Cz. II

Day 2,469, 03:22 • Published in Poland Poland • by arabski car

Kurpiowskie wycinanki pojawiły się na tym terenie w połowie XIX wieku. Ten rodzaj dekoracji domostw występował niemal w każdej rodzinie niezależnie od zamożności.

Wycinanka ludowa stanowiąca swoistą formę polskiej sztuki ludowej była wykonana wyłącznie z kolorowego glansowanego papieru. Inne tego typu wyroby, tworzone z białego papieru oraz innych materiałów nie są zaliczane do właściwych form tej gałęzi działalności artystycznej.

Szczytowy punkt rozwoju artystycznego wycinanka osiągnęła w drugiej połowie XIX wieku, stając się ważnym elementem zdobniczym izb wiejskich. W zależności od regionu pojawiły się nowe formy tej gałęzi sztuki, podkreślające odrębność danej grupy, a także eksponujące ambicje utalentowanych jednostek, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W wycinance nie zdążył się jednak utrwalić społeczny nawyk jej stosowania. Wiele kobiet wycinało, ale nie wszystkie przystrajały nimi wnętrza swoich domów.

W 1924 roku Jerzy Warchałowski jako pierwszy opisał wycinanki, wyróżniając przy tym formy proste, wycięte z arkusza, symetryczne, powstałe w wyniku złożenia arkusza oraz wyklejanki z różnokolorowych elementów, tworzące wybrany motyw lub kompozycję. W kolorystyce dominowały czerwienie, odcienie zieleni, żółcie, granaty, a także kolory niebieski i złoty. Do najczęściej wycinanych wzorów należały drzewka kwiatowe, symbolizujące łącznik między niebem a ziemią, postacie kobiece, będące symbolem pramatki ziemi oraz motyw koguta, symbolizującego płodność. Popularne były też motywy abstrakcyjne w formie rozet czy kwadratów.

Charakterystyczne dla wycinanek kurpiowskich typy to:

Leluje – jednobarwne lub wielobarwne wycinanki w formie drzewek wychodzących z wazonów.
Gwiazdy – okrągłe jednobarwne wycinanki wzbogacone pośrodku kolorowymi akcentami. Najpopularniejszym motywem cięcia była ażurowa siatka z niewielkimi motywami geomatyrycznymi. Umieszczano je najczęściej na bocznych ścianach belek, a z czasem także na ścianach.
Kolorowe wyklejanki z motywem koguta, pawia czy jeźdźca na koniu – najczęściej skomponowane asymetrycznie techniką naklejania, umieszczane na ścianach lub w formie fryzów.