριλογία των χρωμάτων
Αυτήν τη δύναμη των συναισθημάτων που υπάρχει στη Διπλή ζωή της Βερονίκ θα βρούμε στις ταινίες μιας τριλογίας- της τριλογία των χρωμάτων με βάση τα τρία χρώματα της γαλλικής σημαίας, που αντιστοιχούν στην ιδέα της ελευθερίας, ισότητας, αδελφότητας. Εδώ ο σκηνοθέτης αποφεύγει τις παγίδες που στήνουν τα μεγέθη της παραγωγής και η πνευματική στειρότητα της Δυτικής Ευρώπης όπου και διαδραματίζονται. Αναγνωρίζουμε εδώ μια ισχυρή ενοποιητική κεντρική ιδέα (που συναντάμε και στο Δεκάλογο) και τη διάθεση να ανιχνευθούν το αφηρημένο των εννοιών –Ελευθερία (Μπλε ταινία), Ισότητα (Λευκή ταινία), Αδελφότητα (Κόκκινη ταινία)- και πως αυτές υπάρχουν ή εφαρμόζονται μέσα στις αντιξοότητες της καθημερινής ζωής. Ο Krzysztof Kieślowski δηλώνει σχετικά «Εκατομμύρια έχουν πεθάνει για αυτά τα ιδανικά. Αποφασίσαμε να εξετάσουμε πως αυτά τα ιδανικά υλοποιούνται και τι σημαίνουν σήμερα». Οι κεντρικοί χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωπο με το τυχαίο αλλά και με τις απροσδόκητες και τραγικές διαδρομές που παίρνει η ζωή τους: καλούνται να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ύπαρξης. Κεντρικό αίτημα και εδώ, όπως και σε άλλες ταινίες του σκηνοθέτη, είναι η λύτρωση από τα βάσανα της ύπαρξης, η επίτευξη μιας συναισθηματικής και ηθικής ισορροπίας, τόσο εσωτερικής όσο και εξωτερικής, τέλος, η αναζήτηση της αγάπης.

Ο Krzysztof Kieślowski πέθανε στις 13 Μαρτίου του 1996.

Πηγή http://www.cinephilia.gr/index.php/prosopa/europa/450-krysztof-kieslowski